شرکت تسلا با معرفی ربات انسان‌نمای اپتیموس، پروژه‌ای را آغاز کرده که هدف آن بازتعریف جایگاه آمریکا در رقابت جهانی ربات‌های انسان‌نما است.
به گزارش تکناک، ایلان ماسک بارها تأکید کرده است که آینده تسلا دیگر صرفاً در صنعت خودرو خلاصه نمی‌شود. وی در سپتامبر ۲۰۲۵ اعلام کرد که ۸۰ درصد ارزش آینده این شرکت از اپتیموس و سایر کسب‌وکارهای مرتبط با هوش مصنوعی به دست خواهد آمد. این ادعا تسلا را از یک خودروساز سنتی به پلتفرمی در حوزه «هوش مصنوعی فیزیکی» تبدیل می‌کند.
ربات انسان‌نمای اپتیموس طی نمایش‌های عمومی در سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ توانسته است قابلیت‌های پایه‌ای مانند: حرکت طبیعی‌تر، راه رفتن با گام پاشنه تا پنجه، انجام کارهای ساده خانگی مانند باز و بسته کردن کابینت، کشیدن پرده، پاره کردن دستمال کاغذی، برداشتن کیسه زباله و حتی جابه‌جایی قطعات خودرو را به نمایش بگذارد. این موارد نشان‌دهنده پیشرفتی واقعی در هماهنگی بدن و استفاده از یادگیری مبتنی بر تصویر است.
شرکت تسلا اعلام کرده است که این ربات با کمک یک شبکه عصبی واحد و داده‌های تصویری از حرکات انسان آموزش می‌بیند، رویکردی که می‌تواند سرعت یادگیری و توسعه قابلیت‌ها را افزایش دهد. با وجود این، باید تأکید کرد که تمام این نمایش‌ها در محیط‌های کنترل‌شده و شرایطی انجام شده‌اند که متغیرهای محیطی محدود بوده است. بنابراین هنوز نمی‌توان گفت که اپتیموس توانایی عملکرد پایدار و مستقل در خانه‌های واقعی یا محیط‌های صنعتی پیچیده را دارد.
پیشرفت‌های ربات انسان‌نمای اپتیموس بیشتر در سطح یکپارچه‌سازی دیده می‌شود. تسلا تلاش کرده است که حرکات ربات از حالت برنامه‌ریزی شده و محدود خارج شود و هماهنگی میان حرکت دست‌ها، پاها و بدن طبیعی‌تر جلوه کند. همچنین استفاده از یادگیری تقلیدی از داده‌های تصویری انسان، گام مهمی برای توسعه ربات‌هایی است که بدون نیاز به طراحی کنترلرهای اختصاصی برای هر وظیفه، مهارت‌های جدید را کسب کنند. از سوی دیگر، ترکیب حرکت، ادراک و دستکاری در یک چارچوب کنترلی واحد نشان می‌دهد که تسلا در مسیر کاهش پیچیدگی‌های مهندسی و افزایش مقیاس‌پذیری، حرکت کرده است.
با وجود این، محدودیت‌ها همچنان پررنگ هستند. نمایش‌ها کوتاه‌مدت و در محیط‌های ساده بوده و هیچ داده‌ای درباره عملکرد طولانی‌مدت، بازیابی خطا یا سازگاری با فضاهای شلوغ و پویا ارائه نشده است. ادعاهای اولیه درباره توانایی بلند کردن بارهای سنگین تا ۶۸ کیلوگرم هنوز در شرایط عملیاتی ثابت نشده و توان واقعی ربات در حمل بار هنگام حرکت و انجام کارها نزدیک به ۲۰ کیلوگرم است. در نسخه ۲.۵ که به «طلایی» مشهور شد، تمرکز روی ظاهر و طراحی بدنه بود تا توانایی‌های واقعی آن ارتقا پیدا کند. بسیاری از کارشناسان پس از تماشای ویدیوهای این نسخه اعلام کردند که عملکرد آن هنوز فاصله زیادی با وعده‌های داده‌شده دارد.
