پهپاد پنهانکار عظیم GJ-X چین برای نخستینبار در حال پرواز دیده شد و با طراحی بال پرنده و مأموریت احتمالی شناسایی توجه کارشناسان نظامی را جلب کرده است.
به گزارش تکناک، این پهپاد با طرح خاصی موسوم به “cranked kite” طراحی شده است و یکی از پیشرفتهترین و مرموزترین پروژههای هوایی ارتش آزادیبخش خلق به حساب میآید. تصاویر جدید، این پهپاد را در حال پرواز بر فراز منطقهای ناشناس نشان میدهد و گفته میشود این همان پرندهای است که پیشتر در تصاویر ماهوارهای در نزدیکی پایگاه آزمایشی «مالان» در استان «سینکیانگ» شناسایی شده بود.
اصطلاح cranked kite در طراحی هوانوردی به نوعی از طرح بال پرنده گفته میشود که در آن، بالها دارای زاویه شکست یا انحنا در میانه دهانه هستند؛ یعنی بال از ریشه تا میانه یک زاویه دارد و از آن نقطه بهسمت نوک بال، زاویه دیگری پیدا میکند.
وبسایت نظامی TWZ در ماه سپتامبر سال جاری برای نخستینبار از وجود چنین پهپادی خبر داد. بر اساس دادههای تحلیلی آن زمان، دهانه بال GJ-X حدود ۴۲ متر (۱۳۷ فوت) تخمین زده شد؛ رقمی که آن را در زمره معدود پهپادهای فوقسنگین و پنهانکار جهان قرار میدهد. با وجود ادعاهای برخی منابع مبنی بر اینکه پهپاد عظیم GJ-X چین حتی از بمبافکن پنهانکار آمریکایی B-21 Raider بزرگتر است، تحلیلگران معتقد هستند که چنین احتمالی اندک است. با وجود این، ابعاد عظیم GJ-X و ویژگیهای طراحی آن، نشاندهنده گامی بزرگ در فناوری پهپادهای استراتژیک چین است.
در ویدیوی کوتاه منتشرشده از پرواز این پهپاد، میتوان بدنهای با خطوط تیز و بالهای زاویهدار را مشاهده کرد، که شباهت زیادی به طرحهای مدرن بال پرنده دارد. برخی کارشناسان احتمال میدهند که این پهپاد همان نمونه دیدهشده در تصاویر ماهوارهای پایگاه مالان باشد، هرچند امکان دارد با مدلی مشابه از خانوادهای مرتبط اشتباه گرفته شده باشد. چین در حال توسعه چندین پهپاد با طرح مشابه است، که امکان دارد از نظر فنی یا ساختاری با یکدیگر پیوند داشته باشند.
در نمای دقیقتر پهپاد عظیم GJ-X چین، دو ویژگی جالب وجود دارد: نخست، استفاده از سکانهای دوتکه (Split Rudders) در انتهای بالها، که مشابه با طراحی B-2 Spirit است و کنترل پایداری پرواز را بهبود میدهد؛ دوم، برآمدگی کوچکی در بخش فوقانی انتهای بدنه که به احتمال زیاد پوشش خروجی دو موتور توربوجت است و به طراحی دوموتوره پهپاد اشاره دارد.
ویژگی ظاهری مهم دیگر، نوع رنگآمیزی و پوشش زیرین بدنه است. در ویدیو بهوضوح دیده میشود که بخش زیرین پهپاد با رنگی تیرهتر و طرحی سایهدار رنگآمیزی شده است. این نوع طراحی که به آن استتار نوری یا ضدشکل (Counter-Shading) گفته میشود، برای پنهان کردن خطوط بدنه و گمراه کردن دید بصری دشمن در ارتفاعات بالا بهکار میرود. چنین روشهایی از دوران جنگ جهانی دوم تاکنون در هواپیماهای شناسایی و بمبافکنهای پنهانکار مورد استفاده بوده است.
اما پرسش اصلی در مورد کارکرد واقعی GJ-X همچنان بیپاسخ مانده است. برخی منابع نظامی چینی از آن به عنوان پهپاد رزمی بدون سرنشین (UCAV) یاد میکنند، که توانایی انجام حملات دقیق را دارد. گروهی دیگر آن را بمبافکن پنهانکار بدون سرنشین میدانند. در عین حال، از نگاه برخی تحلیلگران احتمال ایفای نقش شناسایی و جمعآوری اطلاعات، مشابه پهپاد محرمانه آمریکایی RQ-180، محتملتر به نظر میرسد. در این سناریو، GJ-X میتواند در ارتفاع بالا و با ماندگاری پروازی طولانی، مأموریتهای شناسایی راهبردی انجام دهد. البته امکان طراحی چندمنظوره، شامل ترکیب مأموریتهای شناسایی، جنگ الکترونیک و تهاجم دقیق نیز بعید نیست.
پهپاد عظیم GJ-X تنها یکی از چندین پروژه جدید چین در حوزه پرندههای پنهانکار است. در سال گذشته، این کشور شاهد نخستین پرواز جنگندههای سنگین و بدون دم J-36 و J-XDS بود، که هر دو از نسل تازهای از طراحیهای پنهانکار الهام گرفتهاند. علاوه بر این، چندین پهپاد تاکتیکی دیگر نیز در نمایشگاهها یا تصاویر ماهوارهای دیده شدهاند.
کارشناسان نظامی معتقد هستند که سرعت پیشرفت چین در توسعه فناوریهای هوایی، بهویژه در حوزه پنهانکاری، شگفتانگیز است. این کشور با سرمایهگذاری عظیم در هوش مصنوعی، مواد پیشرفته و موتورهای بومی توربوفن، در پی دستیابی به نسل جدیدی از پهپادهای استراتژیک چندمنظوره است که میتواند توازن هوایی در آسیا و حتی جهان را تغییر دهد. آنچه اکنون دیده میشود، تنها بخش کوچکی از برنامههای پنهان چین است؛ پروژههایی که بسیاری از آنها هنوز در سایه جریان دارند.
