یک مطالعه از 143 کشور با درآمد پایین، متوسط و بالا نشان داده است که کدام کشورها از آمادگی بیشتری برای پشتیبانی از پیری جهانی در زمینههایی مانند: رفاه، عدالت و امنیت برخوردار هستند و کدام کشورها آمادگی کمتری دارند.
به گزارش تکناک، جمعیت جهان در حال پیر شدن است و این اتفاقی مثبت میباشد. این موضوع نشان میدهد که بهبود بهداشت عمومی و پزشکی باعث کاهش مرگومیر زودرس و کنترل بیماریها شده است.
به عنوان مثال، در سال 1950، تنها 4.8 درصد احتمال داشت که یک نوزاد در کشورهای با درآمد بالا تا 90 سالگی زنده بماند. اما اکنون این احتمال به 26.7 درصد رسیده است و پیشبینی میشود که تا سال 2060 به 50 درصد برسد.
اما آیا جهان از نظر اجتماعی و اقتصادی نیز آماده پذیرش جمعیت پیر در حال گسترش است؟ یک مطالعه پیشگامانه توسط محققان دانشگاه ملی سنگاپور (NUS) و دانشگاه کلمبیا در نیویورک نشان داده است که برخی کشورها نسبت به دیگران آمادگی بیشتری دارند.
دکتر سینتیا چن، استاد دانشگاه ملی سنگاپور و نویسنده اصلی این مطالعه گفت: «در حالی که کشورهای با درآمد بالا در زمینه آمادگی برای مواجهه با جمعیت پیر در صدر قرار دارند، اما کشورهای با درآمد پایین و متوسط عقبتر هستند. اگرچه این کشورها امروز جمعیت جوانتری دارند، اما بسیاری از آنها پیشبینی میکنند که جمعیت آنها در آینده به سرعت پیر خواهد شد.»
محققان پیش از این نحوه انطباق کشورهای با درآمد بالا با پیری جمعیت را بررسی کرده بودند و پنج حوزه اصلی را در یک شاخص جهانی برای جامعههای پیر مورد سنجش قرار داده بودند، که شامل بهرهوری و مشارکت، رفاه، عدالت، همبستگی و امنیت میشود.
آنها در این مطالعه جدید، شاخص خود را اصلاح و بهگونهای آن را تنظیم کردند که بتواند برای کشورهای با درآمد مختلف، از جمله کشورهای با درآمد پایین، متوسط و بالا، قابل استفاده باشد.
حوزههای اصلاحشده شاخص پیر شدن شامل موارد زیر است:
بهرهوری و مشارکت که به تسهیل حضور افراد مسن در جامعه، چه از طریق کار پرداختی و چه داوطلبانه، اشاره دارد. رفاه به ارائه خدمات بهداشتی متناسب با نیازهای خاص افراد مسن مربوط میشود. عدالت به توزیع عادلانه منابع میان جمعیت مسن و کاهش شکاف بین داراها و نداراها میپردازد. همبستگی به حفظ ارتباطات اجتماعی و ارتباط میان نسلها اشاره دارد و امنیت به تأمین امنیت اقتصادی و فیزیکی برای افراد مسن مربوط است.
محققان از این شاخص اصلاحشده برای ارزیابی آمادگی 143 کشور (که 95.4 درصد جمعیت جهان را تشکیل میدهند) در مواجهه با چالشهای پیری جمعیت استفاده کردند. در بیشتر این حوزهها، سطح تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورها ارتباط معناداری با امتیاز شاخص پیر شدن جامعه داشت.
کشورهای با درآمد بالا رتبههای بالاتری در زمینه رفاه داشتند و در زمینههایی مثل امید به زندگی سالم، رضایت از زندگی و پوشش بیمه سلامت عمومی، بهتر از کشورهای با درآمد پایین هستند. اما با وجود این، مردم در کشورهای با درآمد بالا بخش زیادی از عمر خود را در وضعیت سلامتی ضعیف میگذرانند.
در اکثر کشورهای با درآمد بالا، عدالت اجتماعی بیشتر رعایت میشود. افراد مسن در این کشورها بیشتر احتمال دارد که زندگی راحتتری داشته باشند، از امنیت غذایی برخوردار باشند و تحصیلات حداقل دبیرستان را تکمیل کرده باشند.
کشورهای برتر از نظر همبستگی اجتماعی، بیشتر در آسیا و اروپا قرار دارند و در این کشورها، افراد مسن بیشتر به همسایگان خود اعتماد دارند و از حمایت اجتماعی خوبی برخوردار هستند.
براساس رتبهبندی کلی، 10 کشور برتر شامل سوئیس، نروژ، دانمارک، سوئد، ایسلند، نیوزیلند، فنلاند، هلند، کانادا و سنگاپور بود. استرالیا در جایگاه 13 و بریتانیا در جایگاه 14 قرار گرفتند. ایالات متحده در میان کشورهای با درآمد بالا نزدیک به پایینترین رتبهها بود و بین اسپانیا و استونی، در رتبه 24 قرار داشت.
محققان معتقد هستند کشورهایی که میتوانند به طور مؤثر با مسئله پیری جمعیت مقابله کنند، میتوانند از مزایای آن بهرهمند شوند.
دکتر چن در این زمینه توضیح داد: «کشورها میتوانند هزینههای بهداشت و درمان را کاهش دهند و در عین حال از پتانسیل افراد مسن بهره ببرند. تجربه و حکمت این افراد میتواند کمکهای چشمگیری به جوامع داشته باشد.»
وی تصریح کرد: «این موضوع میتواند در بلندمدت منافع اجتماعی جهانی را به دنبال داشته باشد.»
محققان امیدوار هستند که یافتههای آنها به کشورهای با سطوح مختلف توسعه کمک کند تا اقدامات مؤثری را در این زمینه انجام دهند.
در کشورهای غربی، بهرهبرداری از پتانسیل افراد مسن اغلب امری رایج نیست، بهویژه وقتی فرهنگهای غربی و شرقی با یکدیگر مقایسه میشوند. اما شاید اکنون که تغییرات جمعیتی جهانی در حال وقوع است، زمان آن رسیده باشد که در این زمینه تغییراتی اساسی ایجاد شود.
لیندا فرید، رئیس دانشکده بهداشت عمومی میلمن در دانشگاه کلمبیا، در یک رویداد TEDxBoston درباره کنار گذاشتن افسانههای منفی مربوط به پیری صحبت کرد.
او گفت که اغلب تصور میشود افراد مسن بهداشت ضعیفی دارند، حافظه آنها کاهش مییابد، یا درمانهای پزشکی برای آنها مؤثر نیست. اما باید به پیری به چشم یک قدرت فوقالعاده نگاه کرد.
فرید تأکید کرد: «تصور کنید که جمعیت پیر در حال رشد چگونه میتواند برای همکاری و حل مسائلی مانند: تغییرات اقلیمی، بحران سلامت روان، تنهایی، همهگیریها یا بحرانهای اضطراری گرما به کار گرفته شود. حتی میتوان برای تضمین موفقیت آینده جوانان از این پتانسیل بهره برد.»