حتماً در چند سال اخیر نام ویروس HPV به گوشتان خورده است و کم‌وبیش با این ویروس آشنایی دارید. ویروس HPV که به آن ویروس پاپیلومای انسانی نیز گفته می‌شود، شایع‌ترین ویروس مقاربتی است که از طریق رابطه واژینال، مقعدی و دهانی منتقل می‌شود و می‌تواند منجر به زگیل تناسلی و در موارد جدی‌تر سرطان شود.
به گزارش تکناک، باتوجه‌به شیوع بالای این ویروس در چند سال اخیر، مهم است که آگاهی‌های لازم پیرامون این ویروس و خطرات، راه‌های انتقال، روش‌های پیشگیری و درمان آن کسب کنیم. ازاینرو، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه این مقاله از اخبار پزشکی و سلامت تک ناک که به طور جامع به ویروس hpv می‌پردازیم، همراه ما باشید.
فهرست مطالب
بیماری hpv چیست؟
بیماری hpv چیست؟ ویروس پاپیلومای انسانی (human papillomavirus) که به‌اختصار HPV نامیده می‌شود، نام گروهی از شایع‌ترین ویروس‌های مقاربتی است که طریق رابطه جنسی محافظت نشده واژینال، مقعدی و دهانی منتقل می‌شود. بیش از ۲۰۰ نوع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) وجود دارد که حدود ۴۰ نوع آنها می‌تواند ناحیه تناسلی (واژن، دهانه رحم، مقعد، آلت تناسلی و کیسه بیضه) و همچنین دهان، حنجره و گلو را درگیر کند و منجر به بیماری مقاربتی hpv شود.
تمام ویروس‌های HPV خطرناک نیستند ؛ اما برخی از انواع آنها می‌توانند منجر به زگیل تناسلی و در موارد جدی‌تر سرطان دهانه رحم شوند. دو سویه hpv6 و hpv11، شایع‌ترین نوع کم‌خطر HPV هستند که خطر بروز سرطان در آنها کم است. از طرفی، hpv16 و hpv18، دو نوع شایع و خطرناک این ویروس هستند که به طور مستقیم می‌توانند منجر به سرطان دهانه رحم شوند.
ازآنجایی‌که ویروس HPV در چند سال اخیر شیوع بسیار زیادی پیدا کرده است، تزریق واکسن گارداسیل، برقراری رابطه جنسی محافظت‌شده (با کاندوم) و خودداری از روابط پرخطر می‌تواند شما را از ابتلا به این ویروس مصون بدارد.
انواع زگیل تناسلی
زگیل‌های تناسلی، نوعی عفونت مقاربتی (STI) ناشی از ویروس hpv هستند که به شکل توده‌های کوچک و زبر در اطراف واژن، آلت تناسلی یا مقعد ظاهر می‌شوند. انواع زگیل تناسلی، از نظر پتانسیل سرطانی شدن به دو نوع مختلف زیر تقسیم می‌شود:
- زگیل تناسلی کم‌خطر
زگیل‌های تناسلی کم‌خطر، اغلب از دو سویه کم‌خطر ۶ و ۱۱ ویروس hpv ایجاد شده‌اند که اگرچه به شکل ضایعات پوستی ظاهر می‌شوند؛ اما احتمال تبدیل‌شدن آنها به سرطان بسیار کم است.
- زگیل تناسلی پر خطر
زگیل‌های تناسلی پرخطر، زگیل‌هایی هستند که منجر به سرطان دهانه رحم می‌شوند و از سویه‌های ۱۸ و ۱۶ ویروس hpv ایجاد شده‌اند. همچنین، ژنوتیپ‌های ۳۱، ۳۳، ۳۵، ۳۹، ۴۵، ۵۱، ۵۲، ۵۶، ۵۸، ۵۹، ۶۸، ۷۳ و ۸۲ نیز از انواع پرخطر این ویروس هستند.
علائم ویروس hpv چیست؟
گاهی اوقات، ویروس HPV هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند و افرادی که آن را دارند متوجه نشانه‌های بیماری نمی‌‌شوند. اما در صورت بروز علائم بیماری hpv، شایع‌ترین علامت، رشد و ایجاد توده‌هایی کوچک و بزرگ در اطراف واژن، آلت تناسلی یا مقعد است که زگیل تناسلی نامیده می‌شوند. این ضایعات، به شکل برجستگی‌ها و توده‌های کوچک شبیه گل‌کلم در ناحیه تناسلی و مقعد ظاهر می‌شوند و ممکن است با علائمی چون درد، تورم، قرمزی، خارش و سوزش همراه باشند.