مقایسه با رقبای جهانی نشان می‌دهد که تسلا با ربات انسان‌نمای اپتیموس راهی متفاوت نسبت به برخی شرکت‌ها انتخاب کرده است. شرکت Boston Dynamics با ربات Atlas همچنان استاندارد بالایی در چابکی و حرکات دینامیک دارد؛ از پرش و تعادل سریع گرفته تا حرکات آکروباتیک، همه نشان می‌دهد که Atlas یک معیار فنی در حوزه پایداری و تحرک است. در مقابل، اپتیموس بیشتر روی پایداری در راه رفتن، هماهنگی کلی بدن و مصرف بهینه انرژی تمرکز کرده است. در حوزه کاربرد تجاری نیز شرکت‌هایی مانند Agility Robotics با ربات Digit پیشرو هستند. ربات Digit وارد فاز آزمایشی در انبارهای لجستیکی شده و با قراردادهایی مثل همکاری چندساله با شرکت GXO نشان داده است که ربات‌های انسان‌نما می‌توانند ارزش اقتصادی واقعی ایجاد کنند. همچنین شرکت‌هایی مانند Figure و Apptronik بر شراکت‌های صنعتی و تولیدی تأکید دارند.
در سوی دیگر، شرکت‌های چینی مانند Unitree و UBTECH به‌جای تمرکز بر نمایش‌های پرزرق‌وبرق، بر کاهش هزینه تولید، دوام عملیاتی و تکرار سریع طراحی‌ها متمرکز شده‌اند. این شرکت‌ها به‌ویژه در زمینه به‌کارگیری ربات‌ها در کارخانه‌ها، پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. برای مثال، ربات‌های Walker از UBTECH توانایی تعویض خودکار باتری را دارند، که برای عملکرد مداوم و ۲۴ ساعته یک مزیت مهم به حساب می‌آید. چنین رویکردی در بلندمدت می‌تواند از نمایش‌های نمایشی جذاب مؤثرتر باشد، چرا که بر واقعیت اقتصادی و بهره‌وری متمرکز است.
از نظر زمان‌بندی عرضه و تولید، تسلا با چالش‌های جدی مواجه است. ایلان ماسک وعده داده است که در سال ۲۰۲۵ حدود ۵۰۰۰ واحد ربات انسان‌نمای اپتیموس تولید شود و در سال ۲۰۲۶ این رقم به ده‌ها هزار برسد. اما گزارش‌ها نشان می‌دهند که شمار واقعی تولید هنوز در حد صدها دستگاه است. همچنین فشارهای مالی بر کسب‌وکار خودروهای برقی تسلا، ریسک زنجیره تأمین به دلیل محدودیت صادرات مواد معدنی کمیاب از چین و تغییرات مدیریتی در بخش رباتیک، همه باعث تردید در تحقق این اهداف شده است.
قیمت‌گذاری نیز از نقاط مبهم پروژه محسوب می‌شود. ماسک بارها اعلام کرده است که قیمت نهایی اپتیموس بین ۲۰ تا ۳۰ هزار دلار خواهد بود؛ قیمتی که آن را حتی از برخی خودروها ارزان‌تر می‌کند. با وجود این، بدون داده‌های عملی درباره هزینه‌های تولید، خدمات پس از فروش و دوام عملیاتی، این رقم بیشتر شبیه یک هدف تبلیغاتی است تا واقعیت باشد. سؤال اصلی اینجا است که آیا اپتیموس می‌تواند در طول عمر کاری خود ارزش بیشتری از هزینه‌های مالکیت و نگهداری ایجاد کند یا خیر.
پس از چهار سال توسعه عمومی، اپتیموس نشان داده که در یکپارچه‌سازی حرکت، آموزش مبتنی بر تصویر و انجام وظایف ساده پیشرفت کرده است. مقیاس عظیم تسلا، زیرساخت‌های هوش مصنوعی و تمرکز استراتژیک این شرکت، اپتیموس را به پروژه‌ای مهم و پرخبر تبدیل کرده است. اما آنچه در نهایت اهمیت دارد، نمایش‌های کوتاه‌مدت و طراحی ظاهری زیبا نیست، بلکه توانایی ربات در کارکرد مداوم، قابلیت تعمیر ارزان و انجام وظایف ارزشمند در شرایط واقعی خواهد بود.
بنابراین، ربات انسان‌نمای اپتیموس در حال حاضر بیشتر نمادی از جاه‌طلبی تسلا است تا یک محصول اثبات‌شده باشد. آینده آن به این بستگی دارد که آیا تسلا می‌تواند از مرحله نمایش‌های نمایشی عبور کنند و به عملکرد پایدار، داده‌های میدانی قابل اعتماد و ارزش اقتصادی واقعی برسد یا خیر. اگر این اتفاق بیفتد، شاید اپتیموس بتواند به نماد برتری آمریکا در رقابت جهانی ربات‌های انسان‌نما تبدیل شود؛ در غیر این صورت، رقبای آسیایی و اروپایی که با تمرکز بر کارایی و دوام عملیاتی پیش می‌روند، میدان را در دست خواهند گرفت.
