یک پژوهش جامع از دپارتمان مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه ایالتی کلرادو، تصویری نگران‌کننده از مصرف آب‌های زیرزمینی در جهان ارائه کرده است.
به گزارش تکناک، این تحقیق با اتکا به داده‌های سنجش‌ازدور، مدل‌های هیدرولوژیک و تحلیل‌های زمین‌شناسی، روند برداشت بی‌رویه آب و پدیده فرونشست زمین را در مقیاس جهانی بررسی کرده و چین، ایالات متحده و ایران را سه کشور دارای بیشترین میزان مصرف و افت منابع زیرزمینی معرفی می‌کند.
بر پایه نتایج، سالانه به‌طور میانگین حدود ۱۷ کیلومتر مکعب از ظرفیت ذخیره‌سازی آبخوان‌ها به دلیل فشردگی و تراکم رسوبات از بین می‌رود. نزدیک به ۷۳ درصد فرونشست‌ها نیز در زمین‌های کشاورزی و نواحی شهری رخ می‌دهد؛ جایی که وابستگی به منابع زیرزمینی بسیار بالاست و خطر نابودی غیرقابل برگشت این ذخایر را افزایش می‌دهد.
فرونشست زمین یکی از بارزترین پیامدهای برداشت بیش‌ازحد آب است. این پدیده با کاهش فشار منفذی در لایه‌های آبرفتی، موجب نشست خاک و نابودی دائمی ظرفیت نگهداشت آب می‌شود. روش‌های سنتی پایش فرونشست عمدتاً در مقیاس محلی کاربرد دارند، در حالی‌که فناوری تداخل‌سنجی راداری (InSAR) می‌تواند دقتی در حد یک سانتی‌متر و تفکیک مکانی ۱۰۰ متر ارائه دهد. با وجود این، هزینه و پیچیدگی پردازش داده‌ها، استفاده گسترده از این فناوری را محدود کرده است.
این مطالعه برای نخستین بار با ترکیب داده‌های کاربری زمین، اقلیم، هیدرولوژی و زمین‌شناسی و به کمک الگوریتم «جنگل تصادفی»، نقشه‌ای جهانی از فرونشست ناشی از برداشت آب زیرزمینی ترسیم کرده است. نقشه مذکور سه سطح شدت را نشان می‌دهد: کمتر از یک سانتی‌متر در سال، بین یک تا پنج سانتی‌متر و بیش از پنج سانتی‌متر در سال. داده‌های آموزشی مدل از ۴۷ منطقه مجهز به پایش InSAR و شبکه GPS جهانی گردآوری شده است.
بررسی‌ها بیانگر گستره وسیع این پدیده است؛ از شرق و جنوب آسیا (چین، هند، پاکستان، ایران، اندونزی، ویتنام و ترکیه) تا بخش‌هایی از اروپا (اسپانیا، ایتالیا، اوکراین)، آمریکای شمالی (ایالت‌های کالیفرنیا، تگزاس، آریزونا و مرکز مکزیک) و حتی شهرهایی در آفریقا و آمریکای جنوبی. در این میان، چین، آمریکا و ایران بیشترین سهم را در نابودی همیشگی ظرفیت آبخوان‌ها دارند.
به گفته پژوهشگران، تراکم بالای اراضی کشاورزی آبی، رسوبات ریزدانه و اقلیم خشک و نیمه‌خشک سه عامل اصلی تشدید فرونشست به شمار می‌روند. ادامه روند کنونی برداشت آب زیرزمینی، می‌تواند مناطق گسترده‌ای از جهان را با کاهش جبران‌ناپذیر منابع حیاتی روبه‌رو کند؛ هشداری جدی برای لزوم مدیریت پایدار آبخوان‌ها.منبع:تسنیم
