تحقیقات اولیه نشان میدهد که برخی از داروهای ضد چاقی، از جمله اوزمپیک می توانند به‌عنوان دارو ترک اعتیاد عمل کرده و در کاهش تمایل به مصرف الکل و ترک اعتیاد در افرادی که هم چاقی و هم اختلال مصرف الکل (AUD) دارند مؤثر باشند.
به گزارش تکناک، اگر تحقیقات بیشتر نشان دهد که این داروها که در ابتدا برای کنترل دیابت نوع 2 استفاده می‌شدند و سپس برای درمان چاقی تأیید شدند، نیز یک درمان مؤثر برای AUD هستند، می توان از این داروها برای مصارف پزشکی ترک اعتیاد استفاده کرد.
فهرست مطالب
آیا داروی اوزمپیک برای ترک اعتیاد مناسب است؟
اوزمپیک (Ozempic) یک داروی نوآورانه و پیشرو برای درمان دیابت است که در دسته‌ای از داروها به نام آگونیست‌های گیرنده GLP-1 قرار می‌گیرد. این دارو باتوجه‌به اثربخشی بالایی که در کنترل قند خون و کاهش وزن دارد در حال حاضر به‌عنوان یک راهکار مهم در درمان دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دارو را با نام‌های تجاری معروف مانند اوزمپیک یا وگووی میشناسند. البته باید توجه داشت که در حال حاضر سماگلوتاید در فارماکوپه ایران موجود نیست. بااین‌وجود امیدواریم که در آینده نزدیک بتوانیم از این دارو در کشور خود استفاده کنیم. در ادامه این مطلب به بررسی این دارو و نحوه خرید آن خواهیم پرداخت.
تأثیر داروی اوزمپیک در ترک اعتیاد
تحقیقاتی که در مورد تأثیر داروهای GLP-1 بر روی درمان اختلال مصرف الکل (AUD) انجام‌شده است نشان میدهد که این داروها می‌توانند در کاهش مصرف الکل و ترک اعتیاد مؤثر باشند. در یک آزمایش که افرادی با اختلال مصرف الکل دران شرکت داشتند نشان داد که استفاده از یک داروی GLP-1 به نام اگزناتید، همراه با روش‌های درمان رفتارشناختی منجر به کاهش مصرف الکل در افرادی که هم اضافه‌وزن داشتند و هم AUD داشتند شد.
بااین‌حال هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد تا بتوان قطعیت داشت که این داروها برای کاهش وزن بی‌خطر و مؤثر هستند و آیا می‌توانند به‌عنوان داروی ترک اعتیاد استفاده شوند یا خیر. همچنین توجه داشته باشید در افرادی که اضافه‌وزن ندارند ممکن است عوارض جانبی بیشتری از این داروها دیده شود.
داروهای کاهش وزن مانند داروی اوزمپیک و وگووی هنوز به‌عنوان درمان AUD تأییدشده نیستند؛ اما تحقیقات فعلی نشان میدهد که این داروها می‌توانند در افرادی که هم AUD و هم چاقی دارند مؤثر باشند. این یافته می‌تواند به‌عنوان یک پیشرفت مهم در درمان AUD باشد.
چگونه داروهای GLP-1 بر اختلال مصرف الکل تأثیر می گذارد؟
محققان با آزمایش های فراوانی که انجام دادند، متوجه شدند که یک داروی سماگلوتید به ناحیه‌ای از مغز به نام هسته اکومبنس متصل می‌شود که مرکزی برای پاداش است.در انسان، این قسمت از مغز با نوشیدن الکل، دوپامین ترشح می کند.
این تیم تحقیقاتی به این نتیجه رسیدند که سماگلوتید با اثرگذاری بر روی این قسمت از مغز، با کاهش احساس پاداش مرتبط با الکل، مصرف الکل و اعتیاد مجدد آن را کاهش میدهد.
پیشگیری از مصرف مجدد الکل، کلید موفقیت در درمان طولانی مدت AUD است.
اگر فردی الکل زیادی مصرف کند و سپس برای مدتی پرهیز کند، ممکن است نسبت به الکل ولع پیدا کند و این باعث می‌شود که فرد دوباره به نوشیدن الکل بازگردد. متاسفانه وقتی این اتفاق می‌افتد، فرد حتی نسبت به قبل الکل بیشتری مصرف می کند
تاکنون تحقیقات بسیار کمی در مورد چگونگی تاثیر GLP-1 بر مغز انسان از نظر AUD انجام شده است.
