فهرست مطالب
قاره آفریقا به صورت تدریجی در مسیر شکاف خوردن قرار دارد که در نهایت با جدا شدن شرق آفریقا و شکلگیری اقیانوسی جدید، نقشه جهان دگرگون میشود.
به گزارش سرویس اخبار علمی تکناک، این فرایند زمینشناختی مثل بسیاری از تحولات ساختاری سیاره، در بازههای زمانی میلیونساله و با سرعتی بسیار آهسته رخ میدهد.
بخوانید: گسترش یک شکاف در منطقه گسل توز گولو در ترکیه
این گسست گسترده با «سامانه شکاف آفریقای شرقی» (EARS) ارتباط مستقیم دارد. سامانه شکاف آفریقا یکی از بزرگترین کمربندهای گسل جهان است که هزاران کیلومتر امتداد یافته است و از کشورهای متعددی از جمله اتیوپی، کنیا، جمهوری دموکراتیک کنگو، اوگاندا، رواندا، بوروندی، زامبیا، تانزانیا، مالاوی و موزامبیک عبور میکند.
حتما بخوانید: چرا قارهها در یک سوی زمین جمع شدهاند؟ + ویدیو
01
از 02سرعت باز شدن شکاف آفریقا
مطابق نتایج پژوهشی در سال ۲۰۰۴، این سامانه نشان میدهد که صفحه آفریقا در حال تقسیم به دو صفحه مجزا است: صفحه سومالی در شرق و صفحه نوبی در غرب؛ دو صفحهای که با نرخی بسیار کند و در حد چند میلیمتر در سال از یکدیگر دور میشوند. در سال ۲۰۱۸، انتشار تصاویر و گزارشهایی از ایجاد شکافی در کنیا به سرعت در فضای رسانهای دستبهدست شد و برخی آن را نشانهای از شکافتن آنی آفریقا تعبیر کردند. هرچند این پدیده به سامانه شکاف آفریقای شرقی مرتبط بود، اما ارائه آن به عنوان مدرکی زنده از فروپاشی قاره، تصویری اغراقآمیز و گمراهکننده به شمار میرفت. به گزارش IFLScience، این شکاف به احتمال زیاد تنها جلوهای محلی از فعالیتهای معمول زمین بوده است. سامانه شکاف آفریقای شرقی حدود ۲۵ میلیون سال است که در این مسیر تکاملی قرار دارد و شکاف کنیا بازتابی کمرنگ از تحولات عمیقی است که در مقیاس قارهای در حال وقوع است.
بیشتر بخوانید: گرمایش بیش از حد ممکن است زمین را وارد عصر یخبندان کند
برای مطالعه بیشتر: افتتاح بزرگترین موزه باستانشناسی جهان در مصر با ۱۰۰ هزار اثر تاریخی + تصویر
با وجود این، در بازه زمانی حدود ۵ تا ۱۰ میلیون سال آینده، تحولات سامانه شکاف آفریقا میتواند تصویری متفاوت از جهان رقم بزند. در این افق زمانی، شکلگیری یک اقیانوس جدید میان صفحه سومالی و صفحه نوبی محتمل است؛ رویدادی که به جدا شدن «شانه شرقی» آفریقا میانجامد و پهنهای آبی، شرق این قاره را از بدنه اصلی آن جدا خواهد کرد. هرچند چنین آیندهای غیرعادی به نظر میرسد، اما باید یادآور شد که سطح زمین همواره در حال دگرگونی است؛ دگرگونی پیوسته اما آنچنان آهسته که از محدوده درک و تجربه مستقیم انسان فراتر میرود.
02
از 02چهره آینده زمین
چهرهای که امروز از جهان میشناسیم، پدیدهای نوظهور است. خشکیها و دریاهای کنونی در اوراسیا، قاره آمریکا، آفریقا، جنوبگان و اقیانوسیه، محصول تعامل صفحههای عظیم تکتونیکی هستند که همانند قطعات یک پازل در کنار هم قرار گرفتهاند. قطعاتی که در مقیاس میلیونها سال، بهتدریج جابهجا میشوند. نمونهای روشن از این فرایند را میتوان در جدایی آفریقا و آمریکای جنوبی حدود ۱۳۸ میلیون سال پیش دید. تطابق قابل توجه سواحل غربی آفریقا با سواحل شرقی آمریکای جنوبی، بهروشنی نشان میدهد که این دو قاره زمانی بخشی از یک توده واحد بودهاند. شکاف احتمالی آفریقا، تنها فصلی دیگر از این کتاب قطور زمینشناسی خواهد بود. مشخص نیست که بشر تا آن زمان روی زمین حضور خواهد داشت یا خیر، اما شواهد چندان امیدبخش نیستند.
