محققان دانشگاه کلمبیا کشف کرده‌اند که کنجکاوی به فعالیت مغزی در مناطقی که عدم قطعیت و اطمینان را پردازش می‌کنند، مرتبط است.
به گزارش تک‌ناک، در این مطالعه که در مجلۀ علوم اعصاب منتشر شده است، تیم تحقیقاتی از فناوری fMRI برای اندازه‌گیری تغییرات سطح اکسیژن خون در مغز ۳۲ داوطلب استفاده کرد. یافته‌ها نشان داد که کنجکاوی با فعالیت در قشر اکسیپیتو Temporal و قشر جلوی مغز ارتباط دارد.
یک تیم تحقیقاتی مستقر در انستیتوی زاکرمن در کلمبیا برای اولین بار شاهد اتفاقاتی بودند که در مغز انسان با بروز حس کنجکاوی رخ می‌دهند. در این مطالعه دانشمندان مناطقی از مغز را نشان دادند که به نظر می‌رسد میزان عدم قطعیت را در موقعیت‌های مبهم بصری ارزیابی می‌کنند و باعث ایجاد احساسات ذهنی کنجکاوی می‌شوند.
دکتر ژاکلین گوتلیب، نویسندۀ اصلی این مقاله گفت: «کنجکاوی ریشه‌های بیولوژیکی عمیقی دارد. مزیت تکاملی اولیۀ کنجکاوی، تشویق موجودات زنده برای کشف دنیای خود به روش‌هایی است که به آنها کمک می‌کند تا زنده بمانند.»
وی تصریح کرد: «آنچه که متمایزکنندۀ کنجکاوی انسان است، حسی می‌باشد که ما را به کاوش بسیار گسترده‌تر از سایر حیوانات سوق می‌دهد و اغلب حس کنجکاوی ما به دلیل علاقه به کشف موارد مختلف تشکیل می‌شود و مانند دیگر حیوانات در راستای پاداش مادی یا بقا نیست. در نهایت حس کنجکاوی باعث بسیاری از خلاقیت‌های ما می‌شود.»
روش تحقیق
در این مطالعه، محققان از یک فناوری غیرتهاجمی و پرکاربرد برای اندازه‌گیری تغییرات در سطح اکسیژن خون در مغز 32 داوطلب استفاده کردند.
این فناوری که تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی یا fMRI نامیده می‌شود، دانشمندان را قادر می‌سازد تا میزان اکسیژن مصرفی بخش‌های مختلف مغز افراد را هنگام مشاهدۀ تصاویر ثبت کنند. هرچه یک ناحیۀ مغز اکسیژن بیشتری مصرف کند، فعال‌تر است.
تیم تحقیقاتی برای پرده‌برداری از نواحی مغزی که درگیر کنجکاوی هستند، تصاویر خاصی را به شرکت‌کنندگان ارائه کردند، که به عنوان textforms شناخته می‌شوند. textforms تصاویری از اجسام مانند شیر دریایی، قورباغه، مخزن یا کلاه هستند، که به درجات مختلف تحریف شده‌اند تا تشخیص آنها کم و بیش دشوار باشد.
محققان از شرکت‌کنندگان درخواست کردند که اعتماد به نفس و کنجکاوی خود را در مورد هر یک از تصاویر ارزیابی کنند. آنها متوجه شدند که این دو رتبه‌بندی رابطۀ معکوس دارند. هرچه شرکت‌کنندگان مطمئن‌تر باشند که textforms چه موضوعی را به تصویر می‌کشند، کمتر در مورد آن کنجکاوی می‌کنند، بالعکس هرچه شرکت‌کنندگان اعتماد به نفس کمتری در حدس تصاویر داشته باشند، در مورد آن کنجکاوتر هستند.
فعالیت مغز و کنجکاوی
با استفاده از fMRI، محققان آنچه را که در مغز شرکت‌کنندگان بعد از دیدن تصاویر رخ داد، مشاهده کردند. داده‌های اسکن مغز فعالیت بالایی را در قشر پشتی و گیجگاهی (OTC) نشان داد، ناحیه‌ای که درست بالای گوش‌های شما قرار دارد و نقش اصلی آن در بینایی و تشخیص دسته‌بندی‌های اشیاء است.
