تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ورزش با شدت بالا علاوه بر تقویت بدن، تأثیر چشمگیری بر بهبود سوخت‌وساز، تغییر میکروبیوم روده و کاهش التهاب دارد.
به گزارش تکناک، پژوهشگران دانشگاه Edith Cowan در استرالیا به این نتیجه رسیدند که نه‌تنها ورزش کردن، بلکه شدت تمرین‌ها هم می‌تواند ترکیب باکتری‌های مفید روده را تغییر دهد. ورزشکاران حرفه‌ای باکتری‌های متنوع‌تری در روده خود دارند و روده آنها مقدار بیشتری از مواد مفید به نام اسیدهای چرب زنجیره‌کوتاه تولید می‌کند. این مواد برای سلامت دستگاه گوارش، تأمین انرژی و کاهش التهاب بسیار مهم هستند.
فهرست مطالب
بررسی روی ورزشکاران حرفه‌ای
این تحقیق روی ۲۳ ورزشکار حرفه‌ای انجام شد، که میکروبیوم آنها در دو بازه مورد بررسی قرار گرفت:
- دوره تمرین شدید قبل از مسابقات ملی
- دوره استراحت و کاهش تمرین‌ها (off season)
در دوره پرفشار، شدت تمرینات حدود ۱۵۰ درصد بیشتر و مدت آنها ۱۳۰ درصد طولانی‌تر بود.
یافته‌های کلیدی پژوهش شامل موارد زیر بود:
- در دوره تمرین شدید، میزان اسیدهای چرب زنجیره‌کوتاه (به‌ویژه بوتیرات و پروپیونات) افزایش یافت. این ترکیبات با سلامت دیواره روده، متابولیسم انرژی و کاهش التهاب مرتبط هستند.
- حرکات روده سریع‌تر شد و ۹۳ درصد ورزشکاران طی ۲۴ ساعت دفع داشتند.
- میزان باکتری‌های Bacteroidota در روده بیشتر شد؛ این باکتری‌ها به شکستن کربوهیدرات‌های پیچیده کمک می‌کنند. همچنین نسبت باکتری Firmicutes به Bacteroidota کاهش پیدا کرد، که با سوخت‌وساز بهتر بدن و کاهش وزن ارتباط دارد.
نقش لاکتات در تأثیر ورزش بر سلامت روده
پژوهشگران بیان کردند که وقتی عضلات در حین ورزش، لاکتات تولید می‌کنند، این ماده وارد روده می‌شود و به عنوان غذا برای بعضی از باکتری‌های مفید عمل می‌کند. این باکتری‌ها لاکتات را به مواد مفیدی به نام اسیدهای چرب زنجیره‌کوتاه (SCFAs) تبدیل می‌کنند، که هم به سلامت روده کمک می‌کنند و هم باعث حفظ تعادل اسیدیته (pH) در آن می‌شوند.
اما در دوره استراحت، هرچند میزان مصرف کربوهیدرات و فیبر ثابت بود، اما کیفیت رژیم غذایی افت کرد، چرا که:
- مصرف میوه و سبزی کاهش یافت.
- مصرف غذای آماده و فست‌فود بیشتر شد.
- مصرف الکل کمی افزایش یافت.
امتیاز شاخص رژیم غذایی ورزشکاران از ۵۵ به ۴۹ سقوط کرد. در این زمان، دفعات دفع کاهش یافت، سطح اسیدهای چرب زنجیره‌کوتاه افت کرد و تعداد باکتری‌های مفید مثل Bacteroides کم شد. در عوض، میکروبیوم متنوع‌تر شد، اما افزایش بیشتر در گروه‌های نه‌چندان مفید مشاهده شد.
پیامی برای همه افراد
اگرچه این تحقیق روی ورزشکاران حرفه‌ای انجام شده، اما پیام آن برای همه روشن است: حتی فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی تند، دوچرخه‌سواری روزانه یا تمرین‌های شدید در باشگاه می‌توانند باکتری‌های مفید روده را تقویت کنند و باعث بهبود گوارش و سلامت عمومی بدن شوند.
