دانشمندان برای اولین بار موفق به شناسایی ترکیبات دارویی امیدوارکننده‌ای شده‌اند که می‌توانند یک پروتئین کلیدی سرطان را به طور دائمی غیرفعال کنند.
به گزارش تکناک، این پروتئین‌ها در گذشته غیر قابل درمان محسوب می‌شدند و به همین دلیل این کشف می‌تواند انقلابی در درمان سرطان ایجاد کند.
فاکتورهای رونویسی، پروتئین‌هایی هستند که نقش کلیدی در تنظیم فعالیت ژن دارند و در پیشرفت سرطان تأثیر به‌سزایی ایفا می‌کنند. با وجود این، تلاش‌ها برای توسعه داروهای مولکول کوچک برای هدف قرار دادن این پروتئین‌ها تاکنون ناموفق بوده است.
دانشمندان برای غلبه بر این چالش، به پپتیدها به عنوان یک راه‌حل بالقوه برای مهار پروتئین‌های مرتبط با سرطان روی آورده‌اند.
اکنون، محققان دانشگاه بث با توسعه یک روش پیشرفته، توانسته‌اند پپتیدهایی را طراحی کنند که به یکی از فاکتورهای رونویسی محرک سرطان به نام cJun متصل می‌شوند.
فهرست مطالب
نحوه عملکرد مهارکننده در غیرفعال‌سازی پروتئین سرطان
پروتئین cJun از دو نیمه یکسان تشکیل شده است که این دو نیمه در بیماران سرطانی، به دو سمت مخالف رشته DNA متصل می‌شوند و فعالیت ژن را تغییر می‌دهند.
هنگامی که cJun بیش‌فعال باشد، می‌تواند رشد کنترل‌نشده سلولی را تحریک کند. محققان برای مهار این فرایند، یک پپتید مهارکننده طراحی کردند، که به یک نیمه cJun متصل می‌شود و از جفت‌شدن آن با نیمه دیگر و اتصال به DNA جلوگیری می‌کند.
محققان در ادامه، این پپتید را اصلاح کردند تا اتصال آن به cJun غیرقابل برگشت شود.
دکتر اندی برنان، نویسنده اول این مطالعه در بیانیه مطبوعاتی گفت: «این مهارکننده مانند یک نیزه عمل می‌کند که پس از برخورد با هدف، محکم به آن می‌چسبد و مانع اتصال cJun به DNA می‌شود. ما در گذشته مهارکننده‌های برگشت‌پذیر را شناسایی کرده بودیم، اما این نخستین باری است که موفق شده‌ایم یک فاکتور رونویسی را با یک پپتید مهارکننده برای همیشه غیرفعال کنیم.»
شناسایی ترکیبات دارویی مؤثر برای درمان سرطان
محققان در یک روش آزمایشی با نام Transcription Block Survival (TBS)، مکان‌های خاصی را برای اتصال cJun درون یک ژن حیاتی در سلول‌های کشت‌شده در آزمایشگاه قرار دادند.
پس از اتصال cJun به این نقاط، ژن خاموش می‌شود و سلول از بین می‌رود. اما اگر یک پپتید مهارکننده بتواند cJun را مسدود کند، ژن فعال است و سلول زنده می‌ماند.
جودی میسون، یکی از محققان این مطالعه عنوان کرد: «بسیاری از ترکیبات دارویی که در محیط آزمایشگاهی مؤثر هستند، درون سلول‌های سرطانی یا سمی عمل نمی‌کنند، یا قادر به نفوذ در سلول نیستند. اما پلتفرم ما فعالیت پپتیدها را به صورت مستقیم درون سلول بررسی می‌کند، که این مسئله بسیاری از چالش‌های معمول داروهای مولکول کوچک یا آنتی‌بادی‌ها را برطرف می‌نماید.»
محققان توضیح دادند که این فرایند شناسایی، عملکرد مهارکننده را در یک محیط واقعی سلولی ارزیابی می‌کند، که شامل پروتئازها و سایر پروتئین‌هایی است که امکان دارد در عملکرد پپتیدها اختلال ایجاد کنند.
آنها امیدوار هستند که این فناوری در آینده بتواند به شناسایی داروهای جدید برای مشکلاتی کمک کند که در گذشته غیرقابل درمان به نظر می‌رسیدند.
پس از تأیید ورود این مهارکننده‌ها به سلول‌های سرطانی و فعال باقی ماندن آنها، گام بعدی محققان، بررسی اثربخشی این ترکیبات در مدل‌های پیش‌بالینی سرطان خواهد بود.
این پژوهش درباره غیرفعال کردن پروتئین کلیدی سرطان در مجله Advanced Science منتشر شده است.