عوامل خطر ابتلا به hpv
عواملی که می‌توانند شما را در معرض ابتلا به ویروس HPV قرار دهند عبارت‌اند از:
- تعداد بالای شرکای جنسی: هر چه شرکای جنسی بیشتری داشته باشید، احتمال ابتلا به ویروس HPV بیشتر است.
- سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ویروس HPV هستند.
- رابطه جنسی محافظت نشده: تماس پوست به پوست، عامل اصلی انتقال ویروس hpv است. ازاینرو، داشتن رابطه جنسی بدون محافظت از مهم‌ترین راه‌های انتقال بیماری hpv است.
علائم خوب شدن زگیل تناسلی
اقدام سریع به درمان بیماری hpvمی‌تواند به از‌بین‌بردن و خوب شدن سریع‌تر زگیل تناسلی کمک کند. علائم زیر نشان‌دهنده خوب شدن تدریجی زگیل تناسلی هستند:
- کوچک‌شدن و کاهش تعداد زگیل‌ها: مهم‌ترین و اصلیترین علامت بهبود زگیل تناسلی، کوچک‌شدن ضایعات و کاهش تعداد آنها است. در مراحل ابتدایی درمان، اغلب این زگیل‌ها از لحاظ ظاهری کوچک می‌شوند و در صورت تداوم درمان، از تعداد آنها کاسته می‌شود.
- کاهش خارش و درد: در برخی موارد، زگیل‌های تناسلی با خارش و سوزش همراه هستند. با شروع بهبودی زگیل‌ها، به‌تدریج از شدت این سوزش و خارش‌ها کاسته می‌شود.
- عدم بازگشت و گسترش زگیل‌ها: یکی از نشانه‌های مهم خوب شدن زگیل‌های تناسلی، ظاهر‌نشدن دوباره آنها است. درمان موفق می‌تواند از بازگشت مجدد و همچنین گسترش زگیل‌ها به نواحی دیگر جلوگیری کند.
زگیل تناسلی بعد از چند وقت نمایان می‌شود؟
ویروس پاپیلومای انسانی همیشه علائم قابل مشاهده‌ای ندارد؛ به‌طوری‌که زگیل تناسلی می‌تواند ۶ هفته الی ۶ ماه پس از رابطه جنسی و آلوده‌شدن به ویروس hpv قابل‌مشاهده نباشد و حتی فرد مبتلا تا سال‌ها متوجه ابتلای خود به این ویروس نشود. این زگیل‌ها معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کنند؛ اما گاهی اوقات ممکن است دردناک و همراه با خارش یا خونریزی باشند و در خارج و داخل واژن، دهانه رحم، آلت تناسلی، بیضه و اطراف مقعد دیده شوند.
آیا بیماری hpv درمان دارد؟
برای درمان بیماری HPV، چندین گزینه مختلف وجود دارد که می‌تواند به کاهش علائم و کنترل زگیل‌های تناسلی کمک کند.
دارو درمانی
از جمله داروهایی که برای درمان hpv استفاده می‌شود، می‌توان به آنتی‌ویروس‌های موضعی چون آسیکلوویر، پنسیکلوویر و کلرواستیک اسید اشاره کرد. همچنین، پماد و کرم‌های موضعی مانند ایمی‌کیومد، پودوفیلین و پودوفیلیکس نیز به‌عنوان یکی از گزینه‌های درمانی مؤثر در بهبود زگیل‌های تناسلی شناخته می‌شوند.
کرایوتراپی
کرایوتراپی، یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای درمان بیماری hpv است. در این روش، با استفاده از گاز نیتروژن، زگیل‌ها منجمد می‌شوند و به‌تدریج از بین می‌روند.
جراحی
در مواردی که زگیل‌ها بزرگ‌تر از حد معمول باشند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. در این روش، پزشک بادقت زگیل‌ها را جدا کرده و از بین می‌برد.
لیزر‌درمانی
لیزر‌درمانی یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای درمان hpv است. در این روش، با استفاده از لیزر، زگیل‌ها سوزانده می‌شوند و به‌این‌ترتیب پوست پاک‌سازی می‌شود.
hpv چه نوع بیماری است؟
hpv جزو شایع‌ترین ویروس‌های بیماری‌های مقاربتی به شمار می‌رود که اصلیترین راه انتقال آن، رابطه جنسی محافظت نشده است. ویروس hpv به دو نوع کم‌خطر و پرخطر تقسیم‌بندی شده و به‌صورت زگیل‌های تناسلی در مردان و زنان مشاهده می‌شود.
