اختلال دوقطبی یک بیماری مربوط به سلامت روان است که با علائمی مانند تغییرات شدید در خلق و خو، باعث تغییر در سطح انرژی و اختلال در انجام کارهای روزمره می شود.
به گزارش تکناک، افرادی که با اختلال دوقطبی در زندگی خود دست و پنجه نرم می کنند، حالات هیجانی شدیدی را تجربه می کنند که به دوره های خلقی شناخته می شوند. انواع مختلفی از دوره های خلقی وجود دارد که عبارتند از: شیدایی، افسردگی و ترکیبی از شیدایی و افسردگی که هر کدام علائم متفاوتی را ایجاد می کنند. این حالات می توانند از چند روز تا چند هفته ادامه پیدا کنند. همچنین افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، گاهی می توانند خنثی باشند، به این معنی که نه شیدایی و نه افسردگی را تجربه کنند.
جدای از انواع دوره ها، انواع مختلفی از اختلال دوقطبی نیز وجود دارد که شامل اختلال دوقطبی نوع یک ، اختلال دوقطبی نوع دو و اختلال سیکلوتیمیک می شود. هر نوع اختلال دوقطبی شامل دوره های شیدایی یا افسردگی است اما تفاوت‌های کلیدی این دوره ها، با مدت زمان دوام و همچنین شدت آن مشخص می‌شوند.
علائم رایج
اگر شما هم با اختلال دوقطبی دست و پنجه نرم می کنید، ممکن است نوسانات خلقی شدید یا دوره های خلقی متفاوتی را تجربه کنید. بسته به نوع دوره ای که دارید، احتمالاً علائم مختلفی را تجربه خواهید کرد.
حالت شیدایی
دوره شیدایی حداقل یک هفته طول می کشد. وقتی این حالت به سراغ فرد می آید، در اکثر یا تمام ساعت روز، سطح انرژی بالا است و به شدت تحریک پذیر می شود. تغییرات رفتار در این دوره می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نیاز به خواب کمتر یا احساس پرانرژی بودن با وجود کم خوابی
- احساس بی قراری
- گفتار سریعتر
- افکار پریشان یا تغییر سریع نظر هنگام صحبت کردن
- حواس پرتی
- انجام رفتارهای مخاطره آمیز مانند رانندگی بی احتیاطی، خرج کردن پول زیاد یا تمایل به رابطه جنسی بیش از حد معمول
- هذیان گویی
- مشکل در درست فکر کردن
- توهم دیداری و شنیداری
به خاطر داشته باشید که این رفتارها خیلی با رفتارهای معمول یک فرد متفاوت است. علائم ممکن است آنقدر شدید شوند که در کار، زندگی اجتماعی و مسئولیت های روزانه فرد اختلال ایجاد کنند. در برخی موارد حتی ممکن است نیاز باشد که فرد برای گذراندن این حالت، دوره ای را در بیمارستان سپری کند.
توجه به این نکته، مهم است که برخی از افراد ممکن است هیپومانیا را تجربه کنند، که یک حالت خفیف از شیدایی است. دوره هیپومانیک حدود چهار روز طول می کشد و در عملکرد روزانه فرد به شکل زیاد تداخلی ایجاد نمی کند.
حالت افسردگی
دوره افسردگی حداقل دو هفته طول می کشد. در طول این دوره، ممکن است فرد احساس بی‌تفاوتی، ناراحتی، غم یا ناامیدی کند. همچنین ممکن است علاقه خود را به فعالیت ها یا سرگرمی های مورد علاقه خود از دست بدهد. سایر علائم دوره افسردگی عبارتند از:
- انزوا
- انرژی کم یا احساس خستگی دائمی
- زیاد خوابیدن
- خوردن زیاد یا کم
- کندی در گفتار یا حرکت
- توهم دیداری و شنیداری
- پدید آمدن افکار مربوط به خودآزاری یا خودکشی
ترکیب حالت شیدایی و افسردگی
اختلال دوقطبی برای هر فرد متفاوت است. برخی افراد دوره های متناوب شیدایی و افسردگی را دارند و برخی دیگر ممکن است فقط یک دوره ترکیبی از این دو حالت را تجربه کنند. در طول این دوره‌ها، ممکن است فرد هر دو علائم شیدایی و افسردگی را همزمان تجربه کند. به عنوان مثال، فرد می تواند در حالی که به شدت پرانرژی است، احساس غمگینی و ناامیدی داشته باشد.
