اختلال عملکرد کف لگن به معنای عملکرد غیر طبیعی عضلات کف لگن است و می تواند به دلیل آسیب یا ضعیف شدن این بخش از بدن رخ دهد.
به گزارش تکناک، این بیماری در بین زنان، به ویژه آنهایی که زایمان کرده اند، شایع است. با این حال، این بیماری می تواند بر مردان نیز تاثیر بگذارد.
کف لگن گروهی از ماهیچه ها، رباط ها و اعصاب هستند که در پایین لگن (بین باسن) قرار دارند. این ماهیچه ها از مثانه، راست روده، پروستات در مردان و واژن و رحم در زنان حمایت می کنند. آنها همچنین از سایر اندام های شکمی حمایت می کنند.
هنگامی که عضلات کف لگن منقبض و شل می شوند، به کنترل حرکات روده، ادرار و بخش هایی از عملکردهای جنسی کمک می کنند.
اختلال عملکرد کف لگن ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد و می تواند منجر به مشکلاتی در کنترل مثانه و سلامت جنسی شود. خوشبختانه راه هایی برای درمان اختلال عملکرد کف لگن از طریق فیزیوتراپی، داروها و موارد دیگر وجود دارد.
چه چیزی باعث اختلال عملکرد کف لگن می شود؟
شرایط و بیماری های مختلفی وجود دارد که ممکن است کف لگن را ضعیف کند یا به آن آسیب برساند. این شرایط شامل موارد زیر است:
- بارداری و زایمان: در دوران بارداری، وزن در حال رشد کودک می تواند بر عضلات کف لگن فشار وارد کند و باعث ضعیف شدن آنها شود. در هنگام زایمان، عضلات کشیده می شوند و گاهی اوقات پاره می شوند.
- آسیب به لگن: این آسیب شامل جراحی، پرتودرمانی در لگن و ضربه ناشی از سوء استفاده جنسی است.
- سن: ماهیچه های شما به طور طبیعی با افزایش سن ضعیف می شوند.
- یبوست یا سرفه مزمن: یبوست طولانی مدت (ناتوانی در مدفوع) یا سرفه می تواند عضلات کف لگن را تحت فشار قرار دهد.
- چاقی: اضافه وزن می تواند فشار بیشتری بر عضلات کف لگن وارد کند.
- اختلالات عصبی: بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا همان ms، بیماری پارکینسون یا آسیب های عصبی نخاعی می تواند بر اعصاب کنترل کننده عضلات کف لگن تأثیر بگذارد.
- شرایط سلامتی: بیماری های زمینه ای مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، اندومتریوز، و سیستیت بینابینی ممکن است به درد کف لگن دامن بزنند.
علائم اختلال در عملکرد کف لگن چیست؟
علائم اختلال در عملکرد کف لگن برای هر فرد متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات ادراری: این مشکل ممکن است شامل بی اختیاری در ادرار (ناتوانی در کنترل ادرار یا نشت) یا مثانه بیش فعال (افزایش نیاز و دفعات ادرار) باشد.
- مشکلات دفع مدفوع: این مشکل ممکن است شامل فشار به روده، یبوست، اجابت مزاج ناقص یا دردناک و بی اختیاری مدفوع (ناتوانی در کنترل مدفوع که می تواند باعث نشت شود) باشد.
- درد رکتوم: رکتوم آخرین قسمت روده بزرگ است. این درد ناگهانی ممکن است شما را در شب بیدار کند. این درد می تواند تا چند دقیقه طول بکشد.
- درد لگن: درد یا فشار در لگن یک علامت شایع است که ممکن است زود بیاید و زود هم از بین برود. برخی افراد دچار درد مزمن (بیش از سه تا شش ماه) لگن می شوند.
- اختلال عملکرد جنسی: این مشکل ممکن است شامل مشکل در نعوظ یا ارگاسم باشد. همچنین رابطه جنسی دردناک می تواند نشانه ای از اختلال عملکرد کف لگن در خانم ها باشد.
نحوه درمان اختلال عملکرد کف لگن
درمان اختلال عملکرد کف لگن بسته به علت زمینه‌ای و شدت علائم، متفاوت است.
فیزیوتراپی و ورزش
فیزیوتراپی کف لگن رایج ترین درمان برای اختلال عملکرد کف لگن است. در این روش درمانی، یک فیزیوتراپ برای شل کردن عضلات لگن و افزایش عملکرد عضلات به شما کمک می کند.
فیزیوتراپیست یک رژیم خاص برای بیماری زمینه ای شما توصیه می کند. این رژیم ممکن است شامل یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:
- تمرینات کف لگن: کگل یکی از محبوب ترین تمرینات کف لگن است. در این تمرین عضلات کف لگن را هدف قرار می گیرد که این کار به کنترل جریان ادرار (ادرار کردن) و حرکات روده (مدفوع) کمک می کند.
- بیوفیدبک: در این روش بدون درد، فیزیوتراپ حسگرهای الکترود را به شکل تکه های چسبنده در اطراف شکم شما قرار می دهد. در برخی موارد، آنها یک سنسور کوچک را در مقعد هم قرار می دهند. حسگرها همراه با نظارت تصویری بازخوردی را در زمان واقعی ارائه می دهند تا اطمینان حاصل شود که عضلات صحیح را درگیر می کنید.
- ماساژ: فیزیوتراپیست هر گونه گره عضلانی را پیدا کرده و درمان می‌کند و همچنین ماساژ بافت عمیق، ماساژ کف لگن، تحرک مفصل و چرخاندن پوست را انجام می‌دهد.
