هوش مصنوعی مولد قابلیت‌ها و کاربردهای گوناگونی دارد و انجام بسیاری از کارها را تسهیل می‌کند، اما واقعاً می‌تواند بر کاهش یا افزایش فرصت‌های شغلی تأثیرگذار باشد؟
به‌گزارش تک‌ناک، وقتی شرکت OpenAI چت‌بات ChatGPT خود را در سال ۲۰۲۲ معرفی کرد، به‌نظر می‌رسید نسل جدیدی از ابزارهای هوش مصنوعی تمام بخش‌های اقتصاد و زندگی مردم را با تحولاتی شگرف روبه‌رو می‌کنند. اگر از آن تاریخ با سرعت به سال ۲۰۲۴ برویم، می‌بینیم که قابلیت‌های هوش مصنوعی به سرویس‌های نرم‌افزاری بی‌شماری اضافه شده‌اند؛ بااینحال، تأثیر آن‌ها چندان چشمگیر نبوده است.
با وجود دیدگاه‌های متفاوت برخی تحلیلگران، تاکنون هوش مصنوعی نه‌تنها موجب ایجاد مشاغل جدید و پررونق نشده، بلکه صنایع را نیز به‌کلی از بین نبرده است. براساس برخی گزارش‌هامیزان رشد کاربران ChatGPT، پس از رشد اولیه و چشمگیر در تعداد کاربران، در سال گذشته راکد و حتی کاهش یافته است. اخیراً بسیاری از گزارش‌های خبری درباره نسل جدید هوش مصنوعی بیشتر بر ضعف‌های آن تمرکز کرده‌اند؛ ازجمله تمایل آن به تثبیت تعصبات زیان‌آور و توانایی در تقویت اطلاعات نادرست.
شرکت OpenAI با پشتوانه‌ی مایکروسافت و رقیب آن، گوگل، اکنون در تلاش است تا به محصولات خود، کاربردهای عملی آشکارتری در دنیای واقعی بدهد. برای مثال، به‌زودی می‌توانید به‌جای تایپ‌کردن دستور و دریافت پاسخ کتبی مختصر، سؤالی را با صدای بلند بپرسید تا چت‌بات به‌سرعت به شما پاسخ کلامی بدهد. این ایده برای تسریع رسیدن به دستیاران دیجیتالی مکالمه‌محور است که می‌توانند وظایف را در محل کار و خانه انجام دهند. آن‌ها بدین‌ترتیب می‌توانند قابلیت‌های بلندمدت هوش مصنوعی را تقویت کنند.
هوش مصنوعی مولد چیست؟
هوش مصنوعی مولد نوعی نرم‌افزار است که می‌تواند کارهای پیچیده‌ای مانند نوشتن داستان یا خلق تصویر براساس دستورهای نوشتاری ساده را انجام دهد. در طول آموزش، این سیستم‌ها انبوهی از اطلاعات را مانند تمام کتاب‌های موجود رایگان در اینترنت دریافت می‌کنند. آن‌ها یاد می‌گیرند که چگونه از داده‌ها برای ساختن چیز جدیدی مانند خلاصه‌ی رمان جدید استفاده کنند.
این سیستم‌ها آنچه از چنین تلاش‌هایی یاد می‌گیرند، در فعالیت‌های بعدی به‌کار می‌گیرند و پاسخ‌های آن‌ها به‌تدریج پیچیده‌تر و ظریف‌تر می‌شود. نتایج منحصر‌به‌فرد و به‌نوعی اصلی هستند؛ اما همچنان شکل پیچیده‌تری از تقلید به‌شمار می‌روند.
چرا هوش مصنوعی مولد هیجان‌انگیز است؟
توانایی هوش مصنوعی مولد در به‌دست‌آوردن مهارت‌های جدید و انجام آن‌ها با سرعت زیاد بدین‌معنی است که می‌تواند به انجام انواع کارهایی کمک کند که اکنون انسان‌ها انجام می‌دهند. برخی از این کارها عبارت‌اند از: تنظیم قراردادهای حقوقی یا اشکال‌زدایی نرم‌افزار.
