رصدخانۀ بزرگ اروپایی در حال ساخت بزرگترین تلسکوپ جهان (ELT) در صحرای آتاکامای شیلی است، که تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ هم نامیده می‌شود.
به گزارش تک‌ناک، این تلسکوپ با آینه‌ای به قطر بیش از ۳۹ متر، که از ۷۹۸ تکه شش‌ضلعی تشکیل شده است، بزرگترین آینۀ تلسکوپی می‌باشد که تا به حال ساخته شده است. این پروژۀ بین‌المللی به دنبال کشف‌های نجومی جدید و رویارویی با چالش‌های بزرگ علمی می‌باشد.
آخرین بخش از بزرگترین آینۀ تلسکوپ جهان با موفقیت ساخته شد
تلسکوپ فوق‌العاده بزرگ در شیلی که قرار است در این دهه تکمیل شود، بزرگترین تلسکوپ جهان خواهد بود که آینۀ اصلی آن 39 متر می‌باشد و از 798 بخش مهندسی دقیق ساخته شده است. این تلسکوپ یک تلاش بین‌المللی قابل توجه در نجوم را نشان می‌دهد.
تلسکوپ ELT رصدخانۀ جنوبی اروپا، که اکنون در صحرای آتاکامای شیلی در حال ساخت می‌باشد، یک قدم به تکمیل نزدیک‌تر شده است. شرکت آلمانی SCHOTT آخرین قسمت از 949 بخش راه‌اندازی شده برای آینۀ اولیۀ تلسکوپ (M1) را با موفقیت تحویل داد. M1 با قطری بیش از 39 متر، بزرگترین آینه‌ای خواهد بود که تاکنون برای یک تلسکوپ ساخته شده است.
نوآوری در طراحی آینۀ تلسکوپ
آینۀ این تلسکوپ بزرگ‌تر از آن است که از یک تکه شیشه ساخته شود. M1 از 798 بخش شش ضلعی تشکیل شده است که هر کدام حدود پنج سانتی‌متر ضخامت و 1.5 متر عرض دارند و با هم کار می‌کنند تا ده‌ها میلیون برابر چشم انسان نور جمع‌آوری کنند. 133 بخش اضافی برای تسهیل نگهداری و پوشش مجدد قطعات پس از عملیاتی شدن تلسکوپ، تولید شده است. همچنین رصدخانۀ جنوبی اروپا 18 قطعه یدکی را خریداری کرده، که تعداد کل را به 949 رسانده است.
مواد پیشرفته و تکنیک‌های تولید
مواد خالی M1 که قطعات شکل‌دار از موادی هستند که بعداً صیقل می‌خورند و به بخش‌های آینه تبدیل می‌شوند، از ZERODUR® یک مادۀ شیشه‌سرامیکی با انبساط کم می‌باشد، که توسط SCHOTT توسعه یافته و برای محدودۀ دمایی شدید در منطقۀ ELT در صحرای آتاکاما، پُر شده است.
همچنین این شرکت سه آینۀ ELT دیگر به نام‌های M2، M3 و M4 را در تأسیسات خود در ماینتس آلمان تولید کرده است.
همکاری و مهندسی دقیق
مارک کایرل، رئیس بخش اپتومکانیک تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانۀ جنوبی اروپا در ESO گفت: «آنچه ESO از SCHOTT سفارش داد محصولی بیش از ZERODUR® است. در همکاری نزدیک با شرکت SCHOTT، ما تک تک مراحل تولید را به دقت بررسی و محصول را مطابق با الزامات بسیار سخت تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانۀ جنوبی اروپا و اغلب فراتر از آن تنظیم کردیم. همچنین به دلیل کیفیت خارق‌العادۀ مواد خالی در طول تولید انبوه، بیش از 230 تن از این مادۀ فوق‌العاده حفظ شد.»
توماس ورنر، سرپرست پروژۀ تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانۀ جنوبی اروپا در شرکت SCHOTT، نیز عنوان کرد: «برای این پروژه، ما تولید صدها زیرلایۀ آینۀ ZERODUR® را با موفقیت به پایان رساندیم.»
لجستیک و مونتاژ بین‌المللی
پس از یک توالی خنک‌کننده و عملیات حرارتی آهسته، سطح هر قسمت خالی با سنگ‌زنی فوق‌العاده دقیق در SCHOTT شکل می‌گیرد. سپس قطعات خالی به شرکت فرانسوی Safran Reosc منتقل می‌شوند و در آنجا هر یک از آنها به شکل شش ضلعی بریده شده است و با دقت 10 نانومتر در کل سطح نوری صیقل داده می‌شود، به این معنی که بی‌نظمی سطح آینه کمتر از یک هزارم عرض یک موی انسان خواهد بود.
ساخت قطعات این تلسکوپ عظیم حاصل همکاری شرکت‌هایی مانند: شرکت هلندی VDL ETG Projects BV، شرکت فرانسوی-آلمانی FAMES، شرکت آلمانی Physik Instrumente و شرکت حمل و نقل دانمارکی DSV است.
پس از صیقل و مونتاژ، هر بخش M1 در سراسر اقیانوس حمل می‌شود تا به تأسیسات فنی ELT در رصدخانۀ پارانال ESO در صحرای آتاکاما برسد که خود آن یک سفر 10000 کیلومتری است. در پارانال هر بخش با یک لایه نقره پوشانده می‌شود تا منعکس کننده شود، پس از آن با دقت ذخیره می‌شود تا ساختار اصلی تلسکوپ برای دریافت آنها آماده باشد.
مراحل نهایی و تأثیر آینده
هنگامی که تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانۀ جنوبی اروپا در اواخر این دهه شروع به کار کند، بزرگترین چشم جهان به آسمان خواهد بود. این تلسکوپ عظیم با بزرگترین چالش‌های نجومی زمان ما مقابله خواهد کرد و اکتشافات غیرقابل تصوری را انجام خواهد داد.
