فهرست مطالب
دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای 3I/ATLAS، سومین مهمان فراخورشیدی سامانه ما، پس از گذر موفق از حضیض خورشیدی و بدون انحراف از مدار پیش‌بینی‌شده، بار دیگر توسط ماهواره‌های مأموریت PUNCH رؤیت شد.
به گزارش تکناک، دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای 3I/ATLAS، سومین جرم فضایی شناخته‌شده‌ای که از منظومه‌ای دیگر وارد سامانه خورشیدی ما شده، پس از چند هفته پنهان‌بودن در پشت درخشش خورشید، بار دیگر قابل مشاهده شد. این دنباله‌دار دیروز به نزدیک‌ترین فاصله خود از خورشید رسید و اکنون با عبور از این نقطه، مسیر خروج از سامانه خورشیدی را در پیش گرفته است.
مشاهده مجدد این جرم آسمانی توسط مأموریت PUNCH متشکل از گروهی از ماهواره‌های کوچک که برای مطالعه خورشید فعالیت می‌کنند انجام گرفت. تصاویر تازه نشان می‌دهد که 3I/ATLAS بدون هیچ‌گونه انحرافی از مسیر پیش‌بینی‌شده، از حضیض خورشیدی عبور کرده و سلامت از مقابل خورشید گذشته است. این دنباله‌دار نخستین بار در جولای ۲۰۲۵ کشف شد و از همان ابتدا توجه جامعه علمی و رسانه‌ای را به خود جلب کرد.
01
از 04فعالیت چشمگیرتر از دو مهمان پیشین
iflscience می‌نویسد که بر اساس گزارش اخترشناسان، این جرم میان‌ستاره‌ای فعالیتی بسیار پرانرژی‌تر از دو بازدیدکننده پیشین — یعنی 1I/‘Oumuamua در سال ۲۰۱۷ و 2I/Borisov در سال ۲۰۱۹ — دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که 3I/ATLAS ممکن است حتی دو برابر عمر منظومه خورشیدی سن داشته باشد. در روزهای منتهی به حضیض خورشیدی، افزایش چشمگیری در فوران‌های گازی، دم معکوس غیرمعمول و حتی نشانه‌هایی از یک جت فعال در اطراف آن مشاهده شده است.
02
از 04داده‌های تازه، اما ناسا همچنان خاموش
به‌دلیل تعطیلی ۳۰روزه دولت ایالات متحده، ناسا تاکنون هیچ داده‌ای از رصدهای رسمی منتشر نکرده است. بااین‌حال، سامانه‌های خودکار ردیابی و پایگاه داده‌های عمومی همچنان در حال ثبت و ارسال اطلاعات هستند. یکی از علاقه‌مندان نجوم توانست نخستین تصویر تازه از این دنباله‌دار را که توسط ماهواره‌های PUNCH گرفته شده بود، در فضای مجازی منتشر کند.
تحلیل‌های اولیه نشان می‌دهد که مدار دنباله‌دار هیچ تغییر غیرعادی‌ای نداشته و فرضیه‌های جنجالی مبنی بر اینکه این جرم ممکن است یک فضاپیمای بیگانه باشد، نادرست بوده است. این فرضیه توسط «پروفسور Avi Loeb» مطرح شده بود که ادعا می‌کرد دنباله‌دار ممکن است در زمان نزدیک‌شدن به خورشید از گرانش آن برای اجرای مانور اوبرت استفاده کند و مسیر خود را به سوی زمین تغییر دهد. اما تصاویر و داده‌ها نشان دادند که 3I/ATLAS مسیر طبیعی خود را بدون هیچ واکنش مصنوعی ادامه داده است.
03
از 04مأموریت JUICE در انتظار فرصت رصد
با عبور از نزدیک‌ترین نقطه به خورشید، این دنباله‌دار اکنون درون مدار مریخ قرار دارد و به‌تدریج از خورشید فاصله می‌گیرد. بااین‌حال، تلاش‌ها برای مطالعه‌ی آن ادامه دارد. آژانس فضایی اروپا (ESA) اعلام کرده است که مأموریت JUICE، فضاپیمایی که در مسیر مشتری قرار دارد، در ۲ و ۲۵ نوامبر این جرم را از فاصله‌ای حدود ۰.۵ واحد نجومی (حدود ۷۵ میلیون کیلومتر) رصد خواهد کرد.
به گفته‌ی اولیویه ویتاس، دانشمند پروژه JUICE، پنج ابزار علمی از جمله دوربین اصلی، طیف‌سنج فرابنفش، ابزار فروسرخ نزدیک، حسگر اتم‌های خنثی و دستگاه زیرمیلی‌متری برای ثبت داده‌ها به‌کار گرفته می‌شوند. او تأکید کرد: «به علت موقعیت فعلی JUICE نسبت به زمین، سرعت انتقال داده بسیار پایین است و انتظار داریم اطلاعات ثبت‌شده تا فوریه ۲۰۲۶ دریافت و تحلیل شوند.»
04
از 04نزدیک‌ترین دیدار با زمین در دسامبر
انتظار می‌رود در ماه‌های آینده با نزدیک‌تر شدن زمین و 3I/ATLAS، فرصت‌های بیشتری برای مشاهده آن فراهم شود. این جرم آسمانی در ۱۹ دسامبر به کمترین فاصله خود از زمین، یعنی حدود ۲۶۹ میلیون کیلومتر، خواهد رسید. اخترشناسان حرفه‌ای و علاقه‌مندان آماتور نیز از اوایل نوامبر می‌توانند این دنباله‌دار را در آسمان سپیده‌دم و در نزدیکی سیاره زهره رصد کنند.
به این ترتیب، هرچند دنباله‌دار 3I/ATLAS همچنان به مسیر میان‌ستاره‌ای خود ادامه می‌دهد و برخلاف گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای، نشانه‌ای از منشأ مصنوعی ندارد، اما همچنان فرصتی ارزشمند برای شناخت بیشتر از دنباله‌دارهای میان‌ستاره‌ای و تاریخ کیهان در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد.
