صفر تا صد هزینه نگهداری و عمر باتری خودروی برقی

01

از 04

چرا هزینه نگهداری EV کمتر است؟

خودروهای برقی (EV) هزینه‌ی نگهداری و تعمیر کمتری دارند، چون قطعات متحرک آن‌ها بسیار کمتر است. در حالی‌ که یک خودروی بنزینی معمولی بیش از ۲,۰۰۰ قطعه متحرک در سیستم انتقال قدرت دارد، این عدد در خودروهای برقی حدود ۲۰ قطعه است.

از سوی دیگر، مالکان خودروهای برقی هزینه‌ی بسیار کمتری برای تعمیر و نگهداری سیستم ترمز خودروی خود می‌پردازند، چون سیستم ترمز این خودروها از نوع احیا کننده (Regenerative Braking) است. در این سیستم، موتور بخشی از وظیفه‌ی ترمز گیری را بر عهده می‌گیرد تا انرژی را دوباره به برق تبدیل کند. همین موضوع باعث می‌شود اصطکاک و استهلاک لنت‌ها کمتر شود.

به‌طور میانگین، هزینه تعمیر و نگهداری خودروهای برقی در طول عمرشان کمتر از خودروهای بنزینی است. طبق اعلام منابع معتبر و رسمی، هزینه نگهداری برنامه‌ریزی‌شده برای خودروهای برقی عدد کاملاً ناچیزی در هر مایل است.

قطعاتی که حذف شده‌اند: خداحافظی با روغن موتور، اگزوز و…

اگر خودروی برقی دارید، دیگر نیازی به پرداخت هزینه برای مواردی مانند موارد زیر نخواهید داشت:

• تعویض و سرویس روغن موتور (هر ۵ تا ۷ هزار مایل)
• تعویض آب رادیاتور و ضد یخ
• تعویض فیلتر هوا
• تعویض شمع‌ها، تسمه‌ها و شلنگ‌ها
• تعمیر اگزوز

همچنین، شما دیگر نگرانی بابت خرابی و اشکالات مبدل کاتالیزوری نخواهید داشت. قیمت این قطعه بسته به مدل خودرو ممکن است بسیار سرسام‌آور باشد.

02

از 04

سرویس دوره‌ای خودروی برقی شامل چه مواردی است؟

یک سرویس دوره‌ای استاندارد برای خودروهای برقی با هدف حفظ عملکرد بهینه، افزایش طول عمر باتری و اطمینان از ایمنی سیستم‌ها انجام می‌شود. برخلاف خودروهای بنزینی که نیاز به تعویض روغن موتور، فیلترها و بررسی مداوم قطعات مکانیکی دارند، خودروهای برقی ساختاری ساده‌تر و نیازهای نگهداری متفاوتی دارند. در ادامه جزئیات این سرویس را توضیح خواهیم داد:

• بازرسی چرخ‌ها، سیستم تعلیق و ترمزها: بررسی وضعیت لاستیک‌ها، لنت‌ها و کمک‌فنرها برای اطمینان از عملکرد ایمن، به‌ویژه به دلیل گشتاور بالای موتورهای برقی.
• تعویض فیلتر هوای کابین: این فیلتر کیفیت هوای داخل خودرو را حفظ می‌کند و در صورت گرفتگی، باید در بازه‌های زمانی مشخص تعویض شود.
• تعویض مایع ترمز: مایع ترمز به‌مرورزمان رطوبت جذب می‌کند و کیفیت آن کاهش می‌یابد، بنابراین باید طبق توصیه‌ی سازنده تعویض شود.
• کنترل سطح مایع خنک‌کننده‌ی باتری: دمای مناسب سلول‌های باتری برای جلوگیری از افت کارایی یا آسیب، حیاتی است؛ به همین دلیل این مرحله اهمیت ویژه‌ای دارد.
• بازرسی پورت شارژ و کابل‌ها: اطمینان از سلامت فیزیکی و الکتریکی اتصالات برای جلوگیری از خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه یا نشت جریان.
• به‌روزرسانی نرم‌افزارها و بررسی سیستم‌های الکترونیکی: خودروهای برقی به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری مداوم دریافت می‌کنند که می‌تواند عملکرد، راندمان باتری و حتی ویژگی‌های جدیدی را اضافه کند.

