زبان شما به جویدن، قورت دادن و طعم غذا کمک می کند. اما این عضو بدن می تواند خیلی کارهای بیشتری انجام دهد. در واقع زبان شما می تواند تصویری از سلامت کلی شما ارائه دهد.
به گزارش تکناک، علائم بسیاری از بیماری های مزمن و حاد می تواند روی زبان ظاهر شوند. گاهی اوقات، تغییر زبان از اولین نشانه‌هایی است که نشان می‌دهد مشکلی وجود ندارد.
ظاهر زبان وقتی بدن سالم است، چگونه است؟ از نظر متخصصان زبان صورتی متمایل به قرمز، نه قرمز روشن، با برجستگی‌ها و امواج، زبان یک بدن سالم است. یک لایه مرطوب از بافت به نام مخاط، سطح زبان شما را می پوشاند.
اگر زبان خود را جلوی آینه بیرون بیاورید، متوجه برجستگی های کوچکی نیز در پشت زبان خود خواهید شد که به آن پاپیلا می گویند. در میان پاپیلاها، جوانه های چشایی شما وجود دارد که به شما کمک می کند طعم شور، شیرین یا ترش غذا را بچشید.
دیابت
برفک دهان یک عفونت قارچی ناشی از کاندیدا آلبیکنس است. برفک دهان مانند یک پوشش سفید و سنگین روی زبان شما به نظر می رسد.
برفک دهان در میان افراد مبتلا به دیابت رایج است، به خصوص اگر فشار خون آنها در محدوده سالم نباشد. همچنین، برفک دهان معمولاً به دلیل ضعف سیستم ایمنی رخ می دهد. سیستم ایمنی ضعیف به دلیل دیابت، مبارزه با مهاجمان را برای بدن دشوار می کند. در این موارد برخی از موجودات، مانند قارچی که باعث برفک دهان می شود، بیش از حد رشد می کنند.
به طور معمول، شما می توانید برفک دهان را با داروهای ضد قارچ تجویز شده توسط پزشک درمان کنید.
افراد مبتلا به دیابت بیشتر احتمال دارد که دهان خشک داشته باشند.
بیشتر افراد مبتلا به دیابت تا حدودی بدن کم آبی دارند. زبان این بیماران ممکن است به نوعی چروکیده شود و ظاهر طبیعی خود را از دست بدهد.
اگر دیابت دارید، ممکن است متوجه شوید که زبان شما زخم شده یا طعم بدی در دهان خود حس می کنید.
ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
برفک دهان نیز یکی از اولین نشانه های ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) است. مانند دیابت، سیستم ایمنی ضعیف ناشی از HIV ممکن است باعث برفک دهان شود.
اگر HIV مثبت هستید، ممکن است متوجه زخم های قرمز روی زبان یا داخل دهان خود شوید. زخم قرمز می تواند به معنای تبخال، عفونت ویروسی یا آفت باشد. آفت‌ها اغلب دردناک هستند، اما می‌توانید آنها را با داروهای بدون نسخه (OTC) درمان کنید.
ممکن است توده های مودار در کناره های زبان شما ظاهر شوند که این عارضه، لکوپلاکی مودار نیز نامیده می شود. لکوپلاکی مودار معمولاً خود به خود از بین می رود. اما اگر توده ها شدید باشند یا باعث درد شوند، پزشک ممکن است داروهایی را برای درمان آنها تجویز کند.
بیماری سلیاک
در بیماری سلیاک، گلوتن سیستم ایمنی را تحریک می کند تا به روده کوچک حمله کند. یبوست، اسهال، نفخ و درد از علائم بارز بیماری سلیاک هستند. اما بیماری سلیاک همچنین می‌تواند باعث از دست دادن پرزهای کوچکی شود که سطح زبان شما را پر کرده است.
گلوسیت آتروفیک که به آن «زبان طاس» یا «زبان صاف» نیز می‌گویند، می‌تواند باعث تغییرات چشایی و دردناک شدن زبان شود. پزشک شما ممکن است گلوسیت آتروفیک را با تزریق عضلانی ویتامین B12 درمان کند.
وقتی شما پرزهای روی زبان خود را از دست می دهید، ممکن است این موضوع بسیار بسیار دردناک باشد و هر چیز اسیدی یا تند یا حاوی الکل می تواند زبان شما را بسوزد.
