تماشای آسمان شب همواره حیرت‌انگیز است، اما اگر یک دوربین دوچشمی مناسب در اختیار داشته باشید، زیبایی‌های کیهان جلوه‌ای خیره‌کننده‌تر پیدا می‌کند.
به گزارش تکناک، خوشه‌های ستاره‌ای می‌درخشند، کهکشان‌های دوردست نمایان می‌شوند و سحابی‌ها با نورهای رنگارنگ خود خودنمایی می‌کنند. در این میان، برخی رویدادهای نادر همچون ماه‌گرفتگی کلی در ۲۳ و ۲۴ اسفند نیز در راه است که ارزش تماشای دقیق دارند.
برای یک تجربه بهتر، می‌توانید از دوربین‌های دوچشمی مخصوص رصد آسمان با مشخصاتی مانند ۸×۴۲، ۷×۵۰ یا ۱۰×۵۰ استفاده کنید. این ابزار، چشم‌اندازی دقیق‌تر از شگفتی‌های کیهانی در بازه اسفند تا اردیبهشت در اختیار شما قرار می‌دهد.
وقتی به مشخصات دوربین‌های دوچشمی نگاه می‌کنید، معمولاً اعدادی مانند ۸×۴۲، ۷×۵۰ یا ۱۰×۵۰ را می‌بینید. این اعداد به دو ویژگی مهم اشاره دارند:
- عدد اول (بزرگنمایی):این عدد نشان می‌دهد که اجسام چقدر نزدیک‌تر از دید معمولی دیده می‌شوند. مثلاً در ۱۰×۵۰، اجرام ۱۰ برابر بزرگ‌تر به نظر می‌رسند. عدد بزرگ‌تر یعنی جزئیات بیشتری را می‌بینید، اما ممکن است تصویر لرزش بیشتری داشته باشد.
- عدد دوم (قطر عدسی شیئی):این عدد برحسب میلی‌متر است و نشان می‌دهد که عدسی جلویی دوربین چقدر نور جذب می‌کند. عدد بزرگ‌تر یعنی تصویر روشن‌تر و واضح‌تر، مخصوصاً در شب. مثلاً در ۷×۵۰، عدسی ۵۰ میلی‌متری نور بیشتری نسبت به ۸×۴۲ جذب می‌کند.
اگر به دنبال نمایی نزدیک‌تر و جزئیات بیشتر از آسمان شب هستید، تلسکوپ‌های حرفه‌ای گزینه‌ای ایده‌آل خواهند بود.
فهرست مطالب
ماه و ماه‌گرفتگی کامل
سطح ماه، یکی از بهترین اهداف برای مشاهده با دوربین دوچشمی است. دریاهای قمری (مناطق تاریک و هموار سطح ماه که حاصل جریان‌های گدازه‌ای باستانی هستند) به‌وضوح دیده می‌شوند. بهترین زمان برای تماشای ماه، پس از غروب آفتاب و در فاصله‌ی بین هلال نو تا ماه کامل است.
اما یکی از رویدادهای مهم سال آینده، ماه‌گرفتگی کامل در ۲۳ و ۲۴ اسفند ۱۴۰۳ است. در این پدیده، چهره‌ی ماه به مدت ۶۵ دقیقه به رنگ قرمز-صورتی درمی‌آید که به همین دلیل، به آن “ماه خونین” گفته می‌شود. این رویداد در مناطق آمریکای شمالی و جنوبی به‌خوبی قابل مشاهده خواهد بود.
خوشه‌ی پروین (M45)
خوشه‌ی ستاره‌ای پروین که در صورت فلکی ثور قرار دارد، یکی از درخشان‌ترین و زیباترین اجرام آسمانی است. این خوشه با چشم غیرمسلح شامل شش یا هفت ستاره‌ی درخشان به نظر می‌رسد و به همین دلیل به آن “هفت خواهر” گفته می‌شود. اما با یک دوربین دوچشمی مناسب، حدود ۱۰۰ ستاره‌ی این خوشه نمایان خواهد شد. در تاریخ‌های ۱۵ اسفند، ۱۳ فروردین و ۹ اردیبهشت ۱۴۰۳، ماه به این خوشه‌ی زیبا نزدیک خواهد شد.
شمشیر شکارچی (M42)
سحابی شکارچی(Orion’s Sword) که در نزدیکی کمربند این صورت فلکی قرار دارد، نزدیک‌ترین منطقه‌ی شکل‌گیری ستارگان به منظومه‌ی شمسی است. این جرم آسمانی به‌راحتی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است، اما با یک دوربین دوچشمی جلوه‌ی بسیار بیشتری خواهد داشت. برای یافتن آن، کافی است لکه‌ی محو و نورانی موسوم به “شمشیر شکارچی” را که در پایین سه ستاره‌ی کمربند این صورت فلکی قرار دارد، بیابید. این سحابی از دی تا اردیبهشت بهترین وضعیت رصد را دارد.