- تحریک الکتریکی: این روش غیر دردناک از پروب های الکتریکی در داخل یا اطراف واژن و راست روده استفاده می کند. این کار به حساسیت زدایی اعصابی که باعث انقباض و آرامش عضلانی می شوند کمک می کند.
- سونوگرافی: اگرچه از این روش اغلب به عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده می شود، اما سونوگرافی نیز می تواند نوعی درمان باشد. این روش گرما ایجاد می کند که اسپاسم عضلانی را کاهش می دهد و جریان خون را تحریک می کند.
پس از شروع درمان، ممکن است چهار تا شش هفته مراحل درمان طول بکشد تا متوجه تسکین علائم شوید. ممکن است چندین ماه طول بکشد تا بهبود قابل توجهی مشاهده شود.
اصلاح سبک زندگی
پزشک شما ممکن است اعمال یک سری تغییرات خاص در سبک زندگی را برای کمک به جلوگیری از بدتر شدن اختلال عملکرد کف لگن به شما توصیه کند. برخی از این تغییرات عبارتند از:
- در حین دستشویی کردن از زور زدن خودداری کنید و از بلند کردن وسایل سنگین و پریدن خودداری کنید. همچنین سعی کنید سرفه را سریع درمان کنید، زیرا سرفه مزمن می تواند باعث ایجاد فشار به کف لگن شما شود.
- برای جلوگیری از یبوست، مقدار زیادی آب بنوشید و فیبر زیاد بخورید. یک فنجان چای یا قهوه گرم و غلات فیبر در 45 دقیقه اول پس از بیدار شدن نیز ممکن است در این مورد کمک کننده باشد.
- برای داشتن حرکات سالم روده و تقویت عضلات ساق پا، لگن و هسته، ورزش کنید.
- برای جلوگیری از فشار بر اندام های لگن، وزن مناسب و وضعیت بدنی مناسب خود را حفظ کنید.
- تمرینات مخصوص کف لگن را انجام دهید (حتی اگر علائمی را تجربه نمی کنید). ورزش پیلاتس می تواند به تقویت کف لگن کمک کند.
- عضلات کف لگن را با حمام گرم، مدیتیشن، یوگا، طب سوزنی یا ماساژ آرام کنید.
- اگر اختلال عملکرد کف لگن شما ناشی از استرس یا سوء استفاده جنسی است یا اگر برای اصلاح رفتار نیاز به کمک دارید، گفتار درمانی را امتحان کنید.
همچنین بسیاری از این عادات می توانند به حفظ سلامت کف لگن و کاهش خطر اختلال عملکرد کف لگن کمک کنند.
داروها
گاهی اوقات، پزشکان ممکن است داروهایی را برای مدیریت یا پیشگیری از علائم اختلال عملکرد کف لگن پیشنهاد کنند. این موارد شامل:
- نرم کننده های مدفوع مانند Colace (docusate) برای جلوگیری از یبوست
- ملین هایی مانند میرالاکس (پلی اتیلن گلیکول) برای تحریک حرکات روده
- حجم دهنده ها (فیبر) برای جلوگیری از یبوست
- آنتی کولینرژیک هایی مانند دیتروپان (اکسی بوتینین) برای درمان مثانه بیش فعال
- کرم های استروژن واژینال موضعی مانند پریمارین (استرادیول). این کرم ها باعث افزایش استحکام عضلات اسفنکتر ادراری برای کاهش بی اختیاری، کاهش نازک شدن واژن و جلوگیری از رابطه جنسی دردناک می شود.
جراحی ها و روش ها
برخی از افراد برای مشکلات یا علائم اساسی نیاز به جراحی دارند. به عنوان مثال، افتادگی اندام لگنی (خارج شدن لگن از موقعیت معمول خود به داخل واژن) در زنان شایع است. کسانی که این مشکل را دارند ممکن است به یکی از جراحی های زیر برای بازگرداندن این اندام در جای خود نیاز داشته باشند:
- تثبیت رباط ساکروسپینوس واژن (SSLF): بالای واژن را به یک رباط در دنبالچه تحتانی محکم می کند.
- تعلیق رباط رحمی خاجی واژن (ULS): رباطی را که قسمت تحتانی رحم و دنبالچه را به هم وصل می کند، محکم می کند.
- کولپوسلیز واژن: واژن را می بندند. این روش معمولا برای زنانی که هنوز از نظر جنسی فعال هستند توصیه نمی شود.
- ساکروکولپوپکسی شکمی: قرار دادن مش و بخیه های جراحی برای سوار شدن واژن بر ساکروم (استخوانی در پایین ستون فقرات).
برخی از جراحی ها با قرار دادن مجرای ادرار و مثانه در موقعیت های بهتر به درمان بی اختیاری ادرار کمک می کنند:
- بند وسط پیشابراه: بند مشبکی که به حمایت از مجرای ادرار کمک می کند.
- Colposuspension: روشی که به حمایت از بافت اطراف مجرای ادرار کمک می کند.
سایر روش های ممکن که می توانند به درمان علائم یا مشکلات زمینه ای کمک کند عبارتند از:
- تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم A) برای درمان مثانه بیش فعال
- تحریک عصب ساکرال یا تیبیا برای کمک به کنترل روده یا مثانه
- طب سوزنی برای کمک به کنترل درد
- بلوک های عصبی که تزریق داروهای بی حس کننده یا ضد تورم به اعصاب لگن برای کاهش التهاب و درد هستند. (این کار در زمانی انجام می شود که تحت تاثیر مصرف آرامبخش هستید تا آن را احساس نکنید.)
- تزریق نقطه ماشه ای ترانس واژینال داروی بی حس کننده به نقاط ماشه ای عضلات کف لگن.
