پژوهشگران در حال بررسی حافظه شگفت‌انگیز یک دختر ۱۷ ساله هستند تا رمز و رازهای پدیده بیش یادآوری را کشف کنند.
به گزارش تکناک، این دختر ۱۷ ساله می‌تواند جزئیات زندگی خود را با دقتی خارق‌العاده به یاد بیاورد. این توانایی که به آن هایپرتایمزیا (Hyperthymesia) یا بیش‌یادآوری گفته می‌شود، به فرد اجازه می‌دهد تاریخ‌ها، اتفاقات و حتی احساسات گذشته را با وضوحی شگفت‌انگیز به خاطر بیاورد. این پدیده می‌تواند نگاه ما را به نحوه یادآوری گذشته و تصور آینده تغییر دهد.
بیش یادآوری چیست؟
بیش‌یادآوری شامل بازآوری تجربیات شخصی از دوران کودکی تا امروز؛ از حس‌ها و احساسات گرفته تا جزئیات واقعی مانند نام‌ها و تاریخ‌ها است.
این خاطرات برای اکثر افراد، با گذر زمان یا اهمیت شخصی کمرنگ می‌شوند یا حتی تحریف می‌گردند. اما در موارد بسیار نادر، برخی افراد می‌توانند حجم عظیمی از جزئیات زندگی خود را به تاریخ‌های دقیق پیوند دهند؛ حالتی که در علم با نام هایپرتایمزیا شناخته می‌شود.
والنتینا لا کورت، یکی از پژوهشگران این مطالعه گفت: «افراد هیپرتایمزیک می‌توانند دقیقاً بگویند که در تاریخ ۶ ژوئن ۲۰۰۲ چه کرده‌اند و همان احساسات و حس‌های آن روز را دوباره تجربه کنند.»
دختری با یک کتابخانه ذهنی دقیق
در این مطالعه جدید، لا کورت و همکار او به نام لورن کوهن، دختری خاص به نام TL را بررسی کرده‌اند. این دختر ۱۷ ساله، توانایی فوق‌العاده‌ای در کنترل و دسترسی به خاطرات خود دارد.
او حافظه خود را به دو دسته تقسیم می‌کند:
- حافظه سیاه: که شامل اطلاعات عمومی و درسی با بار احساسی کم می‌شوند.
- حافظه سفید: خاطرات شخصی که در ذهن او به صورت منظم و پیچیده، مثل یک کتابخانه ذهنی، چیده شده‌اند.
TL این خاطرات را در پرونده‌هایی بر اساس موضوع و زمان دسته‌بندی می‌کند و آنها را در یک فضای خیالی با سقف کوتاه به نام «اتاق سفید» نگه می‌دارد. او برای مدیریت احساسات منفی، از فضاهای ذهنی مختلفی استفاده می‌کند؛ مثلاً خاطره مرگ پدربزرگ خود را در یک صندوقچه ذهنی قرار داده است و برای کنترل خشم از «اتاق یخ» و برای فکر کردن به مشکلات از «اتاق مشکلات» استفاده می‌کند.
آزمون‌های علمی و سفر ذهنی در زمان
پژوهشگران با استفاده از آزمون تخصصی به نام‌های TEMPau و TEEAM، توانایی TL را بررسی کردند. نتایج نشان داد که او می‌تواند خاطرات را با شدت و وضوح استثنایی، گاهی به عنوان ناظر بیرونی و گاهی به عنوان قهرمان داستان دوباره تجربه کند.
جالب‌تر این بود که وقتی دانشمندان از او خواستند آینده را تصور کند، توانست با دقتی بالا زمان، مکان و احساسات مربوط به آن را شرح دهد؛ چیزی که از توانایی معمول افراد فراتر است. این موضوع نشان می‌دهد که ذهن انسان برای تصور آینده، از همان روش‌هایی استفاده می‌کند که برای یادآوری گذشته به کار می‌برد.
ارتباط احتمالی بیش یادآوری با حس‌آمیزی
پژوهشگران حدس می‌زنند که ممکن است بین حافظه استثنایی TL (هایپرتایمزیا) و اختلال حس‌آمیزی (سینستزیا) ارتباطی وجود داشته باشد. اگرچه خود TL حس‌آمیزی ندارد، اما چند نفر از اعضای خانواده او این ویژگی را دارند.
سینستزیا یا حس‌آمیزی حالتی است که در آن تحریک یک حس، به طور ناخودآگاه باعث فعال شدن حس دیگری می‌شود. مثلاً برخی افراد هنگام شنیدن موسیقی، رنگ‌ها را می‌بینند یا با شنیدن یک سری کلمات خاص، طعم‌هایی را حس می‌کنند. این پدیده هرچند نادر به نظر می‌رسد، اما حدود ۲ تا ۴ درصد مردم جهان آن را تجربه می‌کنند.
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که هایپرتایمزیا با فعالیت زیاد بخش‌هایی از مغز مرتبط است که مربوط به خاطرات شخصی هستند. با وجود این، هنوز تفاوت مشخصی در ساختار مغز این افراد نسبت به دیگران دیده نشده است.
در پایان، والنتینا لا کورت بیان کرد: «سؤالات زیادی هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند؛ مثلاً آیا با بالا رفتن سن، این نوع حافظه تغییر می‌کند؟ یا آیا می‌توان جلوی انباشته شدن بیش‌ازحد خاطرات را گرفت؟ ما هنوز در حال کشف هستیم و مسیر پیش رو بسیار هیجان‌انگیز است.»
