شرکت‌های OpenAI و مایکروسافت با امضای قراردادی جدید، معادلات دنیای هوش مصنوعی را دگرگون کردند. این توافق که به مایکروسافت اجازه می‌دهد مستقلاً برای دستیابی به «هوش مصنوعی فراگیر» (AGI) تلاش کند، عملاً این غول فناوری را از یک شریک به یک رقیب مستقیم برای OpenAI تبدیل کرده و رقابت تسلیحاتی در این حوزه را به شکل بی‌سابقه‌ای تشدید می‌کند.
به گزارش تکناک، در پی مذاکراتی پیچیده، شرکت OpenAI ماه اکتبر را با یک ساختار شرکتی انتفاعی جدید و یک توافق‌نامه بازنگری‌شده با مایکروسافت به پایان رساند. این قرارداد جدید نه تنها آینده مالی OpenAI را تضمین می‌کند، بلکه ماهیت رقابت برای دستیابی به «هوش مصنوعی فراگیر» (AGI) — هوشی مصنوعی با توانایی شناختی برابر یا فراتر از انسان — را کاملاً تغییر می‌دهد.
شراکت OpenAI و مایکروسافت از سال ۲۰۱۹ تحت یک «بند AGI» مبهم اداره می‌شد. طبق آن قرارداد، مایکروسافت تا زمانی که OpenAI به AGI دست نیافته بود، حقوق استفاده از فناوری آن را در اختیار داشت. این بند، انگیزه‌ای قوی برای OpenAI ایجاد می‌کرد تا هر چه سریع‌تر دستیابی به AGI را اعلام کند تا کنترل کامل مالکیت معنوی خود را پس بگیرد. در مقابل، مایکروسافت انگیزه‌ای برای پیچیده‌تر کردن این فرآیند داشت.
تغییر ساختار OpenAI به یک شرکت کاملاً انتفاعی، به چراغ سبز مایکروسافت وابسته بود و اگر این تغییر تا پایان سال نهایی نمی‌شد، OpenAI سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری را از دست می‌داد. مایکروسافت از این اهرم فشار برای کسب امتیازات کلیدی در قرارداد جدید استفاده کرد.
امتیازات کلیدی مایکروسافت در توافق جدید:
- تأیید AGI توسط هیئت مستقل: از این پس، اعلام دستیابی به AGI صرفاً تصمیم OpenAI نخواهد بود و باید توسط یک «هیئت کارشناسی مستقل» تأیید شود.
- تمدید حقوق مالکیت معنوی: حقوق مایکروسافت بر مدل‌ها و محصولات OpenAI تا سال ۲۰۳۲ تمدید شده و حتی مدل‌های «پس از AGI» را نیز شامل می‌شود.
- اجازه رقابت مستقیم: مهم‌ترین تغییر این است که مایکروسافت اکنون می‌تواند «به طور مستقل، به تنهایی یا با مشارکت اشخاص ثالث، به دنبال AGI باشد.»
این بند آخر، رسماً رقابت تسلیحاتی هوش مصنوعی را وارد مرحله‌ای جدید و شدیدتر کرده است. مایکروسافت اکنون از نظر قانونی حق دارد از مالکیت معنوی خودِ OpenAI برای ساخت AGI و شکست دادن شریک خود در این رقابت استفاده کند. این شرکت همچنین می‌تواند با رقبای سرسخت OpenAI، مانند آنتروپیک (Anthropic)، برای رسیدن به این هدف همکاری کند.
به نقل از ورج، در مقابل این امتیازات، OpenAI نیز دستاوردی کلیدی داشت: مایکروسافت به مالکیت معنوی مربوط به سخت‌افزار مصرفی OpenAI دسترسی نخواهد داشت. این موضوع نشان می‌دهد که OpenAI روی دستگاه هوش مصنوعی آینده خود که با همکاری جانی آیو، طراح سابق اپل، در حال توسعه است، شرط‌بندی بزرگی کرده است. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، با تأکید بر ساخت «یک هوش مصنوعی فراگیر شخصی» که کاربران را در کار و زندگی همراهی کند، این استراتژی را تأیید کرد.
با وجود تب‌وتاب فراوان، تعریف دقیقی از AGI وجود ندارد و پیش‌بینی‌ها درباره زمان دستیابی به آن متفاوت است. سم آلتمن به سال ۲۰۲۵ اشاره کرده، در حالی که داریو آمودی، مدیرعامل آنتروپیک، سال ۲۰۲۶ را محتمل دانسته است. خود آلتمن نیز اعتراف کرده که اصطلاح AGI «بیش از حد بار معنایی پیدا کرده» است. به همین دلیل، وجود یک هیئت کارشناسی برای تعریف و تأیید آن منطقی به نظر می‌رسد، اما سوال بزرگ این است که چه کسی اعضای این هیئت را انتخاب خواهد کرد؛ جزئیاتی که هیچ‌یک از دو شرکت فاش نکرده‌اند.
در نهایت، این قرارداد در حالی که میلیاردها دلار را درگیر کرده، نشان‌دهنده یک واقعیت جدید است: مایکروسافت دیگر فقط یک حامی مالی و شریک زیرساختی برای OpenAI نیست، بلکه یک رقیب قدرتمند در مهم‌ترین مسابقه فناوری قرن بیست و یکم است.