یک آزمایش در سال 2022 انجام شد که شامل 127 شرکت‌کننده بود که اختلال مصرف الکل داشتند و به دنبال درمان بودند. در طول 26 هفته، شرکت کنندگان به طور هفتگی 2 میلی‌گرم از یک داروی GLP-1 به نام اگزناتید (که برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می‌شود ولی برای کاهش وزن تأیید نشده است) یا دارونما داده شدند. همچنین هر دو گروه درمان رفتار-شناختی نیز دریافت می‌کردند.
در پایان آزمایش، تنها شرکت‌کنندگانی که هم اضافه وزن داشتند و هم AUD داشتند، مصرف الکل در آن ها کاهش یافت.
نتایج تحقیق انجام شده نشان داد که این داروی کاهش وزن در درمان این اختلال موثر بود اما به تحقیقات بیشتری نیاز است تا ثابت شود که قطعا این داروها برای کاهش وزن بی‌خطر و مؤثر هستند.
افرادی که اضافه وزن ندارند احتمالاً با استفاده از داروهای GLP-1 برای درمان AUD عوارض جانبی منفی بیشتری را تجربه خواهند کرد.
هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا داروهای کاهش وزن مانند اوزمپیک و وگووی، داروهای فعلی مورد استفاده برای درمان AUD را تحت الشعاع قرار خواهند داد یا خیر، اما تحقیقات فعلی در این مورد امیدوار کننده است.
این واقعیت که مطالعات اولیه نشان داده است این داروها ممکن است در افرادی که هم AUD و هم چاقی دارند موثر باشد، یک یافته حیاتی است.
مزایای استفاده از سماگلوتاید
همان‌طور که گفته شد این دارو در کنترل قند خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی و نفروپاتی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بسیار مفید است، ازاین‌رو می‌تواند باعث بهبود کیفیت زندگی این افراد شود. استفاده از اوزمپیک در کنار اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت ورزشی می‌تواند به کاهش خطر حوادث قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی در بیمارانی که همزمان با دیابت دچار بیماری قلبی نیز هستند، کمک کند. همچنین قادر است خطر ابتلا به نفروپاتی جدید یا تشدید نفروپاتی قبلی را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و در معرض خطر بالای بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد.
این دارو می‌تواند به‌تنهایی یا همراه با سایر داروهای ضد دیابت مانند متفورمین، انسولین یا سولفونیل‌اوره تجویز شود. استفاده از درمان ترکیبی از ابتدای درمان به دلیل تنظیم سریع‌تر و کنترل مناسب‌تر قند خون پیشنهاد می‌شود. سما گلوتاید علاوه بر کاهش سطح قند خون، به کاهش وزن بدن نیز کمک می‌کند. در واقع این دارو با کاهش میزان گلوکز آزاد شده در جریان خون احساس گرسنگی را کاهش داده و فعالیت هورمون لپتین را افزایش میدهد که به سرکوب اشتها و کاهش وزن کمک می‌کند.
این دارو در دو شکل قرص و قلم تزریقی موجود است. شکل قرص در اندازه‌های ۳، ۷ و ۱۴ میلی‌گرمی با نام تجاری رایبلسوس و شکل قلم تزریقی برای تزریق زیر پوستی یکبار در هفته با نام‌های تجاری مختلف از جمله Ozempic و Wegovy وجود دارد. توجه داشته باشید که در صورت مبتلا بودن به بیماری کلیوی یا کبدی، نیازی به تنظیم مجدد دوز سماگلوتاید نیست.
باتوجه‌به تأیید FDA، این دارو (Wegovy) علاوه بر کاهش قند خون در دیابت، برای کمک به کاهش وزن در بزرگسالان چاق یا دارای اضافه‌وزن نیز تأیید شده است. استفاده از آن در کاهش وزن می‌تواند منجر به کاهش حدود ۲ تا ۴ پوند (تقریباً ۱ تا ۲ کیلوگرم) وزن در هفته شود؛ اما درهرصورت مهم است که پیش از استفاده از هر نوع دارو، با پزشک خود مشورت کنید و دستورات درمانی را بر اساس وضعیت شخصی خود رعایت کنید.