به‌طورکلی سرویس دوره‌ای خودروهای برقی بیشتر روی بررسی سلامت سیستم‌های الکتریکی، باتری و نرم‌افزارها متمرکز بوده و نیازی به تعویض مداوم روغن یا قطعات مکانیکی نیست. همین موضوع باعث می‌شود هزینه نگهداری EV ها کمتر و سرویس آن‌ها ساده‌تر از خودروهای سنتی باشد.

بررسی سلامت باتری (SOH) و سیستم‌های الکتریکی

در خودروهای برقی، باتری مهم‌ترین و گران‌ترین بخش خودرو محسوب می‌شود؛ به همین دلیل بررسی منظم سلامت آن نقش حیاتی دارد. شاخصی به نام State of Health (SOH)  یا «وضعیت سلامت باتری» نشان می‌دهد که باتری تا چه حد از ظرفیت اولیه خود را حفظ کرده است.

SOH معمولاً به‌صورت درصدی نمایش داده می‌شود؛ مثلاً اگر پس از چند سال استفاده، سلامت باتری روی ۹۰٪ باشد، یعنی تنها ۱۰٪ از ظرفیت ذخیره انرژی آن کاهش یافته است. بررسی این عدد به‌صورت دوره‌ای کمک می‌کند تا زمان تعویض یا سرویس باتری به‌موقع تشخیص داده شود.

از طرف دیگر، خودروهای برقی دارای شبکه‌ای از سیستم‌های الکتریکی هوشمند هستند که وظیفه کنترل شارژ، خنک‌سازی باتری، و توزیع انرژی بین موتور و تجهیزات جانبی را بر عهده دارند. سرویس این سیستم‌ها معمولاً شامل:

• به‌روزرسانی نرم‌افزارهای مدیریت انرژی
• کنترل عملکرد کابل‌ها و کانکتورهای ولتاژ بالا
• بررسی سلامت سیستم خنک‌کننده باتری و ماژول‌های قدرت

نگهداری درست از این بخش‌ها باعث می‌شود خودرو عملکرد بهینه خود را حفظ کند، مصرف انرژی کاهش یابد و عمر مفید باتری تا چند سال افزایش پیدا کند.

03

از 04

قطعات مصرفی در خودروی برقی (لاستیک و لنت ترمز)

هرچند خودروهای برقی نیاز به تعویض روغن موتور، فیلترها یا تسمه‌ها ندارند، اما همچنان برخی قطعات مصرفی مکانیکی وجود دارند که باید به‌صورت منظم بررسی و تعویض شوند. مهم‌ترین آن‌ها لاستیک‌ها و لنت ترمزها هستند.

خودروهای برقی به دلیل وزن بیشتر باتری‌ها، فشار بیشتری به لاستیک‌ها وارد می‌کنند. از این رو، ساییدگی لاستیک‌ها در EV معمولاً کمی سریع‌تر از خودروهای بنزینی اتفاق می‌افتد. استفاده از لاستیک‌های مخصوص خودروهای برقی که مقاومت ساییدگی پایین‌تری دارند، می‌تواند هم عمر لاستیک را افزایش دهد و هم مصرف انرژی را کاهش دهد.

در مقابل، لنت ترمزها در خودروهای برقی بسیار دیرتر فرسوده می‌شوند. دلیل آن، وجود سیستم ترمز احیایی (Regenerative Braking) است که هنگام کاهش سرعت، انرژی جنبشی خودرو را به برق تبدیل کرده و دوباره در باتری ذخیره می‌کند. این سیستم باعث می‌شود فشار کمتری به لنت‌ها وارد شود و عمر مفید آن‌ها تا ۳ تا ۴ برابر بیشتر از خودروهای معمولی باشد.

در نتیجه، اگرچه هزینه تعویض لاستیک در EV ممکن است کمی بالاتر باشد، اما صرفه‌جویی قابل‌توجه در سیستم ترمز باعث می‌شود مجموع هزینه‌های نگهداری همچنان کمتر از خودروهای سوختی باقی بماند.

