ورود آب به گوشی؛ نگاهی کامل به روند تخریب، نشانه‌ها و روش‌های نجات

01

از 05

آنچه واقعاً هنگام ورود آب به گوشی اتفاق می‌افتد

زمانی که مایع به درون اجزای داخلی گوشی نفوذ می‌کند، آسیب آبی آغاز می‌شود. این مایع باعث ایجاد اتصال‌های الکتریکی ناخواسته می‌شود و فرایند خوردگی فلزات را آغاز می‌کند. آب شیر رسانای ضعیف‌تری نسبت به آب شور است، اما هر دو نوع می‌توانند عملکرد مدارهای الکترونیکی حساس را به‌ طور جدی مختل کنند.

مولکول‌های آب در تماس با برد الکترونیکی، ارتباط میان اجزا را بر هم می‌زنند. مایع، مسیرهای رسانای جدیدی برای عبور جریان برق ایجاد می‌کند و در نتیجه، بخش‌هایی از مدار دچار اختلال یا سوختگی می‌شوند. در این میان، برد منطقی (Logic Board) که کنترل تمامی عملکردهای دستگاه را در اختیار دارد، بیش از سایر قطعات در معرض خطر قرار می‌گیرد.

آب شور به‌مراتب خطرناک‌تر از آب شیر است، چرا که حاوی یون‌ها و مواد معدنی رسانا است، که جریان برق را با سرعت بیشتری عبور می‌دهند. همین ویژگی باعث می‌شود که فرایند تخریب در اثر آب شور بسیار سریع‌تر رخ دهد. برای مثال، گوشی‌هایی که با آب دریا تماس پیدا می‌کنند، معمولاً در مدت کوتاه‌تری دچار خرابی گسترده در مدارها و قطعات داخلی می‌شوند.

از سوی دیگر، باتری گوشی نیز یکی از حساس‌ترین بخش‌ها در برابر نفوذ آب است. ورود مایع به سلول‌های باتری می‌تواند باعث واکنش‌های شیمیایی خطرناک شود، که نتیجه آن تورم باتری، کاهش ظرفیت شارژ یا از کار افتادن کامل آن است. این واکنش‌ها حتی پس از خشک شدن ظاهری گوشی نیز ادامه می‌یابند، بنابراین اقدام سریع در لحظات اولیه اهمیت بسیار زیادی دارد تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.

02

از 05

نشانه‌های آسیب گوشی

نشانه‌های آسیب گوشی ناشی از ورود آب معمولاً با گذشت زمان آشکار می‌شوند. بسیاری از گوشی‌های مدرن دارای نشانگر تماس با مایع (Liquid Contact Indicator) هستند، که هنگام تماس با رطوبت، رنگ آن از سفید به قرمز یا صورتی تغییر می‌کند. با وجود این، مجموعه‌ای از علائم ظاهری و عملکردی می‌تواند به‌ وضوح نشان دهد که دستگاه در تماس با آب قرار گرفته است.

نشانه‌های ظاهری ورود آب به گوشی

• مه‌گرفتگی در لنز دوربین
• لکه‌های آب زیر صفحه‌نمایش
• نواحی تغییر رنگ داده روی نمایشگر
• میعان و بخار پشت شیشه دوربین یا محافظ صفحه

علائم صوتی و بلندگو

• صدای بلندگو خفه، نامشخص یا کاملاً قطع می‌شود.
• میکروفون صدا را واضح منتقل نمی‌کند.
• نویز یا خش‌خش هنگام پخش صدا یا تماس تلفنی ایجاد می‌شود.

مشکلات مربوط به شارژ

• گوشی کابل شارژ را شناسایی نمی‌کند.
• شارژ شدن بسیار کند یا متوقف می‌شود.
• هشدار «رطوبت در پورت شارژ» ظاهر می‌شود.
• رطوبت ماندگار در سوکت شارژ ایجاد می‌شود.

تغییرات در عملکرد گوشی

• روشن و خاموش شدن تصادفی
• بسته شدن مکرر برنامه‌ها
• واکنش کند یا بی‌پاسخ لمس صفحه‌نمایش
• از کار افتادن کامل برخی عملکردها

این نشانه‌ها ممکن است بلافاصله پس از تماس با آب ظاهر نشوند و در بسیاری از موارد، خوردگی داخلی به‌ تدریج باعث خرابی عملکرد در روزها یا هفته‌های بعد می‌شود.

03

از 05

اقدامات فوری پس از ورود آب به گوشی

اگر گوشی در آب بیفتد، واکنش سریع تفاوت میان نجات یا نابودی کامل آن است.

