در آستانه ۳۴ سالگی فتوشاپ، به تاریخچه این ابزار کاربردی شرکت ادوبی نگاهی خواهیم انداخت.
به‌گزارش تکناک، ابزارهای ویرایش تصویر از اوایل دهه ۱۹۹۰ به ابزاری ضروری در دنیای رایانه تبدیل شدند و محبوبیت آنها را می‌توان به نرم‌افزار Adobe Photoshop نسبت داد. این ابزار که در ابتدا به‌عنوان برنامه‌ای شخص ثالث برای سیستم‌عامل مک اولیه منتشر شد، کار دست‌کاری و ویرایش تصاویر دیجیتال را برای کاربران غیرحرفه‌ای آسان کرد.
اگرچه در سال‌های اخیر ویرایشگرهای گرافیکی زیادی پدید آمده‌اند، در سال 2024 همچنان Photoshop یکی از ابزارهای محبوب طراحی است. همه‌چیز از 19 فوریه 1990 آغاز شد؛ زمانی‌که ادوبی اولین نسخه Photoshop را منتشر کرد.
فهرست مطالب
برنامه Display قبل از فتوشاپ وجود داشت
درس تاریخ ما به سال 1987 باز می‌گردد؛ یعنی زمانی‌که توماس نول، دانشجوی دکتری، برنامه Display را کدنویسی می‌کرد. این برنامه می‌توانست تصاویر تک‌رنگ را در سیستم مکینتاش پلاس (Macintosh Plus) او به مقیاس خاکستری تبدیل کند. برادرش، جان نول، کارمند شرکت جلوه‌های ویژه Industrial Light & Magic، قابلیت‌های اختراع او را دید. جان برادرش را تشویق کرد تا Display را به ابزار ویرایش تصویر همه‌جانبه تبدیل کند و باعث شود او کارایی برنامه را گسترش دهد.
در مدت یک سال، برادران نول نسخه 0.63 یا Bond را توسعه دادند که اولین نمونه اولیه Photoshop بود. در همان سال، توماس به‌سراغ شرکت Barneyscan رفت که عمدتاً اسکنرهای رومیزی تولید می‌کرد. در سال 1988، علاقه‌ای به بازار اسکنر وجود نداشت؛ زیرا کاربران به‌سختی می‌توانستند با تصاویر اسکن‌شده کاری انجام دهند. بنابراین، Barneyscan به نوآوری نیاز داشت تا کاربران را به اسکنرهای 24 بیتی خود جذب کند.
برنامه Photoshop برادران نول برای این شرکت غنیمت بود. حتی در مراحل اولیه، کاربران نه‌تنها می‌توانستند اندازه تصاویر را تغییر دهند و آنها را تیز کنند و تغییر دهند؛ بلکه می‌توانستند فضای رنگی تصاویر دیجیتال را نیز اصلاح کنند. در آن زمان، فقط ابزارهای صنعتی امکان تغییر تصاویر اسکن‌شده را فراهم می‌کردند که هزینه‌ای افزون‌بر یک میلیون دلار داشتند. در‌مقابل، فتوشاپ در‌کنار اسکنرهای Barneyscan فقط با 15هزار دلار به کاربران امکان ویرایش و اسکن تصاویر را می‌داد!
Barneyscan فروش نسخه تغییر‌نام‌یافته فتوشاپ را شروع کرد
با تمایل Barneyscan به خرید این محصول، توماس نول برای فروش حقوق فتوشاپ مبلغ 300 هزار دلار به‌علاوه 18 درصد از درآمد حاصل از استفاده از ویرایشگر تصویر را پیشنهاد داد. Barneyscan این پیشنهاد را با پیشنهادی کوتاه‌مدت برای ارائه 250 دلار حق امتیاز برای هر فروش ترکیب اسکنر‌فتوشاپ خود رد کرد. پس از پذیرش این معامله، شرکت مذکور ارسال اسکنرهای خود با Barneyscan XP را شروع کرد که نسخه اصلاح‌شده‌ای از Photoshop بود که فقط روی سخت‌افزار اختصاصی اجرا می‌شد.