همچنین به گزارش منابع، اگر پژوهش‌های بیشتر نتایج مثبتی درباره قابلیت داروهایی که در ابتدا برای کنترل دیابت نوع 2 به کار می‌رفتند سپس برای درمان چاقی تأیید شدند نشان دهند درمانی مؤثر برای AUD هستند می‌توان از آنها در راستای ترک اعتیاد به‌عنوان یک روش پزشکی استفاده نمود.
معایب استفاده از اوزمپیک
مصرف سماگلوتاید ممکن است عوارض جانبی را در بعضی افراد ایجاد کند. عوارض شایع آن شامل هیپوگلیسمی (افت قند خون)، تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و یبوست هستند که معمولاً قابل‌تحمل اند. همچنین استفاده از آن به‌عنوان درمان اولیه برای دیابت نوع 2، در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 یا درمان کتواسیدوز دیابتی پیشنهاد نمی‌شود.
مطالعات جانوری نیز نشان داده است که اوزمپیک خطر تومورهای سلول C تیروئید را در موش‌ها افزایش میدهد؛ اما تأثیر آن در انسان‌ها هنوز مشخص نیست؛ بنابراین افرادی که سابقه سرطان تیروئید یا سندرم نئوپلازی غدد چندگانه نوع 2 دارند، باید از مصرف آن خودداری کنند. همچنین مصرف این دارو احتمال خطر پانکراتیت (التهاب سراسری پانکراس) را افزایش می دهد. در صورت بروز این عوارض باید مصرف آن به‌صورت دائمی قطع شده و دوباره شروع نشود.
گزارش‌هایی کمی از آسیب کلیوی نیز در افرادی که با آگونیست‌های گیرنده GLP-1 درمان می‌شوند، گزارش شده است. اگر قصد استفاده از سماگلوتاید را دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا مزایا و معایب مصرف این دارو را بررسی و تصمیمی مناسب بگیرید.
نحوه مصرف داروی اوزمپیک
سماگلوتاید یکبار در روز با یک لیوان آب کوچک (حداکثر ۱۲۰ میلی‌لیتر) نیم ساعت قبل از وعده‌غذایی باید مصرف شود. داروهای سماگلوتاید را نباید جوید یا خرد کرد و در صورت فراموشی یک دوز، دوز فراموش شده را حذف و در نوبت بعدی مصرف کنید.
اگر سماگلوتاید به‌صورت تزریقی تجویز شده باشد، قبل از انجام تزریق روش تزریق را به بیمار یا همراه او باید آموزش داده و از توانایی صحیح انجام تزریق توسط بیمار اطمینان حاصل شود. سماگلوتاید باید روی پوست در مناطق شکم، ران یا بازو تزریق و محل تزریق هر هفته تغییر داده شود. بیمار باید همیشه محتوای قلم را بررسی کند و اگر محلول دارای ذرات معلق یا تغییر رنگ داده باشد، از آن استفاده نکند.
اگر بیمار نیاز به تزریق انسولین دارد، باید انسولین را در محلی که از سماگلوتاید حداقل فاصله ۱۵ سانتیمتر دارد تزریق کند. هرگز انسولین را با سماگلوتاید مخلوط نکنید و قلم تزریقی را تنها برای یک شخص استفاده کنید. مصرف همزمان سماگلوتاید با انسولین و سایر داروهای کاهنده قند خون خطر هیپوگلیسمی را افزایش میدهد، بنابراین بیمار باید به علائم کاهش قند خون آگاه باشد.
در صورت نیاز به تغییر دوز اوزمپیک، می‌توانید تغییر را تا زمانی که بین دو دوز حداقل ۴۸ ساعت فاصله باشد اعمال کنید. درصورتی‌که یک نوبت تزریق را فراموش کردید، باید آن را دراسرع‌وقت (در عرض ۵ روز از دوز فراموش شده) تزریق کنید. اگر بیش از پنج‌روز گذشته باشد، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و فقط دوز بعدی را به طور منظم در روز برنامه‌ریزی‌شده تزریق کنید.
درصورت مشاهده هرگونه علامت مربوط به تومور تیروئید بلافاصله به پزشک اطلاع دهید. سماگلوتاید می‌تواند خطر ابتلا به التهاب پانکراس را افزایش دهد، بنابراین در صورت درد مداوم شکم یا درد شدید که ممکن است به ناحیه پشتی بدن تمربوط شود و با استفراغ همراه باشد فوراً به پزشک مراجعه کنید.
