جاسوسی ASML از مشتریان چینی ادعایی است که اگر صحت داشته باشد، می‌تواند اعتماد مشتریان جهانی به این شرکت هلندی را به‌شدت خدشه‌دار کند.
به گزارش سرویس فناوری تکناک، براساس ادعاهای مطرح‌شده در کتابی جدید و جنجالی، شرکت ASML، رهبر بلامنازع جهان در تولید تجهیزات لیتوگرافی، پس‌از آنکه درحال نقض توافق شفاهی با ایالات متحده برای محدودکردن فروش فناوری به چین گیر افتاد، پیشنهادی تکان‌دهنده را مطرح کرد: جاسوسی از مشتریان چینی خود برای دولت آمریکا.
این ادعای انفجاری در کتاب «مهم‌ترین ماشین جهان» (The World’s Most Important Machine) نوشته دیدریک بازیل و کاگان کوچ، دو خبرنگار سابق بلومبرگ، مطرح شده است. طبق این گزارش، این پیشنهاد در پی بحران دیپلماتیک میان هلند و آمریکا و ASML ارائه شد.
داستان از ژانویه ۲۰۲۳ آغاز می‌شود؛ زمانی که هلند و ایالات متحده توافق کردند تا صادرات ماشین‌آلات پیشرفته لیتوگرافی فرابنفش عمیق (DUV) شرکت ASML به چین را محدود کنند. این ممنوعیت قرار بود از سپتامبر ۲۰۲۳ آغاز و تا ژانویه ۲۰۲۴ به طور کامل اجرایی شود. در این میان، توافقی شفاهی نیز میان دو دولت وجود داشت که ASML تنها ماشین‌هایی که پیش‌از‌این متعهد به تحویل آنها بود، ارسال و از فروش‌های جدید خودداری کند.
کتاب ادعا می‌کند که پیتر ونینک، مدیرعامل ASML، این پیمان را زیر پا گذاشت و ماشین‌های بیشتری را فراتر از تعداد توافق‌شده به چین فروخت. این اقدام خشم دولت هلند را برانگیخت؛ تا جایی که مارک روته، نخست‌وزیر وقت هلند، به ونینک هشدار داد که شرکتش درحال ورود به قلمرویی خطرناک است و دولت هلند احساس می‌کند فریب خورده و تحقیر شده است. روته به مدیرعامل ASML تأکید کرد که واشنگتن خواستار جلب مجدد اعتمادشان است.
در شرایطی که ایالات متحده به‌دنبال تشدید فشارها و ممنوعیت کامل خدمات‌رسانی ASML به ماشین‌های مستقر در چین بود، مدیرعامل این شرکت به‌جای پذیرش این ممنوعیت، راه‌حلی جایگزین و غیرمنتظره ارائه داد. براساس کتاب، ASML پیشنهاد کرد که به ارائه خدمات به مشتریان چینی ادامه دهد و در عین حال، مهندسان خود که به‌دلیل ماهیت کارشان دسترسی منظمی به حساس‌ترین بخش‌های کارخانه‌های تراشه‌سازی (Fab) چین دارند، به گزارش‌دهی درباره تحولات داخلی این شرکت‌ها وادار کند.
به نقل از یکی از مقام‌های ارشد دولت آمریکا که در کتاب از او نام برده شده، این پیشنهاد بدین‌معنا بود که ASML می‌تواند چشم و گوش واشنگتن در چین باشد. با‌این‌حال، شرکت ASML این روایت را به‌شدت رد کرده است. سخن‌گوی این شرکت در گفت‌وگو با رسانه هلندی ان‌ال تایمز، این ادعا را تصویرسازی نادرست دو نویسنده خواند و آن را تکذیب کرد.
تامزهاردور می‌نویسد که اگر این ادعاها صحت داشته باشد، این اتفاق می‌تواند ضربه‌ای مهلک به اعتبار و شهرت ASML به‌عنوان شریک تجاری مطمئن وارد کند. مشتریان در سراسر جهان ممکن است از ترس افشای اسرار تجاری خود به دولت‌ها، به‌دنبال جایگزین برای محصولات این شرکت باشند. این موضوع می‌تواند نقض آشکار قوانین حریم خصوصی داده و خیانت به اعتماد عمومی تلقی شود؛ اقدامی که معمولاً دولت‌ها به انجام آن متهم می‌شوند، نه شرکت‌ها.