بر اساس مطالعات قبلی، محققان انتظار داشتند زمانی که به شرکت‌کنندگان تصاویر واضح ارائه می‌کنند، این ناحیۀ مغزی الگوهای فعالیت متمایزی را برای اجسام جاندار و بی‌جان نشان دهد.
محققان از این الگوها برای ایجاد معیاری استفاده کردند که آن را «عدم قطعیت OTC» نامیدند، یعنی این ناحیۀ قشری در مورد تصویر تحریف‌شده در چه حد اطمینان ندارد. آنها نشان دادند که وقتی سوژه‌ها در مورد یک تصویر کنجکاوی کمتری داشتند، فعالیت OTC آنها به وضوح مشخص می‌کرد که آیا تصویر متعلق به دسته‌های جاندار یا بی‌جان است. در مقابل، زمانی که سوژه‌ها کنجکاوتر بودند، OTC آنها نمی‌توانست به وضوح دستۀ تصویر را شناسایی کند.
همچنین در طول ارائه textforms به شرکت‌کنندگان، دو ناحیه در جلوی مغز آنها فعال بود. یکی از نواحی قشر کمربندی قدامی است که در جمع‌آوری اطلاعات نقش دارد و دیگری قشر جلوی پیشانی شکمی (vmPFC) می‌باشد، که در نظارت بر ادراک ذهنی فرد از ارزش و اعتماد به موقعیت‌های مختلف نقش دارد. در مطالعۀ جدید، هر دو ناحیه زمانی فعال‌تر بودند که شرکت‌کنندگان در شناخت هویت یک texform اطمینان بیشتری داشتند (و در نتیجه کنجکاوی کمتری برای دیدن تصویر واضح‌شده از خود نشان می‌دادند).
گوتلیب تأکید کرد: «نکتۀ مهم این است که به نظر می‌رسد فعالیت vmPFC پلی عصبی بین احساس ذهنی کنجکاوی و معیار اطمینان OTC ایجاد می‌کند. گویی این منطقه، عدم قطعیت رمزگذاری شده توسط الگوی فعالیت توزیع شده در OTC را می‌خواند و به شخص کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد که آیا نیاز به کنجکاوی در مورد فرم تصویر دارد یا ندارد.»
وی بیان کرد: «یکی از مفاهیم مهم ما این است که اگرچه مطالعه بر روی کنجکاوی ادراکی برانگیخته شده توسط محرک‌های بصری متمرکز بود، افراد اشکال دیگری از کنجکاوی، مانند: کنجکاوی در مورد سؤالات بی‌اهمیت و مسائل واقعی (یعنی ارتفاع برج ایفل چقدر است؟)، یا کنجکاوی اجتماعی (دوستان من دیشب به کدام رستوران رفتند؟) را تجربه می‌کنند.»
به گفتۀ او یکی از احتمالات جالب این مطالعه این است که مکانیسم کشف شده امکان دارد به اشکال دیگر کنجکاوی تعمیم یابد. به عنوان مثال: یک مطالعۀ fMRI که صداهایی با قابلیت تشخیص متفاوت را بررسی می‌کند، ممکن است نشان دهد که نواحی شنوایی در مغز عدم قطعیت در مورد صدا را منتقل می‌کند و vmPFC این عدم قطعیت را برای تعیین کنجکاوی می‌خواند.
گوتلیب اعلام کرد: «یک احتمال مهم دیگر نیز در این مطالعه وجود دارد و این یافته‌ها می‌توانند پیامدهای تشخیصی و حتی درمانی برای مبتلایان به افسردگی، بی‌تفاوتی یا بی‌لذتی (ناتوانی در احساس لذت) داشته باشد، که اغلب با کمبود کنجکاوی مشخص می‌شود.»
کنجکاوی مستلزم نوعی اشتیاق، تمایل به صرف انرژی و بررسی محیط اطراف است و این انگیزه ذاتی است، به این معنی که هیچ‌کس به شما پول نمی‌دهد تا کنجکاو باشید.
