با وجود اینکه کره زمین به شدت در حال گرم شدن است و ما با معضل گرمایش جهانی روبه‌رو هستیم اما این به معنای از بین رفتن سرماهای شدید نیست.
به گزارش تکناک، زمین در سال ۲۰۲۳، گرم‌ترین سال ثبت‌شده در تاریخ را تجربه کرد، اما بخش‌هایی از نیمکره شمالی با موج‌های سرمای شدیدی روبه‌رو شدند، که رکوردهای چند دهه گذشته را شکستند. یکی از چشمگیرترین موج‌های سرما در دسامبر ۲۰۲۳ در شرق چین رخ داد و باعث شد تحقیقات جدیدی انجام شود که توضیح دهد چگونه در یک دنیای گرم‌تر، سرمای رکوردشکن نیز می‌تواند رخ بدهد.
فهرست مطالب
تناقض سرمای شدید با گرمایش جهانی
این تناقض آب‌وهوایی برای دانشمندان علوم جوی، نیازمند توضیح بود. محققان در مطالعه‌ای که در مجله npj Climate and Atmospheric Science منتشر شد، چگونگی وقوع چنین سرمای شدیدی را در جهانی گرم‌تر بررسی کردند.
یافته‌های آنها نه تنها رویدادهای شدید سال ۲۰۲۳ را توضیح می‌دهد، بلکه بینشی درباره الگوهای آب‌وهوایی مشابه در آینده‌ای گرم‌تر ارائه می‌کند.
موج سرما در چین
موج سرمای شدیدی در دسامبر ۲۰۲۳، شرق چین را فرا گرفت و رکوردهای دما را شکست. پکن ۳۰۰ ساعت متوالی دمای زیر صفر داشت، که طولانی‌ترین دوره از سال ۱۹۵۱ بود. در این منطقه، ۷۸ ایستگاه هواشناسی پایین‌ترین دماهای ماه دسامبر را ثبت کردند و ۱۲ منطقه رکورد پایین‌ترین دما در تمام‌ادوار را شکستند. در برخی مناطق، دما حدود ۱۲ درجه سانتی‌گراد کمتر از دمای معمولی زمستان بود.
گستردگی سرمای رکوردشکن با وجود معضل گرمایش جهانی
این موج سرما فقط در چین رخ نداد. رویدادهای سرمایی مشابهی در اوایل ژانویه ۲۰۲۴ در شمال اروپا و اواسط ژانویه ۲۰۲۴ در بخش‌های بزرگی از ایالات متحده اتفاق افتادند.
این سرمای گسترده در گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده زمین، توجه علمی زیادی را جلب کرد و بحث‌هایی درباره ارتباط بین گرمایش جهانی و سرمای شدید زمستانی را به وجود آورد.
کلید درک این رویدادها
درک این رویدادها به الگوی جوی بستگی دارد، که دانشمندان آن را «اوراسیا گرم-قطب سرد» می‌نامند. در طول موج سرمای چین، قطب شمال گرمای غیرمعمولی را تجربه کرد، که رتبه چهارم گرم‌ترین دمای ثبت شده در آن زمان از سال را از آن خود کرد.
این گرما تعادل دمایی معمول بین قطب شمال و عرض‌های میانی را به هم زد و الگوهای جوی که اغلب هوای سرد قطبی را در نزدیکی قطب شمال نگه می‌دارند، تضعیف کرد. این اختلال باعث شد هوای سرد قطبی به سمت مناطق جنوبی مانند چین حرکت کند.
یک سیستم پرفشار غیرعادی قوی در لایه‌های میانی جو، بر فراز دریاچه بایکال در شرق سیبری قرار گرفت، که سومین سیستم قوی ثبت‌شده برای دسامبر در آن منطقه، از سال ۱۹۵۹ بود. این الگوی مسدودکننده، همراه با یک سیستم پرفشار رکوردشکن در سیبری، شرایط ایدئالی برای هدایت هوای قطبی به سمت چین ایجاد کرد.
نقش تغییرات اقلیمی در کاهش شدت سرما
پروفسور چنگ کیان، نویسنده اصلی این مطالعه، در بیانیه‌ای توضیح داد: «یافته‌های ما تأیید می‌کنند که تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی در واقع رویدادهای سرمایی شدید را تضعیف می‌کند. سرمای رکوردشکن دسامبر ۲۰۲۳ ناشی از الگوهای غیرعادی گردش جوی در مقیاس بزرگ بود. در همین حال، اثر گرمایش جهانی به دلیل تغییرات اقلیمی، شدت این رویداد را تا ۲۲ درصد کاهش داد.»
این تیم تحقیقاتی، که شامل همکارانی از دانشگاه آلبانی و آکادمی علوم هواشناسی چین بود، از شبیه‌سازی‌های مدل‌های اقلیمی برای تحلیل تأثیر فعالیت‌های انسانی بر چنین رویدادهای سرمایی استفاده کردند.
تحلیل آنها نشان داد که به دلیل گرمایش ناشی از فعالیت‌های انسانی، احتمال وقوع و شدت رویدادهای سرمایی مانند سال ۲۰۲۳ به ترتیب بیش از ۹۲ درصد و ۱.۹ درجه سانتی‌گراد کاهش یافته است.
آینده رویدادهای سرمایی شدید با وجود گرمایش جهانی
این مطالعه با نگاه به آینده، پیش‌بینی می‌کند که اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای در حد متوسط باشد، این امواج سرمای شدید تا پایان قرن به‌ندرت رخ خواهند داد. احتمال وقوع این امواج سرمایی ممکن است حدود ۹۵ درصد کاهش یابد و شدت آنها ممکن است حدود ۲ درجه سانتی‌گراد کمتر از امواج سرمایی امروزی باشد. اما این پیش‌بینی یک هشدار مهم دارد.
کیان در این باره گفت: «اگر به کربن خنثی دست یابیم و گرمایش جهانی در ۱.۵ درجه سانتی‌گراد تثبیت شود، ممکن است باز هم شاهد سرماهای شدیدی باشیم، مشابه آنچه امروز تجربه می‌کنیم. این یعنی جوامع هنوز باید برای امواج سرمایی ناگهانی آماده باشند.»
با توجه به اینکه جوامع در سراسر جهان با تغییرات اقلیمی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، این تحقیق بینش‌های مهمی درباره آینده امواج سرمای شدید ارائه می‌کند. در حالی که گرمایش جهانی به طور کلی به معنای زمستان‌های ملایم‌تر است، اما احتمال وقوع سرماهای شدید همچنان وجود دارد و نیاز به آمادگی مستمر برای زمستان‌های سخت حتی در حین کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، ضروری است.
