فهرست مطالب
ماموریت آرتمیس 2 به عنوان نخستین آزمون واقعی ناسا برای سنجش توان سامانهها و همکاریهای جدید آن، نشان میدهد که آیا این آژانس میتواند کاوشهای انسانی را در ورای مدار زمین به صورت پایدار ادامه دهد یا خیر.
به گزارش تکناک، این ماموریت نهتنها به لحاظ فناوری، بلکه از نظر نمادین نیز دروازهای به دوران تازهای از اکتشافات فضایی محسوب میشود.
طبق برنامه جدید اعلامشده، ناسا قصد دارد آرتمیس 2 را در فوریه ۲۰۲۶، یعنی دو ماه زودتر از موعد رسمی پیشین، پرتاب کند. این تصمیم نشان میدهد که آژانس میخواهد روند پیشرفت را با شتاب و بدون تأخیر ادامه دهد. اگر ماموریت طبق نقشه پیش برود، آرتمیس 2 نخستین پرواز سرنشیندار به ماه پس از ماموریت تاریخی Apollo 17 در سال ۱۹۷۲ خواهد بود و مهمتر از آن، نخستین پرواز انسانها به فاصلهای فراتر از هر ماموریت فضایی پیشین است.
اما این پروژه فقط بازگشتی نوستالژیک به روزهای طلایی آپولو نیست. آرتمیس 2 در واقع سکوی آزمایشی اصلی برای ارزیابی نسل بعدی سامانههای پرواز فضایی عمیق ناسا است، که گامی کلیدی در مسیر فرود مجدد انسان بر ماه و زمینهساز مأموریتهای آینده به مریخ به حساب میآید.
01
از 04خدمه ماموریت آرتمیس 2

ناسا در مارس ۲۰۲۳ اعضای خدمه آرتمیس 2 را معرفی کرد، که شامل فرمانده Reid Wiseman، خلبان Victor Glover و دو متخصص ماموریت Christina Koch و Jeremy Hansen از آژانس فضایی کانادا هستند. آموزش رسمی این گروه از ژوئیه همان سال آغاز شد.
هر انتخاب در این مأموریت معنای نمادین ویژهای دارد. Christina Koch نخستین زنی خواهد بود که به ماه سفر میکند، Victor Glover نخستین فرد رنگینپوست و Jeremy Hansen نخستین فضانورد غیرآمریکایی که به مدار ماه و فراتر از آن میروند. ناسا با این ترکیب، پیام روشنی درباره تنوع و همکاری بینالمللی در عصر جدید فضا میفرستد.
از سوی دیگر، نقش علمی Koch از اهمیت ویژهای برخوردار است. ناسا پیشتر در ماموریت Artemis I دو مانکن زنانه با نامهای Helga و Zohar را برای سنجش تأثیر تابشهای کیهانی بر بدن زنان به فضا فرستاده بود. نتایج آن ماموریت نشان داد که زنان در برابر برخی انواع تابشهای یونی خطرناکتر، آسیبپذیرتر هستند. بنابراین حضور Koch در آرتمیس 2 به دانشمندان امکان میدهد تا دادههای واقعی انسانی درباره اثر تابشهای کیهانی بر بدن زنان بهدست آورند. این دادهها نقشی اساسی در طراحی مأموریتهای آینده و ساخت زیستگاههای دائمی در ماه و مریخ خواهند داشت.
در سوی دیگر، Jeremy Hansen به عنوان نخستین فضانورد غیرآمریکایی که مدار زمین را ترک میکند، سمبل همکاری جهانی در چارچوب Artemis Accords است. طبق این توافقنامه که در سال ۲۰۱۹ با پیوستن آژانس فضایی کانادا امضا شد، ناسا متعهد شد دستکم یک فضانورد کانادایی را در سفرهای کاوش ماه آینده شرکت دهد؛ تعهدی که اکنون در قالب حضور Hansen تحقق مییابد.
02
از 04پروازی رکوردشکن

آرتمیس 2 نخستین پرواز آزمایشی سرنشیندار فضاپیمای Orion و موشک SLS است؛ همان ترکیبی که در مأموریت Artemis I در سال ۲۰۲۲ بدون خدمه آزمایش شد. این مأموریت دهروزه، هم از نظر مدت و هم از نظر فاصله، رکوردشکن خواهد بود.
طبق برنامه، خدمه ماموریت آرتمیس 2 تا فاصلهای بین ۵ تا ۹ هزار مایل (حدود ۱۴۵۰۰ کیلومتر) دورتر از سمت پنهان ماه پیش خواهند رفت. در صورت رسیدن به بیشترین فاصله، آنها رکورد خدمه Apollo 13 را خواهند شکست، که تا امروز دورترین فاصله انسانی از زمین بود. البته این رکورد پیشتر در مأموریت بدون سرنشین Artemis I شکسته شد، اما این بار انسانها خود در معرض شرایط واقعی فضا قرار خواهند گرفت.
این پرواز نهفقط از نظر فاصله، بلکه از دیدگاه علمی نیز اهمیت دارد، چرا که در این عمق از فضا، محافظت طبیعی میدان مغناطیسی زمین تقریباً از بین میرود و بدن فضانوردان به صورت مستقیم در برابر تابشهای شدید کیهانی قرار میگیرد. به این ترتیب، خدمه آرتمیس 2 نخستین انسانهایی خواهند بود که دادههای زیستی زنده از محیط پرتوگیری در فضای عمیق را فراهم میکنند.
Lisa Carnell، مدیر بخش علوم زیستی و فیزیکی ناسا بیان کرد: «آرتمیس 2 نخستین فرصت برای دریافت دادههای بیولوژیکی از افراد سالم در معرض تابشهای فضای عمیق است. این دادهها به ما کمک میکنند درک کنیم دقیقاً چه بر بدن انسان میگذرد.»
این ماموریت گامی حیاتی برای آمادهسازی سفرهای بینسیارهای آینده است. سفر به مریخ با فناوری فعلی موشکهای شیمیایی حدود هفت ماه طول میکشد و تنها با شناخت دقیق اثرات تابش و بیوزنی میتوان برنامههای ایمنتر و پایدارتر را طراحی کرد.
03
از 04ابهامات درباره فرود آرتمیس 2I روی ماه