علائم بر اساس نوع اختلال دوقطبی
سه نوع اختلال دوقطبی وجود دارد: اختلال دوقطبی I، اختلال دوقطبی II و اختلال سیکلوتایمیک. هر یک از این سه نوع اختلال، باعث بروز دوره های شیدایی و افسردگی می شود، اما تفاوت اصلی بین این 3 نوع اختلال این است که دوره های شیدایی و افسردگی چه مدت ادامه می یابند.
اختلال دوقطبی نوع یک
اگر اختلال دوقطبی نوع یک دارید، معمولاً دوره های شیدایی حداقل هفت روز طول می کشد. تقریباً در بیشتر روز ممکن است احساس تندخویی یا تحریک پذیری داشته باشید. در برخی موارد، علائم شیدایی آنقدر شدید است که ممکن است فرد نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
بروز دوره‌های افسردگی در اختلال دوقطبی نوع یک که معمولاً پس از دوره‌ای از شیدایی رخ می‌دهد، رایج است. این دوره های افسردگی شدید هستند و اغلب حداقل دو هفته طول می کشند. در برخی موارد، دوره‌های شیدایی و افسردگی می‌توانند همپوشانی داشته باشند و باعث ایجاد یک دوره مختلط شوند. اختلال دوقطبی نوع یک، شدیدترین نوع اختلال دو قطبی است.
اختلال دوقطبی نوع دو
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع دو الگویی از دوره های افسردگی و هیپومانیک را تجربه می کنند. افراد مبتلا به این نوع از اختلال دو قطبی، اصولا در بین دوره‌های خلقی، به سطح عملکرد و انرژی عادی خود باز می‌گردند.
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع دو، دوره های شیدایی کامل را تجربه نمی کنند. در عوض، آنها دوره‌های هیپومانیک را تجربه می‌کنند که در مقایسه با دوره‌های شیدایی اختلال دوقطبی نوع اول، شدیدتر و مخرب‌تر هستند. برای برخی، هیپومانیا حتی می تواند احساس خوشایندی داشته باشد و باعث شادی و انرژی بیشتر شود.
افسردگی در اختلال‌دوقطبی نوع دو می تواند به همان شدت دوره های افسردگی در اختلال دوقطبی نوع یک باشد.
اختلال سیکلوتیمیک
اختلال سیکلوتیمیک (یا سیکلوتیمیا) شکل خفیف‌تری از اختلال‌دوقطبی در نظر گرفته می‌شود. اختلال سیکلوتیمیک شامل علائم مکرر هیپومانیا و افسردگی است که منجر به شکل گیری خلق و خوی ناپایدار می شود. با این حال، علائم این نوع اختلال دو قطبی، به شدت دو نوع دیگر نیست و معمولا مدت زمان کوتاه تری باقی می مانند. اگرچه خلق و خو ممکن است در این نوع اختلال هم نوساناتی داشته باشد، اما نوسانات خلقی آن، به شدت اختلال دوقطبی نوع اول و دوم نیست.
بزرگسالان مبتلا به اختلال سیکلوتیمیک می توانند دوره های بسیاری از علائم هیپومانیا و افسردگی را به مدت حداقل دو سال تجربه کنند. در طول این دوره دو ساله، افراد می توانند یک دوره خلق و خوی طبیعی داشته باشند، اما به طور کلی این مدت بیش از هشت هفته طول نمی کشد و علائم دوباره بروز پیدا می کنند.
علائم در مردان و زنان
اختلال دوقطبی نوع یک در مردان و زنان به طور مساوی بروز پیدا می کند. با این حال، مطالعاتی درباره تفاوت در نوع بروز اختلال دوقطبی در زنان و مردان انجام شده است.
زنان در این اختلال:
- موارد بیشتری از دوره های افسردگی و دوره های مختلط دارند.
- دوره های بیشتری که شامل چهار یا بیشتر دوره شیدایی یا افسردگی در یک سال باشد را تجربه می کنند.
- تشخیص آنها دیرتر اتفاق می افتد.
- بیشتر اوقات به اختلال‌دوقطبی نوع دوم مبتلا می شوند.
- در مقایسه، مردان بیشتر از زنان دوره های شیدایی را تجربه می کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اختلال دوقطبی یک بیماری مادام العمر است و هنگامی که این بیماری درمان نشود، پیامدهای منفی بیشماری برای فرد به همراه دارد. به همین دلیل است که شناخت علائم، اولین و مهم ترین قدم در درمان است. اگر شما موارد زیر را تجربه می کنید، سریعا باید به پزشک کنید:
- علائم شیدایی را تجربه می کنید.
- میل به صدمه زدن به خود یا دیگران دارید.
- احساس ناامیدی، ترس یا گرفتار شدن دارید.
- چیزهایی را می بینید یا می شنوید که وجود ندارند.
- نمی توانید از خودتان مراقبت کنید.