اگر روده کوچک شما ویتامین ها و مواد معدنی را به درستی جذب نکند، بیماری سلیاک می تواند باعث سوختن زبان یا احساس خشکی زبان شود. همچنین ممکن است متوجه زخم های مکرر در زبان یا سایر قسمت های دهان خود شوید.
سندرم شوگرن
سندرم شوگرن یک بیماری خودایمنی است که به بسیاری از قسمت های بدن حمله می کند. این بیماری اغلب غدد بزاقی و مجاری اشکی را تحت تاثیر قرار می دهد. سندرم شوگرن ممکن است منجر به خشکی چشم و دهان شود که این مسئله می تواند منجر به برفک دهان شود.
وقتی بزاق با آنزیم‌های محافظ آن وجود نداشته باشد، آن قارچی که در سطوح پایین زبان زندگی می‌کند، شروع به تکثیر می‌کند.
در این هنگام، لکه های سفید مشخص برفک ممکن است ظاهر شوند. همچنین اگر پرزهای کوچک زبان ناپدید شوند، ممکن است زبان شما قرمز و صاف شود.
برخی از افراد مبتلا به سندرم شوگرن نیز احساس سوزش و ترک زبان می کنند.
سرطان
دندانپزشک شما ممکن است یکی از اولین کسانی باشد که سرطان های سر، گردن و دهان را بر اساس ظاهر زبان شما تشخیص می دهد.
دندانپزشک هرگونه برآمدگی یا زخم روی زبان شما (یا جای دیگری در دهان) را که بیش از دو هفته باقی مانده است، بررسی می کند. سرطان های دهان معمولاً در سطوح پایه، جانبی و شکمی زبان رشد می کنند.
همچنین، لکوپلاکیا وضعیتی است که ممکن است لکه های سفیدی روی زبان شما ایجاد کند. رشد کنترل نشده سلول ها در دهان باعث ایجاد آن لکه های سفید می شود. لکوپلاکیا می تواند بی ضرر باشد. اما ممکن است به انواع خاصی از سرطان نیز منجر شود. بنابراین، پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که ناحیه آسیب دیده را با جراحی بردارد.
کارسینوم سلول سنگفرشی مرتبط با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نیز ممکن است در قسمت پایه، به ویژه در کودکان و نوجوانان، ایجاد شود و بنابراین این جمعیت حتما باید واکسینه شوند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) واکسن HPV را برای کودکان حدود 11 یا 12 سال توصیه می کند. CDC همچنین برای بزرگسالان تا 26 سال که واکسن HPV را در دوران کودکی دریافت نکرده اند، توصیه می کند آن را بزنند.
کمبود ویتامین ها
به طور معمول، رنگ زبان شما صورتی مایل به قرمز است. اگر زبان شما قرمز روشن است، ممکن است کمبود اسید فولیک، ویتامین B12 یا آهن داشته باشید. شما اغلب می توانید کمبود ویتامین ها را با مکمل ها یا تغییراتی در رژیم غذایی خود برطرف کنید.
اما اگر زبانتان قرمز باشد، نترسید. قرمز بودن زبان می تواند ناشی از خوردن اسموتی توت فرنگی یا سوپ خیلی داغی باشد که دهان شما را می سوزاند.
همچنین توجه به این نکته مهم است که کمبود ویتامین به سادگی با نگاه کردن به زبان ایجاد نمی شود. سایر علائم کمبود ویتامین عبارتند از:
- تغییر در وضعیت روانی
- تغییر رنگ پوست (مانند هایپرپیگمانتاسیون)
- اختلال بینایی
استرس
آفت می تواند نشانه استرس باشد و نباید با تبخال اشتباه گرفته شود. آفت می تواند روی زبان یا سایر قسمت های دهان شما ظاهر شود.
اگر زخم های کوچک و کم عمق دارید، سعی کنید آب نمک گرم غرغره کنید. شما همچنین می توانید از خوردن غذاهای چرب اجتناب کنید و به جای آن غذاهای نرم و سرد مانند ماست مصرف کنید. همچنین می توانید استرس خود را با ورزش، یوگا یا مدیتیشن کاهش دهید.
