داروی جدید پیشگیری از اچ‌آی‌وی به نام Lenacapavir، که دو بار در سال تزریق می‌شود، در سومین مرحلۀ آزمایش‌های بالینی به طور 100 درصدی در جلوگیری از انتشار ویروس اچ‌آی‌وی مؤثر اعلام شده است.
به‌گزارش تکناک، این دارو، که یک مهارکنندۀ کپسید است، از تکثیر ویروس در سلول میزبان جلوگیری می‌کند و می‌تواند به عنوان گزینه‌ای جدید در برنامه‌های پیشگیری از اچ‌آی‌وی به کار رود.
بر اساس اولین داده‌های یک آزمایش بالینی، تزریق یک دارو به نام Lenacapavir دو بار در سال، 100 درصد در جلوگیری از گسترش ویروس اچ‌آی‌وی مؤثر است. در صورت تأیید، این دارو گزینۀ پیشگیرانۀ دیگری را ارائه می‌دهد و ما را یک قدم به ریشه‌کنی این ویروس نزدیک‌تر می‌کند.
داروهایی مانند Truvada و Descovy نشان‌دهندۀ پیشرفت بزرگی در درمان و جلوگیری از گسترش اچ‌آی‌وی هستند. از زمانی که این داروها در دسته داروهای PrEP قرار گرفتند، به فردی که اچ‌آی‌وی منفی دارد، تجویز می‌شوند و خطر ابتلا به این ویروس از طریق رابطۀ جنسی تا حدود 99 درصد کاهش می‌یابد.
اکنون، نتایج مرحلۀ سوم آزمایش‌های بالینی‌شده توسط مؤسسۀ Gilead Sciences، Inc نشان داده است که داروی تزریقی PrEP جدید آنها که فقط دو بار در سال نیاز به تزریق دارد، 100 درصد در جلوگیری از گسترش ویروس اچ‌آی‌وی مؤثر می‌باشد.
دکتر مرداد پارسی، مدیر ارشد پزشکی مؤسسۀ Gilead Sciences اعلام کرد: «داروی Lenacapavir با دو بار تزریق در سال با عفونت صفر و کارآیی 100 درصد، پتانسیل خود را به عنوان یک ابزار جدید و مهم برای کمک به پیشگیری از ویروس اچ‌آی‌وی نشان داده است.»
Lenacapavir دارویی است که مهارکنندۀ کپسید نامیده می‌شود. در ویروس اچ‌آی‌وی نوع 1 (HIV-1)، کپسید یک پوستۀ پروتئینی می‌باشد، که مواد ژنتیکی ویروسی را در خود جای داده و از آن محافظت می‌کند و برای انتقال ویروس به سلول میزبان بسیار مهم است. پس از ورود به سلول میزبان، کپسید ریخته می‌شود و ویروس شروع به کپی کردن خود می‌کند، که Lenacapavir از وقوع این موضوع جلوگیری به عمل می‌آورد.
از سوی دیگر، Truvada و Descovy مهارکننده‌های نوکلئوزیدی رونوشت معکوس (NRTIs) هستند و از طریق مکانیسم متفاوتی از عفونت اچ‌آی‌وی اکتسابی جنسی جلوگیری می‌کنند. آنها ترانس کریپتاز معکوس را مسدود می‌نمایند، که ویروس از این آنزیم برای تکثیر خود استفاده می‌کند. هر دو دارو حاوی ترکیبی از داروهای ضد ویروسی، امتریسیتابین و تنوفوویر هستند، امّا از نظر شکل تنوفوویر متفاوت می‌باشند. Truvada حاوی تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات (TDF) است، در حالی که Descovy جدیدتر حاوی تنوفوویر آلافنامید (TAF) می‌باشد. Gilead Sciences Truvada و Descovy را تولید می‌کند.
اولین داده‌ها از مرحلۀ سوم آزمایش بالینی شرکت Gilead Science، بسیار امیدوارکننده بود. در این مرحله، ایمنی و اثربخشی دو بار تزریق زیر پوستی (زیر جلدی) داروی Lenacapavir با مصرف خوراکی داروهای Descovy یا Truvada یک بار در روز، در بیش از 5300 زن و دختر نوجوان 16 تا 25 ساله تغییر جنسیت داده‌شده، مقایسه شد.
صفر مورد عفونت اچ‌آی‌وی در زنان مصرف‌کننده Lenacapavir گزارش شد، که این در مقایسه با 16 مورد در گروه مصرف‌کنندۀ داروی Truvada و 39 مورد در گروه مصرف‌کنندۀ داروی Descovy بود. Lenacapavir به طور کلی توسط شرکت‌کنندگان در مطالعه به خوبی تحمل شد و هیچ نگرانی ایمنی قابل توجه یا جدیدی مشاهده نشد. بر اساس این نتایج، کمیتۀ مستقل پایش داده‌ها توصیه کرد که آزمایش متوقف و به تمام شرکت‌کنندگان Lenacapavir داده شود.
در حال حاضر، نه Lenacapavir و نه Descovy برای پیشگیری از اچ‌آی‌وی در زنان تغییر جنسیت داده‌شده، تأیید نشده‌اند. محققان گفتند که داده‌های آنها با توجه به چالش‌های پیروی از یک دستور دارویی روزانه، از مصرف Lenacapavir دو بار در سال به عنوان گزینه‌ای برتر از گزینه‌های خوراکی پشتیبانی می‌کند. این موضوع به آن معنی نیست که داروهای موجود PrEP بی‌اثر هستند، بلکه فقط باید بر اساس دستور مصرف شوند.
لیندا گیل بکر، یکی از محققان این مطالعه گفت: «Lenacapavir دو بار در سال تزریق می‌شود و در صورت تأیید، می‌تواند یک انتخاب جدید حیاتی برای پیشگیری از ویروس اچ‌آی‌وی باشد.»
انتظار می‌رود این دارو در اواخر سال 2024 یا اوایل سال 2025 عرضه شود.
منبع: Gilead Sciences
