گرفتار شدن سه فضانورد در ایستگاه فضایی چین بدون امکان بازگشت

آسیب فضاپیمای Shenzhou-20 باعث شد که سه فضانورد تازه‌وارد به ایستگاه فضایی تیانگونگ چین بدون وسیله نجات و امکان بازگشت در فضا گرفتار شوند.

به گزارش سرویس هوافضای تک‌ناک، سه فضانورد دیگر نیز پس از آنکه بیش از یک هفته به دلیل آسیب ناشی از بقایای فضایی در ایستگاه فضایی چین گرفتار مانده بودند، روز جمعه به زمین بازگشتند و این وضعیت چین را در وضعیتی قرار داد که در صورت بروز وضعیت اضطراری، راه فوری برای بازگرداندن خدمه جدید در اختیار ندارد.

سازمان فضایی چین اعلام کرد که فضاپیمای Shenzhou-20 پس از شناسایی ترک جدی روی پنجره کابین، برای بازگشت ایمن مناسب تشخیص داده نشد و در ایستگاه فضایی رها شد. در پی این تصمیم، سه عضو خدمه این مأموریت شامل Chen Dong، Chen Zhongrui و Wang Jie با فضاپیمای Shenzhou-21 به زمین بازگشتند؛ فضاپیمایی که طبق برنامه اولیه قرار بود شش ماه دیگر فرود آید.

هم‌زمان، دو هفته پیش فضاپیمای Shenzhou-21، سه فضانورد تازه‌وارد را برای آغاز مأموریت جدید به ایستگاه فضایی دائمی چین، Tiangong یا «کاخ آسمانی» منتقل کرده بود. اکنون تیانگونگ در شرایطی بی‌سابقه قرار گرفته است، چرا که هیچ فضاپیمای سالمی برای بازگرداندن خدمه فعلی در صورت وقوع وضعیت اضطراری وجود ندارد.

در میان خدمه باقی‌مانده در ایستگاه، نام Wu Fei با ۳۲ سال سن ـ جوان‌ترین فضانورد چینی که تاکنون به فضا اعزام شده ـ بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته است.

مقام‌های فضایی چین و رسانه‌های دولتی تاکنون درباره آسیب‌پذیری تیانگونگ و ساکنان آن سکوت کرده‌اند. شبکه دولتی CCTV روز جمعه به‌جای پرداختن به این مسئله، بیشتر بر گزارش لحظه‌به‌لحظه سفر بازگشت Shenzhou-21 تمرکز کرد. خبرگزاری دولتی شین‌هوا اعلام کرد که بازگشت خدمه Shenzhou-20 «نخستین اجرای موفق یک روش بازگشت جایگزین در تاریخ برنامه ایستگاه فضایی چین» است و این سه نفر رکورد طولانی‌ترین اقامت مداری فضانوردان چینی را شکسته‌اند.

سازمان فضایی چین اعلام کرد که فضاپیمای Shenzhou-22 در «زمان مناسب» به فضا اعزام خواهد شد. این فضاپیما در اصل برای پرتاب در آوریل سال آینده برنامه‌ریزی شده بود، اما اعزام زودهنگام آن می‌تواند با الگوگیری از تجربه برنامه روسی Soyuz انجام شود؛ فضاپیماهایی که Shenzhou نیز بر پایه همان طراحی توسعه یافته است.

در یک نمونه مشابه، در دسامبر ۲۰۲۲ برخورد یک ذره ریز شهاب‌سنگ به رادیاتور سامانه کنترل حرارتی Soyuz MS-22 هنگام اتصال به ایستگاه فضایی بین‌المللی باعث شد که این فضاپیما در معرض خطر داغ شدن بیش از حد قرار گیرد. در واکنش به این وضعیت، آژانس فضایی روسیه فضاپیمای Soyuz MS-23 را به ایستگاه ارسال کرد تا خدمه فضاپیمای آسیب‌دیده را به‌طور ایمن به زمین بازگرداند.

به گفته ایگور ماری‌نین، عضو آکادمی فضانوردی روسیه، احتمال زیادی وجود دارد که کارشناسان چینی تمامی «وضعیت‌های غیرمعمول» تجربه‌شده در مأموریت‌های روسی را با دقت بررسی کرده باشند تا راهکار مناسب برای مدیریت بحران فعلی ایستگاه تیانگونگ را انتخاب کنند.

مأموریت‌های Shenzhou از سال ۲۰۲۱ تاکنون گروه‌های سه‌نفره فضانوردان را برای اقامت شش‌ماهه به تیانگونگ اعزام کرده‌اند. این نخستین بار است که یک فضاپیمای Shenzhou در فضا باقی می‌ماند، در حالی‌ که خدمه‌ آن به زمین بازمی‌گردند. فضاپیمای آسیب‌دیده Shenzhou-20 باید در مدار تعمیر شود تا امکان بازگشت امن یا جداسازی کامل آن فراهم شود. اگر این کار انجام نشود، مأموریت‌های آینده غیرممکن می‌شود، چرا که تیانگونگ همیشه باید یک محل اتصال خالی برای فضاپیماهای تازه‌وارد داشته باشد. به گفته ماری‌نین، اگر آسیب Shenzhou-20 شدید باشد، یکی از سناریوهای احتمالی این است که فضاپیما از ایستگاه جدا و سپس در اقیانوس آرام منهدم شود.