چرا لنت ترمز در EV دیرتر تمام می‌شود؟

بیشتر کار ترمز گیری در خودروهای برقی توسط سیستم ترمز احیا کننده (Regenerative Braking) انجام می‌شود. دلیل اصلی طول عمر بیشتر لنت ترمزها در خودروهای برقی نیز همین فناوری است.

در این سیستم، به‌جای استفاده از اصطکاک برای کاهش سرعت، موتور الکتریکی نقش معکوس ایفا می‌کند؛ یعنی انرژی حرکتی خودرو را دوباره به برق تبدیل کرده و به باتری بازمی‌گرداند.
به این ترتیب، هم از هدر رفت انرژی جلوگیری می‌شود و هم فشار کمتری به لنت‌ها و دیسک‌های ترمز وارد می‌گردد.

04

از 04

بزرگ‌ترین دغدغه: باتری (عمر، گارانتی و هزینه تعویض)

باتری، گران‌ترین و حیاتی‌ترین بخش یک خودروی برقی است و طبیعی است که خریداران بیش از هر چیز درباره‌ی عمر، گارانتی و هزینه‌ی تعویض آن نگران باشند.

به‌طور متوسط، عمر مفید باتری خودروهای برقی بین ۸ تا ۱۵ سال است که بسته به برند، نوع سلول‌ها و شرایط آب‌وهوایی متفاوت خواهد بود. باتری‌های جدید لیتیوم-یونی با سیستم‌های خنک‌کننده‌ی هوشمند طراحی شده‌اند تا افت ظرفیت تدریجی و آسیب حرارتی را به حداقل برسانند.

از نظر گارانتی، بیشتر خودروسازان بزرگ مانند تسلا، هیوندای و نیسان برای باتری خودروهای برقی ضمانت ۸ ساله یا تا حدود ۱۶۰ هزار کیلومتر ارائه می‌دهند. این گارانتی معمولاً تضمین می‌کند که ظرفیت باتری در این مدت کمتر از ۷۰٪ ظرفیت اولیه کاهش پیدا نکند.

اما دغدغه‌ی اصلی کاربران، هزینه‌ی تعویض است. بسته به مدل خودرو و ظرفیت باتری، تعویض کامل باتری می‌تواند هزینه متفاوتی در بازار داشته باشد. البته در بیشتر موارد نیازی به تعویض کامل نیست و با تعویض ماژول‌های معیوب یا تعمیر سلول‌ها می‌توان هزینه را به‌شدت کاهش داد.

در مجموع، اگر از خودرو به‌درستی استفاده و شارژ شود، باتری تا سال‌ها بدون مشکل کار می‌کند. رعایت نکاتی مانند شارژ نکردن مداوم تا ۱۰۰٪، پرهیز از دشارژ کامل، و پارک نکردن طولانی‌مدت در گرمای زیاد، تأثیر زیادی در افزایش عمر باتری و حفظ ارزش خودرو دارد.

عمر مفید باتری خودروی برقی چقدر است؟

به طور میانگین، عمر مفید باتری خودروهای برقی حدود ۱۰ سال است، اما در شرایط نگهداری مناسب و استفاده‌ی صحیح، این عدد می‌تواند حتی تا ۲۰ سال نیز افزایش یابد. بیشتر خودروسازان نیز برای اطمینان خاطر مشتریان، گارانتی‌های بلندمدت ۸ تا ۱۰ ساله یا با محدوده‌ی پیمایش مشخص برای باتری ارائه می‌دهند.

در نتیجه، مالکان خودروهای برقی معمولاً پیش از رسیدن زمان تعویض باتری، خودروی جدیدی خریداری می‌کنند و عملاً نیازی به نگرانی درباره‌ی هزینه یا دردسر تعویض باتری وجود ندارد. علاوه بر این، پیشرفت فناوری باتری‌ها موجب شده تا مدل‌های جدیدتر دوام، بازدهی و مقاومت حرارتی بیشتری داشته باشند و در بلندمدت هزینه نگهداری خودروهای برقی را کاهش دهند.

سؤالات متداول (FAQ)