راه‌های انتقال ویروس hpv
اصلیترین راه انتقال و ابتلا به ویروس hpv، تماس پوست به پوست در رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی است. از دیگر راه‌های انتقال بیماری hpv می‌توان به موارد زیر اشار کرد:
- رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی بدون محافظت با فرد آلوده به ویروس
- تماس مستقیم با پوست ناحیه تناسلی آلوده
- ترشحات واژن یا مایع منی
- استفاده از سوزن مشترک برای مصرف مواد مخدر یا انتقال خون
علت بیماری hpv چیست؟
علت بیماری hpv چیست؟ بیش از ۲۰۰ نوع مختلف از ویروس hpv وجود دارد که دو نوع ۶ و ۱۱ به‌عنوان اصلیترین و شایع‌ترین عامل اصلی ایجاد زگیل تناسلی شناخته می‌شوند. ویروس HPV قابلیت سرایت بالایی دارد و حتی اگر علائمی نداشته باشید یا زگیل‌ها را از بین ببرید، هنوز هم ممکن است ناقل ویروس باشید. رابطه جنسی بدون محافظت یکی از اصلیترین راه‌های انتقال این ویروس است و تماس پوست با پوست آلوده در حین رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی می‌تواند باعث انتقال آن شود.
از کجا بفهمیم hpv داریم؟
ویروس hpv تا زمان بروز زگیل تناسلی نا‌شناخته است و علائمی ندارد. زگیل تناسلی نیز بلافاصله پس از آلودگی ظاهر نمی‌شود و ممکن است چند هفته طول بکشد تا ضایعات پوستی در ناحیه تناسلی ایجاد شوند. این برجستگی‌ها به شکل گل‌کلم و معمولاً هم‌رنگ پوست یا کمی تیره‌تر هستند. اگر چنین برجستگی‌هایی را مشاهده کردید، بهتر است هرچه سریع به پزشک مراجعه کنید تا از وضعیت ابتلا یا عدم ابتلا به hpv مطمئن شوید.
برای تشخیص زگیل تناسلی، پزشک معمولاً اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
۱. پرسش درباره سوابق پزشکی و رفتارهای جنسی
۲. معاینه فیزیکی نواحی مشکوک به زگیل
پس از بررسی این موارد، برای تشخیص قطعی‌تر، پزشک دو آزمایش زیر را توصیه می‌کند:
- تست پاپ اسمیر
تست پاپ اسمیر یکی از مهم‌ترین آزمایشات مخصوص زنان است که می‌تواند تغییرات ناشی از زگیل تناسلی یا علائم اولیه سرطان را شناسایی کند. در این آزمایش، پزشک با استفاده از ابزاری مخصوص، نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم را جمع‌آوری می‌کند تا در آزمایشگاه بررسی شود.
- تست HPV
تست HPV، یک غربالگری مهم برای شناسایی ویروس hpv است که معمولا همراه با تست پاپ اسمیر برای شناسایی سویه‌های خطرناک hpv مورد‌استفاده قرار گیرد.
فرق زگیل تناسلی با جوش
یکی از موضوعات مهم مربوط به زگیل تناسلی، تمایز آن از جوش و آکنه است. جوش‌هایی که در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شوند، درست شبیه به جوش‌های صورت، برجستگی‌های گوشتی ملتهب و چرکی با حاشیه قرمز هستند و معمولاً به هنگام لمس درد می‌کنند. درحالی‌که زگیل تناسلی، برجستگی‌های گوشتی منعطف تکی یا خوشه‌ای است که ظاهری شبیه به گل‌کلم دارد و هم‌رنگ پوست یا کمی تیره‌تر از آن است.
یکی از تفاوت‌های اصلی بین زگیل تناسلی و جوش‌های ناحیه تناسلی، این است که زگیل‌ها معمولاً دردناک نیستند؛ درحالی‌که جوش‌ها می‌توانند با التهاب و درد همراه باشند.