1. گوشی را به سرعت خاموش کنید. هرگز تلاش نکنید عملکرد آن را امتحان کنید، چرا که این کار باعث می‌شود آب بیشتر در مدارها نفوذ کند.
2. قاب، سیم‌کارت و کارت حافظه را خارج کنید. این کار به گردش بهتر هوا کمک می‌کند.
3. آب سطحی را با پارچه تمیز خشک کنید و گوشی را آرام تکان دهید تا قطرات بزرگ خارج شوند.
4. از سشوار، فر یا هر منبع گرمایی برای خشک‌ کردن استفاده نکنید. حرارت می‌تواند به قطعات داخلی و صفحه نمایش آسیب بزند.
5. گوشی را در ظرف دربسته‌ای همراه با بسته‌های سیلیکا ژل قرار دهید. این ماده، رطوبت را جذب می‌کند و بهترین روش برای خشک کردن محسوب می‌شود.
6. در صورت نبود سیلیکا می‌توان از ماکارونی خشک به‌ عنوان جایگزین موقت استفاده کرد. اما از روش رایج قرار دادن گوشی در برنج اجتناب کنید، چرا که ذرات آن در پورت‌ها می‌مانند و تأثیر کمی در جذب رطوبت دارند.

اگر گوشی ارزش بالایی دارد یا نشانه‌های خرابی گسترده مشاهده می‌شود، باید آن را به تعمیرکار متخصص سپرد. تعمیرکاران با استفاده از تجهیزات تخصصی و مواد ضدخوردگی می‌توانند اتصالات را پاک‌سازی و عملکرد دستگاه را بازیابی کنند. اقدام در بازه‌ ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول بیشترین احتمال نجات را فراهم می‌کند.

04

از 05

مقاومت گوشی‌ها در برابر آب و محدودیت‌های آن

برخی از گوشی‌های مدرن با گواهی IP (Ingress Protection) عرضه می‌شوند، که نشان‌دهنده‌ مقاومت در برابر گردوغبار و آب است. هرچند، این گواهی‌ها در شرایط خاص و آزمایشگاهی صادر می‌شوند و به‌ معنای «ضدآب بودن کامل» نیستند.

گوشی‌های پرچم‌دار Samsung Galaxy معمولاً دارای گواهی IP68 هستند و در برابر آب شیر تا حدی مقاوم‌ می‌باشند. اما آب شور، کلردار یا صابونی همچنان می‌تواند به دستگاه آسیب بزند، چرا که مواد شیمیایی موجود در این مایعات، لایه‌ محافظ را از بین می‌برند.

همچنین مقاومت در برابر آب با گذشت زمان کاهش می‌یابد. فرسودگی درزگیرها، سقوط گوشی یا تغییرات دمایی شدید می‌تواند آب‌بندی آن را تضعیف کند. به همین دلیل حتی اگر گوشی دارای گواهی IP باشد، بهتر است از تماس مستقیم با مایعات اجتناب شود.

05

از 05

چرا برخی گوشی‌ها بهتر دوام می‌آورند؟

تفاوت اصلی بین گوشی‌ها در طراحی درزها و کیفیت آب‌بندی است. گوشی‌های سری Galaxy S و Note معمولاً دارای آب‌بندی دقیق‌تری در اطراف بلندگوها، پورت‌ها و کلیدها هستند. در مقابل، گوشی‌های تاشو مانند Galaxy Z Fold و Z Flip با وجود گواهی IP68، در ناحیه‌ لولاها آسیب‌پذیرتر هستند.

مدل‌های میان‌رده یا اقتصادی نیز معمولاً فاقد هرگونه گواهی رسمی هستند، بنابراین حتی چند قطره آب می‌تواند برای آنها خطرناک باشد.

شناخت نحوه‌ عملکرد آب در تخریب مدارهای گوشی، می‌تواند کاربران را از هزینه‌های سنگین تعمیر یا تعویض نجات دهد. هرچند بسیاری از گوشی‌های جدید در برابر آب مقاوم‌ هستند، اما هیچ دستگاهی کاملاً ضدآب نیست. بهترین راه حفاظت از گوشی، پرهیز از تماس مستقیم با مایعات است.

در صورت بروز حادثه، خاموش کردن سریع دستگاه، اجتناب از حرارت و خشک‌ کردن اصولی با سیلیکا ژل، بهترین شانس برای بازیابی عملکرد است. گوشی‌های مقاوم تنها در شرایط خاص و کنترل‌شده از خود محافظت نشان می‌دهند، اما در دنیای واقعی، آب همواره دشمن پنهان و قدرتمندی برای دنیای دیجیتال ما باقی می‌ماند.