فهرست مطالب
افزایش نگرانکننده مرگومیر دانشمندان جوان چینی که نشاندهنده فشارهای شدید دانشگاهها و مشکلات ساختاری در نظام علمی است، موجی از نگرانی جهانی ایجاد کرده است.
به گزارش تکناک، فهرست تازهای که از پایگاه داده CSND منتشر شد، پرده از این آمار نگرانکننده برداشت. دستکم ۷۶ محقق زیر ۶۰ سال طی ده ماه نخست ۲۰۲۵ جان باختهاند، رقمی که نسبت به ۴۴ مورد ثبتشده در کل سال قبل جهش چشمگیری را نشان میدهد. این آمار که نامهایی مانند: دونگ سیجیا، اقیانوسشناس ۳۳ ساله دانشگاه نانجینگ را نیز دربر میگیرد، فضای علمی و اجتماعی چین را ملتهب کرده و گمانهزنیها را درباره فشارهای طاقتفرسای رقابت، انتشار مقالات و سیستم ارزیابی عملکرد تقویت کرده است. در مقابل، برخی میگویند که دادهها ناقص و دارای خطاهای طبقهبندی است و نمیتوان آن را معیار مطلق مرگومیر دانست، اما خود این مناظره نشان میدهد که جامعه علمی چین با تنشهای عمیق مواجه است و حتی ثبت آمار مرگ نیز به موضوعی حساس و سیاسی تبدیل شده است.
01
از 02عامل اصلی افزایش مرگومیر دانشمندان چینی
این مناقشه در پی افشای مرگ سه دانشمند جوان از دانشگاههای برتر چین در سپتامبر ۲۰۲۵ دوباره اوج گرفت؛ گزارشی که فضای دانشگاهی را تحت سلطه مسابقهای بیامان برای بقا، افت فرصتهای مالی و فشار کاری سنگین توصیف میکرد. یکی از استادان مذکور هشدار داده بود که حتی اگر مقایسههای بینالمللی دقیق دشوار باشد، مرگ زودهنگام دانشمندان جوان چینی نسبت به دیگر کشورها زیاد است.
اما تحقیقات جدید این روند را فراتر از روایتهای فردی و به صورت سیستمی نشان میدهد. در آوریل ۲۰۲۵، تیمی به سرپرستی جامعهشناس کری وو پایگاه دادهای از ۱۳۰ مورد خودکشی در میان دانشگاهیان چین بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۲۰۲۴ منتشر کرد و دریافت که قربانیان بیشتر پژوهشگران جوان و دانشجویان بودهاند. نویسندگان تاکید کردند که این مرگها بازتاب فشارهای ساختاری است و باید به عنوان مسئلهای در حوزه سلامت عمومی شناخته شود.
بیشتر بخوانید: هفتهای یک میلیون نفر درباره خودکشی با ChatGPT صحبت می کنند
حتما بخوانید: ارتباط قابل توجه داروهای ADHD با کاهش جرم، تصادفات رانندگی و خودکشی
فشارهای ساختاری اکنون کاملا مستند هستند: بار سنگین تدریس، اهداف انتشار مقالات، ارزیابیهای اداری و قراردادهای ناپایدار سوزاندن نیروهای علمی را تشدید کرده است. پژوهشگران این شرایط را به فرهنگ «عملکرد به هر قیمت» در آموزش و بازار کار چین مرتبط میدانند؛ فرهنگی که ساعات طولانی کار را به عنوان ضرورت توسعه میبیند. در چنین محیطی، دانشمندان جوان همزمان احساس میکنند برای پیشبرد نوآوری حیاتی هستند و در صورت ناتوانی در تحقق اهداف، بهراحتی جایگزینی میشوند.
02
از 02فراتر از مرزهای چین
نبود دادههای ملی نظاممند اجازه نمیدهد که مرگهای ثبتشده را بهعنوان نشانهای از یک روند فراگیر یا موارد منفرد تفسیر کنیم. فهرست CSND تنها بر پایه اطلاعات عمومی تهیه شده است و نمیتوان آن را دلیلی بر بالاتر بودن آمار مرگ دانشمندان جوان چینی نسبت به دیگر حرفهها یا کشورها دانست. پایگاههای خودکشی مبتنی بر گزارشهای رسانهای نیز قادر نیستند تمامی موارد یا پیچیدگی عوامل فردی و ساختاری را بازتاب دهند.
اما آنچه این دادهها درباره افزایش مرگومیر دانشمندان نشان میدهد، الگویی است که فراتر از مرزهای چین بازتاب مییابد. پژوهشهای اخیر در استرالیا، اروپا و ایالات متحده نیز از افزایش فرسودگی، افسردگی و اضطراب در دانشجویان دکتری و پژوهشگران آغاز مسیر خبر میدهند؛ فشارهایی که ریشه در رقابت شدید، مسیرهای شغلی مبهم و نظام ارزیابی مبتنی بر خروجی دارد. این همسانیها نشان میدهد که بحران کنونی چین بخشی از یک مشکل جهانی است که دانشگاهها را به محیطهایی پراسترس و برای بسیاری غیرقابلتحمل تبدیل کرده است.
برای کشوری مانند چین که جاهطلبی تبدیل شدن به قدرت برتر علمی و فناوری را دارد، پیامدها سنگینتر است. نوآوری پایدار فقط با ساخت آزمایشگاه یا تزریق بودجه محقق نمیشود؛ بلکه نیازمند حفظ سلامت افرادی است که موتور اصلی این نوآوری هستند. اکوسیستمهای پژوهشی سراسر جهان اگر قصد حفظ استعدادها و تقویت ظرفیت علمی بلندمدت را دارند باید راههایی برای حمایت از رفاه نسل جوان پیدا کنند.