زگیل تناسلی چه عوارضی دارد؟
اغلب اوقات، ویروس hpv خود‌به‌خود توسط سیستم ایمنی بدن از بین می‌رود؛ اما برخی گونه‌های این ویروس ممکن است باقی بمانند و منجر به برخی عوارض جدی شوند. از مهم‌ترین عوارض زگیل تناسلی و ویروس hpv می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بروز سرطان در بخش‌های مختلفی از بدن مانند رحم، مقعد، دهان و گلو
- احساس خارش، سوزش و درد در ناحیه تناسلی
- بروز مشکلاتی در زایمان مانند خونریزی در طول زایمان
- خونریزی در حین رابطه جنسی
- ترشحات غیر‌طبیعی از واژن
- تغییرات پیش سرطانی در سلول‌های دهانه رحم
آیا زگیل تناسلی خطرناک است؟
خطرناک بودن ویروس hpv و زگیل تناسلی، به نوع ویروس و شدت آلودگی بستگی دارد. بیش از ۲۰۰ نوع مختلف hpv وجود دارد که تنها تعداد کمی از آنها باعث بروز زگیل تناسلی و عوارض جدی می‌شوند. در مقابل اما، سویه‌های ۱۶ و ۱۸ این ویروس به‌شدت خطرناک هستند و می‌توانند منجر به مشکلات سلامتی جدی شوند. برخی از خطرات زگیل تناسلی عبارتند از:
• سرطانی شدن: برخی از انواع زگیل تناسلی با سرطان دهانه رحم و سرطان مقعد مرتبط هستند. ویروس hpv همیشه منجر به سرطان نمی‌شود، اما ممکن است تغییرات پیش سرطانی در سلول‌ها ایجاد کند که نیاز به مراقبت و پیگیری دارند.
• زگیل تناسلی و بارداری: زگیل تناسلی در دوران بارداری می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. این زگیل‌ها ممکن است در طول بارداری بزرگ‌تر شده و در برخی موارد، منجر به انسداد مسیر ادرار و مشکلاتی در دفع ادرار شوند. همچنین، اگر زگیل‌ها روی دیواره واژن قرار داشته باشند، ممکن است با کشیده‌شدن بافت در طی زایمان، خونریزی کنند.
• زگیل تناسلی در مردان: مردان نیز از خطرات زگیل تناسلی مصون نیستند و خطراتی مانند ابتلا به سرطان‌هایی چون سرطان پروستات و دیگر سرطان‌های نواحی تناسلی آنها را تهدید می‌کند. با‌این‌حال، به‌طور‌کلی عوارض ناشی از زگیل تناسلی، در زنان شدیدتر و پیچیده‌تر از مردان است.
راه‌های جلوگیری از ابتلا به زگیل تناسلی
مهم‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به ویروس hpv و زگیل تناسلی، استفاده از روش‌های پیشگیری (کاندوم) در حین برقراری رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی است. اگرچه استفاده از کاندوم به طور قطعی خطر ابتلا به HPV را از بین نمی‌برد؛ اما می‌تواند احتمال انتقال و ابتلا به HPV را تا حد زیادی کاهش دهد. استفاده از کاندوم همچنین به محافظت از شما در برابر سایر عفونت‌های مقاربتی نیز کمک می‌کند.
علاوه بر این، تزریق واکسن چهارگانه گارداسیل نیز می‌تواند با سویه‌های خطرناک hpv مقابله کرده و از آلوده‌شدن فرد به این ویروس و ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری کند. بهترین زمان تزریق این واکسن، از سن ۹ تا ۲۶ سال است. البته می‌توان این واکسن را در سنین بالا‌تر نیز تزریق کرد.
سخن پایانی
ویروس hpv، شایع‌ترین ویروس بیماری‌های مقاربتی است که از طریق رابطه جنسی بدون محافظت منتقل می‌شود و می‌تواند منجر به رشد ضایعات پوستی و زگیل تناسلی و در موارد جدی‌تر، سرطان شود. سالانه افراد زیادی به hpv و زگیل تناسلی مبتلا می‌شوند؛ اما بسیاری از آنها هیچ نشانه‌ای از این بیماری ندارند و ممکن است تا سال‌ها متوجه آن نشوند. ازاینرو، داشتن روابط جنسی ایمن و محافظت شده، تزریق واکسن گارداسیل و انجام معاینات منظم، از اقداماتی هستند که نقش مهمی در پیشگیری و همچنین درمان به موقع این ویروس دارند.
اگر متوجه وجود زگیل تناسلی شدید، مهم است که شریک جنسی خود را در جریان بگذارید و در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پس از تشخیص قطعی، اقدامات درمانی مناسب و لازم انجام شوند.