این دارو همچنین می‌تواند به طور موقت رتینوپاتی دیابتی را تشدید کند؛ بنابراین در صورت تغییر در بینایی باید به پزشک خود اطلاع دهید. در خانم‌ها توصیه می‌شود از روش‌های مناسب برای جلوگیری از بارداری استفاده کنند تا در حین مصرف باردار نشوند. اگر بارداری غیرمنتظره رخ داد باید بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
قیمت داروی اوزمپیک
بدون پشتیبانی بیمه درمانی، هزینه داروهای گران‌قیمت مانند اوزمپیک و ویگووی، برای بیماران بسیار بالا خواهد بود. اغلب بیمه‌های سلامت علاقه‌ای به پوشش این نوع داروها ندارند که این باعث افزایش هزینه‌های بیمار می‌شود. به دنبال جایگزین‌هایی برای بیمارانی که نمی‌توانند هزینه ۱۳۵۰ دلاری ویگووی را از جیب خودپرداخت کنند، گزینه‌هایی مانند ساکس ندا و فنترمین وجود دارند که برای بیماران در نظر می‌گیرند. با وجود اینکه این داروهای جدید توجه بسیاری را با توجه به جدید بودن روش درمان به خود جلب کرده اند اما به‌اندازه کافی مؤثر نیستند.
خرید داروی اوزمپیک برای لاغری
GLP-1 مانند semaglutide می‌توانند تأثیر مثبتی بر روی کاهش اشتها و افزایش احساس سیری داشته باشند که می‌تواند منجر به کاهش مصرف کالری و کاهش وزن در برخی افراد شود. همچنین این دارو آزادسازی گلوکز از کبد را مهار کرده و می‌تواند سطح گلوکز خون را در افراد بدون دیابت کاهش دهد که این باعث کاهش ترشح انسولین می‌شود. این عملکرد نیز می‌تواند به میزان کمی در کاهش وزن تأثیر داشته باشد.
بااین‌حال باید توجه داشت که تحقیقات و مطالعات دقیق‌تر برای بررسی تأثیرات اوزمپیک در کاهش وزن برای افراد بدون دیابت هنوز به‌اندازه کافی انجام‌نشده است. همچنین بدن هر فرد به‌طور متفاوتی به داروها پاسخ میدهد و تأثیرات داروها بر روی هر فرد می‌تواند متفاوت باشد؛ بنابراین استفاده از این دارو به‌عنوان یک داروی کاهنده وزن برای افراد بدون دیابت باید تحت نظر پزشک و با مشورت‌های لازم انجام شود. درنهایت بهترین راه‌ها برای لاغری و کنترل وزن شامل رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی منظم، مدیریت استرس و خواب کافی است. همواره قبل از هر تغییری در رژیم غذایی یا مصرف داروها، مشورت با پزشک الزامی است.
سؤالات متداول
اوزمپیک چیست؟
دارویی است که بانام عمومی سماگلوتاید (semaglutide) شناخته می‌شود. این دارو در دسته داروهای GLP-1 قرار دارد و بر روی گیرنده GLP-1 در بدن اثر می‌گذارد.
اوزمپیک برای چه درمانی استفاده می‌شود؟
به‌عنوان یک داروی کاهنده قند خون استفاده و برای درمان دیابت نوع 2 تجویز می‌شود. همچنین در برخی مواردمی تواند به‌عنوان قرص کاهنده وزن یا درمان AuD استفاده شود.
چگونه داروی اوزمپیک را مصرف کنیم؟
در ناحیه شکم تزریق می‌شود. معمولاً در هفته اول یک دوز کمتر مصرف می‌شود و سپس به‌تدریج دوز افزایش می‌یابد. مدت‌زمان و دوز مصرف داروی اوزمپیک بسته به توصیه پزشک شما است.
آیا عوارض جانبی دارد؟
مصرف اوزمپیک ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. برخی از عوارض جانبی متداول شامل تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد، خستگی و درد شکم هستند. همچنین ممکن است بروز عفونت در ناحیه تزریق رخ دهد. در صورت بروز هرگونه عارضه به پزشک خود اطلاع دهید.
آیا سماگلوتاید با همه داروها تعامل دارد؟
قبل از شروع مصرف بهتر است به پزشک خود درباره تمامی داروها، مکمل‌ها و موارد دیگری که استفاده می‌کنید اطلاع دهید. بعضی از داروها ممکن است با اوزمپیک تعامل داشته باشند و نیاز باشد دوز مصرفی انحا تغیر داده شود.
