دانشمندان سرانجام علت اصلی بروز عوارض خطرناک در برخی بیماران پس از تزریق ماده حاجب اسکن MRI را کشف کرده‌اند.
به گزارش تکناک، محققان دانشکده پزشکی دانشگاه نیومکزیکو (UNM) توانسته‌اند ارتباطی میان اسید اگزالیک (مولکولی که در خوراکی‌هایی مانند: سیب‌زمینی شیرین، اسفناج، شکلات، بادام و برخی مکمل‌های ویتامین C وجود دارد) و انباشت سمی عنصر فلزی گادولینیم (ماده‌ای که در رنگ‌های حاجب MRI استفاده می‌شود) پیدا کنند.
فهرست مطالب
رژیم غذایی باعث افزایش خطر هنگام اسکن MRI می‌شود؟
پزشکان می‌دانند که برخی بیماران به ماده حاجب گادولینیوم واکنش نشان می‌دهند، اما ارتباط این واکنش‌ها با غذاهای سرشار از اسید اگزالیک، کشفی جدید و قابل توجه است. کشفی که در صورت اثبات بیشتر، می‌تواند به پزشکان و تکنسین‌های MRI کمک کند تا از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری نمایند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ نشان داد که اکثر بیماران پس از تزریق این مایع بی‌رنگ و بی‌بو برای MRI مشکلی ندارند و تنها حدود ۲.۴ درصد دچار واکنش‌های خفیف مانند: خارش، تورم یا سردرد می‌شوند. واکنش‌های شدیدتر، مانند: افت قند خون تا تشنج، نادر هستند، اما در صورت بروز، بسیار نگران‌کننده خواهند بود.
خطر واقعی کجاست؟
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که ذرات نانویی گادولینیم پس از تزریق می‌توانند در مغز و اندام‌های داخلی باقی بمانند. این تجمع می‌تواند باعث آسیب اندام‌های داخلی و بیماری دردناک فیبروز سیستمیک شود؛ بیماری که باعث سفت شدن و ضخیم شدن پوست در اطراف مفاصل می‌شود.
دکتر برنت واگنر، متخصص کلیه در دانشکده پزشکی UNM و یکی از پژوهشگران این مطالعه جدید گفت: «بدترین بیماری ناشی از ماده حاجب MRI، فیبروز سیستمیک نفرروژنیک (NSF) است. حتی یک دوز از این ماده می‌تواند باعث مرگ افراد حساس شود.»
محققان با بررسی مطالعات قبلی درباره ارتباط اسید اگزالیک و سنگ کلیه (ناشی از ترکیب آن با کلسیم)، این بار نشان دادند که اسید اگزالیک که به یون‌های فلزی علاقه‌مند است، به گادولینیوم نیز متصل می‌شود.
در آزمایش‌ها مشاهده شد که مولکول‌های گادولینیم از ماده حاجب جدا می‌شوند و به اسید اگزالیک می‌چسبند. طبق شبیه‌سازی‌های انجام‌شده، این ترکیب به درون سلول‌ها نفوذ می‌کند و به اندام‌ها راه می‌یابد، که همین فرایند ممکن است دلیل بروز برخی واکنش‌های سمی باشد.
مسیر جدید برای پیشگیری از عوارض MRI
اگرچه برای تأیید کامل این فرضیه هنوز تحقیقات بیشتری لازم است، اما این یافته می‌تواند در آینده‌ای نزدیک، توصیه‌های غذایی پیش از MRI را متحول کند.
شاید روزی برسد که پزشکان به بیماران هشدار دهند تا پیش از اسکن MRI از مصرف غذاهای سرشار از اسید اگزالیک پرهیز کنند (مانند اسفناج، بادام، شکلات، ویتامین C، و سیب‌زمینی شیرین) تا خطر واکنش‌های ناخواسته کاهش یابد.
ارتباط احتمالی بین رژیم غذایی و عوارض ماده حاجب MRI کشفی هیجان‌انگیز و نگران‌کننده است. شاید آنچه می‌خوریم، در نحوه واکنش بدن به تکنولوژی‌های پیشرفته تصویربرداری نیز نقش داشته باشد.