شرکت‌های Fortune 500 اکنون از نسخه‌های سازمانی چت‌بات‌های OpenAI و رقبای آن برای خلاصه‌سازی اسناد و سرعت‌بخشیدن به کارهای کدگذاری و نوشتن ایمیل استفاده می‌کنند. گروه گلدمن ساکس اعلام کرد که هوش مصنوعی مولد می‌تواند تا یک‌چهارم کاری را انجام دهد که در‌حال‌حاضر انسان‌ها انجام می‌دهند. تحلیلگران UBS Group AG بازار این فناوری را بیش از 1 تریلیون دلار می‌بینند.
هوش مصنوعی مولد چگونه تکامل یافته است؟
بخش زیادی از توجهات در سال 2022 به سیستم‌های هوش مصنوعی معطوف شده بود که می‌توانند متن و تصویر تولید کنند. امروزه، سرویس‌های هوش مصنوعی مستقلی هستند که می‌توانند صدای فرد را شبیه‌سازی کنند و در چند ثانیه آهنگ بسازند یا ویدئوهای کوتاه تولید کنند. شرکت‌های هوش مصنوعی بیش‌ازپیش بر سیستم‌های چندوجهی تمرکز می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند طیف وسیعی از ورودی‌ها ازجمله متن و تصویر و صدا را پردازش کنند و به آن‌ها پاسخ دهند.
برای مثال، والدین ممکن است بتوانند تصویری از مسئله‌ی ریاضی را به چت‌بات نشان دهند و درباره‌ی نحوه‌ی حل آن توضیح بخواهند. ChatGPT به‌زودی خواهد توانست به‌جای اینکه فقط متن آهنگ بنویسد، برای شما آواز بخواند. دمیس هاسابیس (Demis Hassabis)، مدیرعامل آزمایشگاه هوش مصنوعی دیپ‌مایند گوگل، نمونه‌ی اولیه‌ای از دستیار هوش مصنوعی را به‌نمایش گذاشت که می‌تواند در زمان واقعی به ورودی‌های ویدئویی پاسخ دهد.
هوش مصنوعی مولد نیز به‌طور گسترده در محصولات محبوب‌تر ادغام می‌شود. گوگل آن را در به‌روزرسانی‌ای اساسی به موتور جست‌وجوی اصلی خود اضافه می‌کند و اپل در حال نزدیک‌شدن به توافقی برای آوردن فناوری OpenAI به آیفون است.
تاثیر اقتصادی احتمالی هوش مصنوعی مولد چگونه خواهد بود؟
این موضوع هنوز نامشخص است. رئیس فدرال رزرو، جروم پاول، اعلام کرد که هوش مصنوعی مولد می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری شود؛ البته احتمالاً در کوتاه‌مدت این اتفاق نمی‌افتد. برخی از اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند که جهشی در بهره‌وری باعث افزایش دستمزد می‌شود. این موضوع به کارگران کمک می‌کند تا بخشی از قدرت خریدی را جبران کنند که از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ از دست داده‌اند.
مطالعه‌‌ی محققان دانشگاه استنفورد و مؤسسه‌ی فناوری ماساچوست نشان داد که کارکنان یکی از شرکت‌های نرم‌افزاری حاضر در فهرست ۵۰۰ شرکت برتر آمریکا، هنگام استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مولد به‌طور متوسط ۱۴ درصد بهره‌ورتر شدند. کم‌مهارت‌ترین کارکنان این شرکت ۳۵ درصد سریع‌تر کار می‌کردند؛ اما تأثیر این موضوع بر همکاران پردرآمد آن‌ها در‌صورتی که دیگر به مهارت‌های پرهزینه‌شان نیازی نباشد، مشخص نیست.
در سناریویی خوش‌بینانه، کارمندان ماهری که مشاغلشان خودکار می‌شود، کارهای جدیدی در زمینه‌های رو‌به‌رشدی پیدا خواهند کرد که با هوش مصنوعی مولد ایجاد می‌شود. بااینحال، نشانه‌های اولیه به آشفتگی دردناکی اشاره می‌کند. شرکت بین‌المللی ماشین‌های تجاری (IBM) قصد دارد استخدام هزاران شغلی را متوقف یا کُند کند که انتظار می‌رود با هوش مصنوعی جایگزین شوند.
