روسیه نخستین واحد عملیاتی سامانه پدافند هوایی S-500 پرومتئوس را بهطور رسمی وارد چرخه خدمت رزمی کرد.
به گزارش سرویس هوافضا تکناک، این سامانه بهعنوان پیشرفتهترین لایه دفاع هوایی و موشکی این کشور معرفی میشود و مقامات روسی مدعی هستند توانایی رهگیری و انهدام جنگندههای رادارگریز ایالات متحده و تهدیدهای نوظهور را دارد. این تحول، از نگاه ناظران نظامی، نقطه عطفی مهم در راهبرد دفاع هوایی روسیه و پاسخ مستقیم به تغییر ماهیت تهدیدهای هوایی و فضایی در دهه اخیر به شمار میآید.
بر اساس گزارش رسانههای روسی، سامانه S-500 با بردی در حدود ۶۰۰ کیلومتر، بهصورت یک هنگ کامل وارد خدمت شده است. این نخستینبار است که نیروهای هوافضای روسیه، پدافند هوایی و پدافند موشکی را در قالب یک سامانه یکپارچه عملیاتی میکنند؛ اقدامی که به ایجاد یک یگان جدید در ساختار این نیرو انجامیده و نشاندهنده تغییر رویکرد مسکو از دفاع لایهای سنتی به دفاع ترکیبی و چندبعدی است.
بخوانید: آزمایش موفق موشک پدافند هوایی ASTER
سامانه پدافند S-500 پرومتئوس بهعنوان جانشین مستقیم S-400 تریومف معرفی شده است؛ سامانهای که طی نزدیک به دو دهه، ستون فقرات دفاع هوایی روسیه را تشکیل داده است. با این حال، روسیه در سالهای اخیر با چالشهایی فراتر از تهدیدهای متعارف هوایی مواجه شده است. گسترش موشکهای هایپرسونیک، توسعه جنگافزارهای فضایی و افزایش نقش ماهوارههای مدار پایین، مسکو را به سمت طراحی سامانهای سوق داد که بتواند این طیف گسترده از تهدیدها را پوشش دهد.
توسعه سامانه S-500 بیش از یک دهه به طول انجامید و بارها با تأخیرهای فنی و تولیدی همراه شد. با وجود این، گزارشهای رسمی اکنون تأیید میکنند که نخستین هنگ این سامانه به وضعیت عملیاتی رسیده و وارد خدمت رزمی شده است. هرچند جزئیات دقیق توانمندیها همچنان محرمانه باقی مانده، اما دادههای منتشرشده از آزمایشهای پیشین، تصویر روشنی از جهش فناوری این سامانه ارائه میدهد.
از نظر طراحی، S-500 شباهت زیادی به نسل پیشین خود دارد و بر پایه یک سامانه متحرک با خودروی پرتابگر ۱۰×۱۰ ساخته شده است. این مجموعه، شامل رادار کشف، رادار درگیری و سامانههای مدیریت نبرد است. تفاوت کلیدی اما در نقش پدافند ضد موشک بالستیک و مقابله با اهداف فوقسریع دیده میشود؛ حوزهای که S-400 در آن با محدودیتهایی مواجه بود.
مهمترین ویژگی متمایزکننده S-500، توانایی درگیری با موشکهای هایپرسونیک عنوان میشود. در شرایطی که بسیاری از کشورها هنوز در مرحله آزمایش یا توسعه این نوع تسلیحات هستند، روسیه مدعی است سامانه جدیدش برای مقابله با چنین تهدیدهایی طراحی شده است. این سامانه، همچنین، از موشکهای رهگیر برخورد مستقیم استفاده میکند که بدون کلاهک انفجاری و با اتکا به انرژی جنبشی، اهداف را در ارتفاعات بسیار بالا منهدم میکنند.
بخوانید: ۱۰ سیستم برتر دفاع پدافند هوایی جهان، بهترین سپر موشکی دنیا
از نظر عملکرد، گزارشها حاکی از آن است که S-500 قادر است اهدافی را در فاصلهای بیش از ۳۰۰ مایل مورد اصابت قرار دهد و ارتفاع درگیری آن، از حدود ۵۰ کیلومتر در S-400 به نزدیک ۲۰۰ کیلومتر افزایش یافته است. این موضوع، دامنه اهداف بالقوه سامانه را به پهپادها، ماهوارههای مدار پایین و حتی تسلیحات فضایی گسترش میدهد.
کاهش زمان واکنش نیز یکی دیگر از پیشرفتهای کلیدی این سامانه است. گفته میشود زمان واکنش از حدود ۱۰ ثانیه در S-400 به سه تا چهار ثانیه کاهش یافته که در نبردهای مدرن، مزیتی تعیینکننده محسوب میشود.
با وجود اعلام رسمی ورود S-500 به خدمت، محل استقرار دقیق این هنگ مشخص نشده است. گزارشهای اولیه از تقویت پدافند هوایی مسکو خبر میدادند و برخی منابع غیررسمی حتی از استفاده محدود این سامانه در جنگ اوکراین سخن گفتهاند. با این حال، مقامات روسی تاکنون تجربه رزمی این سامانه را تأیید یا رد نکردهاند و ابهام درباره نقش عملیاتی آن همچنان پابرجاست.
