ترکیه با پهپاد قزلآلما، نخستین پرواز کاملاً خودران با آرایش نزدیک و مبتنی بر هوش مصنوعی جهان را با موفقیت انجام داد و عصر نبردهای هوایی خودران را آغاز کرد.
به گزارش سرویس هوافضا تکناک ، در این رویداد، دو جنگنده رباتیک جتموتور بدون دخالت انسان، پروازی هماهنگ و نزدیک را با اتکا به هوش مصنوعی انجام دادند.شرکت صنایع دفاعی بایکَر اعلام کرد که در تاریخ ۲۸ دسامبر، دو فروند پهپاد رزمی جتموتور «قزلآلما» موفق شدند نخستین پرواز آرایشی نزدیک کاملاً خودمختار جهان را اجرا کنند. این پرواز در حریم هوایی ترکیه انجام شد و هر دو هواگرد بدون هیچگونه کنترل انسانی، موقعیت خود را در فاصلهای بسیار نزدیک و در سرعتهای بالا حفظ کردند.
این عملیات بهطور کامل بر سامانههای هوش مصنوعی، حسگرهای درونبرد و تبادل آنی داده میان دو پهپاد متکی بود. به گفته بایکَر، هیچ اپراتور انسانی در تصمیمگیریهای پروازی نقش نداشت و تمامی مراحل هماهنگی، اصلاح مسیر و حفظ فاصله، بهصورت خودکار انجام شد.
در تکناک بخوانید: پهپاد نظامی ترکیه یک رکورد جهانی در نبرد هوایی ثبت کرد
کارشناسان نظامی، پرواز آرایشی خودمختار را یکی از پیچیدهترین چالشهای فناوری پهپادی میدانند. در چنین پروازی، هواگردها باید در شرایط سرعت بالا و مانورهای سریع، با دقتی بسیار زیاد موقعیت خود را نسبت به یکدیگر تنظیم کنند. کوچکترین خطا میتواند به برخورد یا از دست رفتن کنترل منجر شود، موضوعی که اهمیت این دستاورد را دوچندان میکند.
پهپاد قزلآلما که نخستینبار در سال ۲۰۲۲ معرفی شد، یک جنگنده بدون سرنشین جتموتور با تمرکز بر مأموریتهای تهاجمی پیشرفته است. این هواگرد برخلاف بسیاری از پهپادهای متعارف که برای شناسایی یا حملات محدود طراحی شدهاند، برای نبرد هوایی، عملیات در محیطهای بهشدت دفاعشده و همکاری مستقیم با جنگندههای سرنشیندار توسعه یافته است.
طراحی قزلآلما شامل ویژگیهایی مانند سطح مقطع راداری پایین، کنترل پرواز مبتنی بر هوش مصنوعی، ارتباطات امن برد بلند و محفظه داخلی حمل تسلیحات است. این قابلیتها، آن را به یکی از پیشرفتهترین پهپادهای رزمی حال حاضر جهان تبدیل کرده و فاصله میان هواگردهای بدون سرنشین و جنگندههای کلاسیک را کاهش داده است.
بیشتر بخوانید: چگونه یک پهپاد دستساز رکورد سرعت جهان را شکست؟ + ویدیو
این پهپاد با استفاده از یک موتور توربوفن و وزن برخاستی در حدود ۶ هزار کیلوگرم، توانایی انجام مأموریت از پایگاههای زمینی و همچنین شناورهای دریایی را دارد. یکی از ویژگیهای شاخص آن، قابلیت برخاست و فرود کوتاه از روی عرشه کشتیها بدون نیاز به منجنیق است. این موضوع امکان بهکارگیری قزلآلما از ناوهایی مانند ناو آبی–خاکی آنادولو نیروی دریایی ترکیه را فراهم میکند.
بایکَر اعلام کرده است که پرواز اخیر، نیازمند الگوریتمهای بسیار پیشرفته برای مدیریت پرواز، ناوبری لحظهای، تشخیص موانع و اجرای رفتارهای مشارکتی بوده است. این سامانهها، زیربنای نبردهای شبکهمحور آینده را شکل میدهند؛ نبردهایی که در آنها چندین هواگرد بدون سرنشین بهصورت هماهنگ عمل میکنند و اطلاعات را بهطور مداوم با یکدیگر به اشتراک میگذارند.
این شرکت دفاعی معتقد است که موفقیت اخیر، راه را برای توسعه تاکتیکهای پیچیدهتری مانند عملیات گروهی، پروازهای ازدحامی و همکاری نزدیک میان انسان و پهپاد هموار میکند. چنین رویکردی میتواند ساختار نبردهای هوایی آینده را بهطور اساسی تغییر دهد.
در سطح جهانی، کشورهای مختلفی در حال کار روی پهپادهای جنگنده پیشرفته هستند. ایالات متحده برنامههایی مانند اسکایبورگ و هواگردهای رزمی مشارکتی را دنبال میکند و چین نیز روی پروژههای موسوم به «بالوفادار» کار میکند. با این حال، تاکنون هیچیک از این کشورها نمایش عمومی و مستندی از پرواز آرایشی کاملاً خودمختار با پهپادهای مسلح ارائه نکردهاند.
پیشرفت ترکیه در این حوزه، نشاندهنده تمرکز این کشور بر توسعه فناوری بومی و کاهش وابستگی دفاعی است. بایکَر طی سالهای اخیر به یکی از صادرکنندگان مهم پهپادهای نظامی تبدیل شده و قزلآلما نیز قرار است به فهرست محصولات صادراتی این شرکت اضافه شود.
بر اساس گزارش منتشرشده از سوی ArmyRecognition.com، برنامه قزلآلما اکنون در مرحله پیشرفته آزمایشهای پروازی قرار دارد و قرار است در سال ۲۰۲۶ وارد تولید انبوه شود. همچنین پیشبینی میشود نیروی هوایی و نیروی دریایی ترکیه طی ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده، این پهپاد را بهصورت عملیاتی بهکار گیرند. نمایشهای پیشرفتهتری از پروازهای خودمختار، از جمله شبیهسازی نبردهای فراتر از میدان دید و عملیات مشترک سرنشیندار–بیسرنشین، برای سال ۲۰۲۶ برنامهریزی شده است.