شرکت سوئدی خرید اعتباری کلارنا (Klarna) نیز اعلام کرد که با کاهش زمان موردنیاز برای انجام برخی وظایف با ChatGPT، استخدام کارمندان را متوقف خواهد کرد. همچنین، شرکت نرم‌افزار آموزش زبان دولینگو (Duolingo) به‌دلیل تأثیرات هوش مصنوعی، قرارداد حدود ۱۰ درصد از پیمان‌کاران خود را تمدید نکرد.
هوش مصنوعی مولد چه محدودیت‌هایی دارد؟
پاسخ‌هایی که این هوش مصنوعی از اطلاعات منتشرشده موجود کنارهم میگذارد، می‌تواند چنان معتبر به‌نظر برسد که کاربران تصور کنند صحت آن‌ها را تأیید کرده است. محتوای ارائه‌شده بدون درنظرگرفتن منبع اطلاعات می‌تواند برای کسی که به‌اندازه‌ی کافی در موضوعی تبحر ندارد و متوجه پاسخ اشتباه یا نادرست نمی‌شود، به تله‌ای خطرناک تبدیل شود.
چت‌بات‌های هوش مصنوعی بارها هنگام درخواست اخبار و رویدادهای جاری دچار اشتباه شده‌اند. همچنین، سیستم‌های هوش مصنوعی مولد سوگیری‌ها و کلیشه‌های مضر موجود در داده‌هایی را تقویت می‌کنند که براساس آن‌ها ساخته شده‌اند. با‌توجه‌به اینکه این فناوری به‌طور فزاینده‌ای در حوزه‌های حساس مانند استخدام و مراقبت‌های بهداشتی به‌کار گرفته می‌شود، این مشکل بسیار اهمیت دارد.
شرکت‌های هوش مصنوعی برای رسیدگی به مشکل سوگیری تلاش‌هایی کرده‌اند. برای مثال، گوگل تلاش کرد تا اصلاح فنی برای نمایش خروجی‌های متنوع‌تر در هوش مصنوعی مولد تصویر خود انجام دهد؛ اما این کار به خودداری این ابزار از تولید تصاویر افراد سفیدپوست منجر شد.
هوش مصنوعی مولد چه تأثیری بر جوامع بشری میگذارد؟
با پیشرفته‌ترشدن این ابزارها، احتمال سوءاستفاده نیز افزایش می‌یابد. برخی از پلتفرم‌های هوش مصنوعی برای جلوگیری از بازتولید سخنان آزاردهنده از بین رفته‌اند یا اصلاح شده‌اند. ChatGPT به کاربران اجازه می‌دهد تا پاسخ‌های ناخوشایند را برای بهبود سیستم علامت‌گذاری کنند. بااینحال ممکن است هوش مصنوعی تعصبات جنسیتی یا نژادی را تشخیص ندهد که انسان‌ها در کتاب‌ها و متون دیگر متوجه می‌شود.
همچنین، هوش مصنوعی سلاح بالقوه‌ای برای فریب محسوب می‌شود. برای مثال، از صدای شبیه‌سازی‌شده‌ی جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای ترغیب مردم در نیوهمپشایر به رأی‌ندادن در انتخابات مقدماتی استفاده شد. معلمان نیز نگران این موضوع هستند که دانش‌آموزان از چت‌بات‌ها برای انجام تکالیف خود استفاده کنند. شرکت‌های لابیگری نیز می‌توانند از هوش مصنوعی برای جعل هزاران نامه متفاوت از شهروندان برای تأثیرگذاری بر تصمیمات قانون‌گذاران استفاده کنند.
در نامه‌ای سرگشاده که در مارس گذشته منتشر شد، 1,000 نفر از متخصصان فناوری و محققان خواستار توقف توسعه‌ی هوش مصنوعی شدند. آن‌ها با هدف صرف زمان بیشتر برای سنجش خطرهای عمیق برای جامعه و بشر این درخواست را ارائه کردند. بااینحال، این فناوری همچنان به پیشرفت خود ادامه می‌دهد.
