فهرست مطالب
در نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان، جایی که بادهای سهمگین سیستان همیشه می‌وزند، نوآوری‌ای به نام نخستین توربین بادی سیمانی جهان در حال رقم خوردن است که می‌تواند نقشه انرژی کشور را متحول کند.
به گزارش تکناک، این اختراع، نتیجه بیش از ۲۰ سال تحقیق و تلاش مرتضی چابکی، پژوهشگر ایرانی است و نوید رهایی از وابستگی به فناوری‌های گران‌قیمت خارجی را می‌دهد.
چابکی در توضیح پروژه می‌گوید ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی منحصربه‌فرد خود، همواره میزبان بادهایی بی‌نظیر بوده است. اما در حالی‌که این ظرفیت عظیم وجود دارد، تولید برق عمدتاً بر دوش نیروگاه‌های فسیلی سنگین و آلاینده باقی مانده است. این نیروگاه‌ها علاوه بر عمر طولانی و فرسودگی، با مصرف سوخت‌های تجدیدناپذیر باعث انتشار گازهای سمی و آسیب به محیط‌زیست می‌شوند.
به گفته او، ایرانیان از پیشگامان استفاده از باد بوده‌اند؛ همان‌گونه که قنات را به جهان معرفی کردند، ساخت آس‌بادها نیز ریشه‌ای عمیق در تاریخ این سرزمین دارد. با این حال، بهره‌گیری نوین از انرژی بادی در کشور به دلیل وابستگی به توربین‌های فایبرگلاس خارجی بسیار محدود مانده است. تحریم‌ها و قیمت‌های سرسام‌آور این فناوری‌ها عملاً توسعه انرژی پاک را دشوار کرده و حتی به نوعی وابستگی جدید ایجاد کرده است.
نوآوری توربین بادی سیمانی درست در همین نقطه شکل گرفت. چابکی می‌گوید نخستین بار در سال ۱۳۹۰ هنگام مشاهده حرکت پره‌های فلزی در قشم جرقه این ایده در ذهنش روشن شد. از همان زمان تا امروز، این طرح تکامل یافته و اکنون در سیستان و در نقطه مرزی با افغانستان به اجرا درآمده است. توربینی با وزنی بیش از پنج هزار کیلوگرم که حتی با وزش نسیمی آرام شروع به چرخش می‌کند.
01
از 01مزیت های توربین بادی سیمانی ایرانی
مزیت اصلی توربین سیمانی، سادگی و مقرون‌به‌صرفه بودن آن است. ارتفاع لازم برای نصب تنها ۱۴ متر است، در حالی‌که توربین‌های رایج فایبرگلاس حدود ۹۰ متر ارتفاع دارند. هزینه ساخت نیز حدود یک چهلم توربین‌های خارجی است. نکته جالب‌تر این است که پره‌های سیمانی به دلیل طراحی پاندولی، تا سرعت ۱۸۵ کیلومتر در ساعت بدون نیاز به ترمز به کار ادامه می‌دهند. این ویژگی برای مناطقی مانند سیستان که بادهای شدید دائمی دارند، یک امتیاز بی‌نظیر محسوب می‌شود.
توربین‌های فایبری در دنیا معمولاً به ترمزهایی حساس مجهز هستند که با رسیدن سرعت باد به حدود ۹۰ کیلومتر در ساعت، دستگاه را از مدار خارج می‌کنند. این یعنی درست در بهترین زمان تولید برق، توربین خاموش می‌شود. اما توربین سیمانی حتی در بادهای شدید نیز بی‌وقفه انرژی تولید می‌کند. از نظر تعمیر و نگهداری هم تنها هر دو سال یک بار نیاز به تعویض روغن دارد، در حالی‌که توربین‌های فایبری نیازمند تیم‌های متخصص و هزینه‌های گزاف برای تعمیرات در ارتفاع ۹۰ متری هستند.
یکی از چالش‌های بزرگ توربین‌های وارداتی، گیربکس‌های گران‌قیمت و حساس آن‌هاست که عمدتاً ساخت آلمان هستند و در شرایط تحریم، تهیه قطعات یدکی‌شان تقریباً غیرممکن است. همین مسئله بارها پروژه‌های بادی در ایران را زمین‌گیر کرده است. در مقابل، توربین سیمانی با طراحی ساده و بومی، نیاز به چنین وابستگی‌هایی ندارد و می‌تواند با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر تولید برق پایدار را تضمین کند.
چابکی در توضیحی جالب می‌گوید: «با هزینه‌ای که برای یک توربین فایبری پرداخت می‌شود، می‌توان ۴۷ توربین سیمانی ساخت.» هر یک از این توربین‌ها به دلیل وزن بالا و طراحی خاص خود قادر است همزمان دو ژنراتور را به گردش درآورد. این یعنی انرژی بیشتر با هزینه کمتر و بدون دغدغه قطعات خارجی.
این اختراع نه تنها یک پیشرفت فنی بلکه یک راهبرد راهبردی برای کشور است. در شرایطی که امنیت انرژی و کاهش آلودگی محیط‌زیست دو دغدغه جهانی محسوب می‌شوند، توربین سیمانی می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای توسعه پایدار در ایران و حتی دیگر کشورهای در حال توسعه باشد.
پروژه توربین بادی سیمانی در سیستان شاید در ظاهر یک گام محلی به نظر برسد، اما در واقع پنجره‌ای تازه به آینده‌ای پاک‌تر و مستقل‌تر برای ایران می‌گشاید؛ آینده‌ای که در آن بادهای همیشگی سیستان به جای خاک و گرد، برق و روشنایی به خانه‌ها هدیه می‌دهند.منبع:ایسنا
هنرمند واقعی تو هستی…
تکنولوژی این توربین ها در ایران بر میگرده به حدود ۲۵۰۰ سال پیش …
چی بودیم و چی شدیم
عالی بود
اگر دوره رئیسی بود، بازم یه چیزی
الان همین الگو را خارجی‌ها میبینن صدتا میسازن، اونوقت دولت پزشکان چند سال طول میشه تا تصمیم بگیرم در مورد فقط حرف بزنن
نادان کم نداریم
با سلام امیدوارم زودتر عملیاتی بشه،انشاالله.فقط یه توسیه دارم که اگر سازنده توربین لازم بدونه شاید مناسبترباشه،این توربین تمام فشارو سنگینی رو از محل آویزان شده داره تحمل میکنه که در صورت گردش سریع در بادهای تند احتمال فشار به محور اصلی خیلی زیاد می‌شود که ممکن است بدلیل نیروی گریز از مرکز پائین سازه جابجا می‌شود و از حول محور خود فاصله می‌گیرد، اگر پائین سازه روی محوری متحرک ثابت شود بصورتی که از دو طرف بالا و پائین محور در تحمل وزن سازه کمک بسزایی می‌کند و در بادهایی با سرعت بالا سازه از محور خود خارج نمی‌شود و سفت و محکم در جای خود ثابت می‌ماند.امیدوارم موفق و سلامت باشید.
ضمنا از “اوستا کریم” هم که در تصویر، توفیق زیارتشان را نداشتیم، بخاطر زحمت ایشان در چرخاندن این دیوار آویزان، تقدیر و تشکر داریم.