کمربند شکارچی و ساختار S شکل آن
اگرچه اکثر ستارگان در دوربین دوچشمی تنها به‌صورت نقاط نورانی دیده می‌شوند، اما کمربند شکارچی یکی از استثناهای جذاب است. این کمربند از سه ستاره‌ی پرنور با نام‌های النیتاک، النلام و منتاکا تشکیل شده که به‌طور منظم در یک خط قرار گرفته‌اند. بین دو ستاره‌ی آخر، گروهی از ستارگان به شکل S قرار گرفته‌اند که در شب‌های بهمن تا اردیبهشت منظره‌ای زیبا به آسمان می‌بخشند.
خوشه‌ی ستاره‌ای قلایص
خوشه‌ی قلایص (Hyades) که در صورت فلکی ثور قرار دارد، یکی از درخشان‌ترین خوشه‌های ستاره‌ای در آسمان شب است. این خوشه که به شکل V دیده می‌شود، با دوربین دوچشمی صدها ستاره‌ی زیبا را آشکار می‌کند. خوشه‌ی قلایص در فاصله‌ی ۱۵۱ سال نوری از زمین قرار دارد و نزدیک‌ترین خوشه‌ی ستاره‌ای باز به منظومه‌ی شمسی محسوب می‌شود. ستاره‌ی سرخ‌رنگ الدبران که به “چشم گاو” معروف است، در نزدیکی این خوشه دیده می‌شود، اما در واقع جزئی از آن نیست و تنها ۶۵ سال نوری از زمین فاصله دارد. بهترین زمان رصد این خوشه از دی تا اردیبهشت است.
خورشید و خورشیدگرفتگی‌ها
اگر یک فیلتر خورشیدی مناسب برای دوربین دوچشمی خود تهیه کنید، سال ۱۴۰۳ زمان مناسبی برای مشاهده‌ی خورشید خواهد بود. خورشید در نزدیکی حداکثر فعالیت خود قرار دارد که هر ۱۱ سال یک‌بار رخ می‌دهد، بنابراین لکه‌های خورشیدی تقریباً هر روز قابل مشاهده خواهند بود. افزون بر این، در ۹ فروردین ۱۴۰۴ یک خورشیدگرفتگی جزئی رخ خواهد داد که در زمان طلوع آفتاب از شرق کانادا، شمال شرق ایالات متحده، اروپا و شمال غرب آفریقا قابل مشاهده خواهد بود.
خوشه‌ی کندوی عسل (M44)
یکی از زیباترین خوشه‌های ستاره‌ای برای مشاهده با دوربین دوچشمی، خوشه‌ی کندوی عسل در صورت فلکی خرچنگ است. این جرم آسمانی که در فاصله‌ی بین صورت‌های فلکی شیر و دوپیکر قرار دارد، بین بهمن تا اردیبهشت به‌خوبی دیده می‌شود. اگر در این بازه‌ی زمانی، سیاره‌ی مریخ نیز در همان منطقه حضور داشته باشد، منظره‌ای دیدنی خلق خواهد شد.
کهکشان آندرومدا (M31)
دورترین جرم آسمانی که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است، کهکشان آندرومدا است، اما این کهکشان در دوربین دوچشمی، زیبایی و عظمت واقعی خود را آشکار می‌کند. این کهکشان که در فاصله‌ی ۲.۵ میلیون سال نوری از ما قرار دارد، بین صورت فلکی خانواده‌ی ذات‌الکرسی و ستاره‌ی الفراتز در مجموعه‌ی مربع بزرگ فرس قابل یافتن است.
این کهکشان در آسمان غربی، پس از غروب آفتاب در فصل بهار، به‌صورت یک لکه‌ی محو نورانی دیده می‌شود. برای مشاهده‌ی بهتر آن، از روش “دید جانبی” استفاده کنید: کمی به کناره‌ی M31 نگاه کنید تا جزئیات بیشتری از آن نمایان شود.
زوج ستاره‌ای “اسب و سوارکار”
دوربین دوچشمی می‌تواند برخی از ستارگان دوتایی جالب را آشکار کند. یکی از این نمونه‌ها، ستاره‌ی میزار(ستاره دوم دم دب اکبر) در صورت فلکی دب اکبر است که بیشتر با نام ملاقه‌ی بزرگ شناخته می‌شود.
اگر دقت کنید، در کنار این ستاره‌ی درخشان، ستاره‌ی کم‌نورتر الکور را مشاهده خواهید کرد. این دو ستاره که “اسب و سوارکار” نام دارند، در فاصله‌ی ۸۲ سال نوری از زمین قرار دارند، اما برخلاف تصور، به دور یکدیگر گردش نمی‌کنند. این جرم آسمانی در بیشتر ماه‌های سال، به‌جز پاییز، در نیم‌کره‌ی شمالی قابل مشاهده است.
