وقتی صحبت از سلامت محیط زیست ما می شود، اغلب احساس می کنیم همه چیز در حال فروپاشی است. اما ارزیابی اخیر برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد خبر از روند بهبود کامل لایه ازن در تا سال 2066 می دهد.
به گزارش تکناک، گزارشی که اولین بار در اکتبر 2022 منتشر شد و به طور رسمی در نشست انجمن هواشناسی آمریکا ارائه شد، می گوید پروتکل مونترال، یک معاهده بین المللی برای محافظت از ازن ما که در سال 1987 امضا شد، موفقیت آمیز بوده است.
علیرغم یک شکست بزرگ در دهه 2010، میزان انتشار مواد شیمیایی مخرب لایه ازن در سرتاسر جهان از سال 2018 کاهش یافته است. بر اساس بیانیه مطبوعاتی روز دوشنبه، در مجموع، تقریباً 99 درصد از این ترکیبات مضر از دهه 1980 حذف شده اند. این ارزیابی می‌گوید که اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، انتظار می‌رود لایه ازن تا سال 2066 به سطح قبل از 1980 در سراسر جهان، از جمله در قطب جنوب بازگردد.
مگ سکی، دبیر اجرایی سازمان ازن سازمان ملل در بیانیه خبری گفت، پس از یک سال گزارش‌های تیره و تار سازمان ملل در مورد تغییرات آب و هوایی، گزارش ازن خبر خارق‌العاده‌ای است. او افزود: در طول 35 سال گذشته، پروتکل مونترال به یک قهرمان واقعی برای محیط زیست تبدیل شده است. از طریق توافق جهانی، ارزیابی علمی و اجرای آن، بشریت توانسته است از آنچه می‌توانست به یک بحران بزرگ سیاره‌ای تبدیل شود، جلوگیری کند.
لایه ازن بخشی از جو فوقانی زمین با غلظت بالایی از مولکول های متشکل از سه اتم اکسیژن است. در استراتوسفر، این O3 به عنوان یک پوشش محافظ حیاتی عمل می کند که مقداری از تابش خورشید را جذب می کند، از جمله نور UVB سرطان زا که به DNA همه اشکال حیات آسیب می بخشد. اگرچه لایه ازن دارای نوسانات طبیعی در توزیع و ضخامت است، دانشمندان به ارتباط بین برخی مواد شیمیایی ساخت بشر و تخریب لایه ازن در دهه 1970 اشاره کردند. در اوایل دهه 1980، محققان یک لکه نازک که در حال بدتر شدن بود را به نام حفره در لایه ازن بر روی قطب جنوب ثبت کردند.
اقدام سریع و جهانی برای حذف تدریجی این مواد شیمیایی دنبال شد و اوضاع شروع به بهبود کرد. اما پس از آن، جهان بین سال‌های 2012 و 2018 شروع به عقب‌نشینی کرد و بازیابی ازن کند شد.
سازمان ملل هر چهار سال یکبار ارزیابی ازن خود را به عنوان بخشی از پروتکل مونترال انجام می دهد. آخرین ارزیابی که در پایان سال 2018 منتشر شد، حاکی از بازگشت نگران‌کننده ترکیب آسیب‌رسان ازن، به نام CFC-11 است. CFC-11 یک ماده شیمیایی ممنوعه است که قبلاً در سرد کننده ها و فوم‌های عایق استفاده می‌شد.
منبع CFC-11 در ابتدا مرموز بود، اما دانشمندان در نهایت آن را تا حدی آن را به ساخت و ساز های گسترده در شرق چین مرتبط دانستند. همانطور که جدیدترین ارزیابی سازمان ملل متحد تایید می کند، به نظر می رسد سخت گیری شدید ملی برای تولید CFC-11 در چین از افزایش انتشارات شیمیایی غیرقانونی جلوگیری کرده است. بر اساس برآوردهای سازمان ملل، انتشار سالانه CFC-11 جهانی از بیش از 70 گیگا گرم در سال به کمتر از 50 گیگا گرم در سال بین سال‌های 2018 تا 2021 کاهش یافت. برخی از انتشارات CFC در حال انجام اجتناب ناپذیر است، زیرا مواد شیمیایی از قبل تولید شده و در تجهیزاتی مانند یخچال های قدیمی که به طور نامناسب دفع شده اند، به ناچار به بیرون نشت می کنند.
گزارش سازمان ملل علاوه بر اینکه خبرهای خوبی برای ایمنی پوست و چشم ما می دهد، خبر خوبی برای تغییرات آب و هوا نیز دارد. بسیاری از همین ترکیبات مخرب لایه ازن نیز گازهای گلخانه ای بسیار قوی هستند. به عنوان مثال، CFC ها می توانند 10هزار برابر بیشتر از دی اکسید کربن باعث گرم شدن جو در هر پوند شوند. با کاهش CFC ها و سایر آلاینده ای جوی شیمیایی، پروتکل مونترال به یکی از موثرترین بخش های سیاست جهانی آب و هوا تبدیل شده است.
رهبران سازمان ملل همچنین امیدوارند که این نقشه راهی باشد برای اینکه بفهمیم چگونه می‌توانیم مقررات مربوط به سایر گازهای گلخانه‌ای را کنترل کنیم. پتری تالاس، دبیر کل سازمان جهانی هواشناسی گفت: اقدامات ازن الگویی برای اقدامات اقلیمی است. موفقیت ما در حذف تدریجی مواد شیمیایی تخریب کننده لایه ازن به ما نشان می دهد که برای دور شدن از سوخت های فسیلی، کاهش گازهای گلخانه ای و بنابراین محدود کردن افزایش دما، چه کاری می توان و باید انجام داد.