برخلاف برنامه Apollo که هدفی کوتاهمدت داشت، مأموریتهای آرتمیس به دنبال ایجاد حضور دائمی انسان در ماه هستند. ناسا با تمرکز بر قطب جنوب ماه قصد دارد منابع یخ آبی را استخراج کند تا از آن برای تولید اکسیژن، سوخت موشک و آب آشامیدنی استفاده نماید، که گامی ضروری برای اقامت طولانیمدت به حساب میآید.
با وجود این، فرود واقعی بر ماه به ماموریت آرتمیس 2I سپرده شده است. ماموریت کنونی یعنی آرتمیس 2 نقش تمرینی و آزمایشی دارد. در آرتمیس 2I قرار است فضانوردان پس از رسیدن به مدار ماه با فضاپیمای استارشیپ متعلق به SpaceX به سطح ماه فرود آیند.
اما این بخش پروژه با چالشهای فنی بزرگی روبهرو است. استارشیپ هنوز باید آزمون حیاتی سوختگیری مداری را پشت سر بگذارد؛ فرایندی که طی آن، مرحله بالایی موشک باید با مرحله دیگری در مدار متصل شود و سوخت را انتقال دهد تا برای پرواز تا سطح ماه و بازگشت به مدار آماده شود. این آزمایش که در ابتدا برای سال ۲۰۲۵ برنامهریزی شده بود به ۲۰۲۶ موکول شده است.
اگر این مرحله با شکست روبهرو شود، ناسا ناچار خواهد شد برنامه فرود آرتمیس 2I را به تعویق بیندازد، یا آن را صرفاً به شکل پرواز عبوری مشابه آرتمیس 2 اجرا کند. چنین تأخیری میتواند کل برنامه بازگشت انسان به سطح ماه را چند سال عقب بیندازد.
04
از 04ناسا به دنبال موفقیتی بزرگ با ماموریت آرتمیس 2

آرتمیس 2 نقطه آغاز عصری تازه در پروازهای انسانی محسوب میشود. در حالی که Artemis I تنها آزمونی برای فناوریها و سازههای بدون سرنشین بود، اکنون نوبت به انسانها رسیده است تا گام بعدی را در این مسیر بردارند. برای نخستینبار پس از نیمقرن، چهار فضانورد در مسیر ماه پرواز خواهند کرد؛ مأموریتی که بسیاری آن را «بازگشت بزرگ» مینامند.
اما آرتمیس 2 صرفاً بازگشتی تاریخی نیست. ناسا با برنامه آرتمیس قصد دارد اقامت انسان در ماه را از چند ساعت و چند روز – همانند دوران Apollo – به هفتهها و ماهها افزایش دهد. رکورد فعلی اقامت روی سطح ماه ۷۵ ساعت است، که در مأموریت Apollo 17 ثبت شده بود، اما فضانوردان آرتمیس 2I قرار است حدود شش روز روی سطح ماه باقی بمانند. آنان از فضاپیمای عظیمتر Starship HLS به عنوان پایگاه سطحی بهره خواهند برد، در حالی که فضانوردان Apollo تنها از ماژول کوچک قمری استفاده میکردند.
به این ترتیب، آرتمیس 2 نهتنها دریچهای برای بازگشت انسان به ماه است، بلکه بنیانگذار فصل تازهای از سکونت انسانی در فضا خواهد بود؛ فصلی که هدف نهایی آن سفرهای فراتر به مریخ و شاید فراتر از آن است.
همانطور که Neil deGrasse Tyson، اخترفیزیکدان مشهور در گفتوگویی با Interesting Engineering در سال ۲۰۲۲ و پیش از پرتاب Artemis I گفته بود:
«من منتظرم روزی برسد که کل منظومه شمسی حیاط پشتی ما باشد و دیگر درباره انتخاب مقصد بعدی بحث نکنیم. ماه، مریخ یا فراتر از آن؛ همه در دسترس ما باشند.»
اکنون، آرتمیس 2 بیش از هر ماموریت دیگری میتواند تحققبخش همین رؤیا باشد. این پروژه رکوردهایی تاریخی ثبت خواهد کرد – از طولانیترین پرواز آزمایشی سرنشیندار تا دورترین فاصله انسان از زمین – اما اهمیت واقعی آن در آزمونهایی است که برای آینده بشر رقم میزند؛ آزمون اعتمادپذیری فناوری در فضای عمیق، آزمون ایمنی فیزیولوژیکی در برابر تابشهای شدید و آزمون همکاری بینالمللی در مأموریتی که میتواند مرزهای بشریت را گسترش دهد.
اگر آرتمیس 2 با موفقیت انجام شود، دروازهای به عصر تازهای از حضور انسانی در منظومه شمسی گشوده خواهد شد؛ عصری که در آن، ماه تنها مقصدی علمی نیست، بلکه به سکوی پرش تمدن انسان به دنیایی بزرگتر تبدیل خواهد شد.