در همین حال، جان نول به سیلیکون ولی سفر کرد تا برنامه‌اش را به اپل و ادوبی نشان دهد. هر دو شرکت تحت‌تأثیر Photoshop قرار گرفتند و Adobe در سپتامبر 1988 مجوز توزیع برنامه را به‌دست آورد. در ۱۹ فوریه ۱۹۹۰، ادوبی اولین نسخه تجاری Mac OS یا Mac OS کلاسیک را منتشر کرد.
فتوشاپ برای ادوبی به سرمایه‌گذاری سودآور تبدیل شد
پس از انتشار، نسخه Adobe Photoshop به‌سرعت در کانون توجه کاربران قرار گرفت و محبوبیتش در طول چند سال آینده به‌طور چشمگیری افزایش یافت. آنچه واقعاً جایگاه فتوشاپ را به‌عنوان تغییر‌دهنده بازی تثبیت کرد، این واقعیت بود که نرم‌افزار یادشده روتوش و اصلاح تصاویر را برای کاربران عادی در‌دسترس‌تر کرد. پیش‌از‌این، ویرایش تصویر دیجیتال به‌راحتی می‌توانست صدها یا حتی هزاران دلار هزینه داشته باشد. با ادوبی Photoshop، تنها چیزی که نیاز داشتید، یک سیستم مکینتاش بود و پرداخت مبلغ اولیه ۸۹۵ دلار بابت روتوش تعداد دلخواه تصویر.
به‌زودی، مایکروسافت متوجه ظرفیت‌های Photoshop شد. در سال 1993، این شرکت نسخه Adobe Photoshop 2.5 را به ویندوز منتقل کرد تا کاربران بیشتری را با این برنامه آشنا کند. در این مدت، قرارداد ادوبی با برادران نول تصریح می‌کرد که این شرکت باید برای فروش هر نسخه از Photoshop حق امتیاز بپردازد. این باعث شد که در سال 1995، ادوبی در‌نهایت حقوق Photoshop را از برادران Knoll به قیمت 34/5 میلیون دلار بخرد.
فتوشاپ؛ 34 سال بعد
پس از خرید Photoshop، ادوبی اضافه‌کردن ویژگی‌های بیشتر به این نرم‌افزار را شروع کرد. تا اوایل دهه 2000، فتوشاپ مترادف با ویرایش تصویر شد. حتی آن‌قدر محبوب شد که بسیاری از شرکت‌ها بر ساخت افزونه‌ها و الحاقیات برای این نرم‌افزار تمرکز کردند.
در اکتبر 2003، ادوبی اولین نسخه تجاری این برنامه را با نام فتوشاپ CS منتشر کرد که رابط کاربری کاملاً بازطراحی‌شده‌ای داشت. پس از یک دهه اضافه‌کردن قابلیت‌های جدید به Photoshop، ادوبی به مدل اشتراکی روی آورد و این نرم‌افزار را همراه با سایر محصولات در قالب اشتراک Creative Cloud ارائه کرد. انتقال ادوبی به مدل نرم‌افزار به‌عنوان سرویس با واکنش‌های منفی زیادی از جامعه مواجه شد؛ هرچند این شرکت به تصمیم خود پایبند ماند. تا سال 2017، ادوبی فتوشاپ CS6، آخرین نسخه برنامه‌ای که از مجوزهای دائمی پشتیبانی می‌کرد، از فروشگاهش حذف کرد.
اکنون و 34 سال پس از انتشار این برنامه پیش‌گام، با درخشش هوش مصنوعی در سراسر جهان، ادوبی مانند اکثر شرکت‌های فناوری، امکانات مبتنی‌بر هوش مصنوعی را در مجموعه نرم‌افزارهای خود ادغام کرده است. در‌حالی‌که Photoshop از روزهای اولیه خود تغییر چشمگیری کرده است، این واقعیت که هنوز در عصر حاضر کاربران زیادی دارد، گواهی بر موفقیت آن است.
