اگر چه برخی از تغییرات ذهنی مرتبط با حافظه می تواند نشانه اولیه زوال عقل باشد ولی نباید فراموش کنیم که توانایی در به خاطر آوردن اطلاعات به صورت طبیعی با افزایش سن کاهش می یابد.
به گزارش تکناک، آیا تا به حال برایتان پیش آمده وارد آشپزخانه شوید و فراموش کنید چه چیزی می خواستید ؟ اگر این حالت برای شما هم پیش آمده باشد، بعید است که به زوال عقل مبتلا شده باشید زیرا فراموشی، بخشی طبیعی از روند سالمندی است.
با این حال، اگر فراموشی یا سایر تغییرات ذهنی مکررا اتفاق می افتد یا در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می کند، مانند گم شدن هنگام رانندگی به سمت فروشگاهی که همیشه به آن می روید، نباید آنها را به دلیل تغییرات حافظه مرتبط با افزایش سن از بین ببرید. اگرچه توانایی در به خاطر آوردن اطلاعات با افزایش سن تغییر می کند، اما برخی از تغییرات ذهنی و مرتبط با حافظه ممکن است نشانه اولیه زوال عقل باشد.
چگونه حافظه با افزایش سن تغییر می کند؟
همانطور که بقیه بدن پیر می شود، مغز نیز پیر می شود. با افزایش سن، مغز منقبض می شود، از جمله بخشی از مغز که به نام قشر پیشانی شناخته می شود. قشر پیشانی در فعالیت های ذهنی بالاتری مانند تفکر، تصمیم گیری و حافظه درگیر است. هنگامی که قشر پیشانی با افزایش سن دچار تغییرات مغزی می شود، ممکن است برای حفظ توانایی های ذهنی خود به کمک بیشتری نیاز داشته باشد.
مغز، این کاهش در عملکرد مغز را با به کارگیری شبکه‌های عصبی دیگر برای کمک به یادآوری چیزها با افزایش سن جبران می‌کند. با این حال، وقتی شبکه‌های مختلف مغز شروع به ترکیب شدن با هم می‌کنند، ممکن است فرد متوجه کاهش توانایی خود برای تمرکز و یادآوری اطلاعات شود.
گاهی اوقات، تغییرات طبیعی مرتبط با سن در حافظه ممکن است بدتر شود. برخی از افراد ممکن است با بیماری به نام اختلال ذهنی خفیف (MCI) تشخیص داده شوند. این وضعیت گامی فراتر از از دست دادن حافظه طبیعی است، اما نه تا حد زوال مرتبط با زوال عقل. فردی با اختلال ذهنی خفیف ممکن است:
- اغلب وسایلش را گم می کند
- حضور در رویدادهای مهم را فراموش می کند
- برای یافتن کلمه مناسب بیشتر از همسالان خود تلاش می کند
اگرچه این مشکل زوال عقل نیست، اما مهم است که فرد که علائم اختلال ذهنی خفیف را زیر نظر داشته باشد. افراد مبتلا به MCI ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زوال عقل باشند. تقریبا نیمی از افراد مبتلا به MCI به سمت ابتلا به زوال عقل پیش می روند، اما این موضوع برای نیمی دیگر صدق نمی کند.
علائم اولیه زوال عقل
توجه به این نکته ضروری است که زوال عقل بخشی طبیعی از پیری نیست. اگرچه در روند پیری مغز معمولاً دستخوش تغییرات مرتبط با سن می شود، اما تغییرات عصبی مرتبط با زوال عقل با فرآیندهای طبیعی پیری متفاوت است. محققان هنوز در حال بررسی علل موثر در ابتلا به زوال عقل هستند.
انجمن آلزایمر ایالات متحده پیشنهاد می کند در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر که با زوال عقل مرتبط هستند، با یک پزشک متخصص مشورت کنید:
- از دست دادن حافظه که فعالیت های عادی زندگی روزمره را مختل می کند
- مشکل در حل مسائل
- دشوار شدن انجام وظایف
- سردرگمی در تاریخ، زمان و مکان
- مشکل در درک تصاویر
- مشکل در کلمات گفتاری و نوشتاری
- قضاوت یا تصمیم گیری ضعیف
- انزوا یا کناره گیری از افراد دیگر
- تغییر در خلق و خو و شخصیت
به عنوان مثال، اگر پدر شما که عاشق آشپزی است و همیشه در آشپزخانه است، در خواندن و پیروی از یک دستور غذا دچار مشکل شود، این مسئله می تواند یک علامت هشدار باشد.
بیماری آلزایمر تنها نوع زوال عقل نیست، اما شایع ترین نوع آن است. انواع دیگر زوال عقل عبارتند از:
- زوال عقل عروقی: نوعی زوال عقل که می تواند پس از سکته مغزی ایجاد شود، وضعیتی که بر جریان خون به مغز تأثیر می گذارد. این زوال عقل می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و اغلب پس از سکته های متعدد، بدتر می شود.
- زوال عقل ناشی از بیماری پارکینسون: اگرچه علت دقیق بروز این نوع زوال عقل ناشناخته است، اما کارشناسان بر این باورند که رسوبات غیرطبیعی پروتئینی به نام آلفا سینوکلئین در سلول های عصبی مغز جمع شده و در نهایت این سلول های عصبی را از بین می برد. با پیشرفت بیماری، افراد در حل مسئله و حافظه دچار مشکل می شوند.
- زوال عقل با اجسام لویی: این شکل از زوال عقل به دلیل کاهش تدریجی عملکرد شناخته شده است. همچنین افراد مبتلا به زوال عقل جسم لوی ممکن است توهمات بینایی و اختلالات خواب را تجربه کنند.
- زوال عقل پیشانی گیجگاهی: یک نوع کمتر شایع از زوال عقل که به سلول های عصبی در لوب فرونتال و تمپورال آسیب می رساند و منجر به از دست دادن عملکرد می شود. تغییرات شخصیتی، بدتر شدن رفتار و مشکل در زبان اغلب در این نوع زوال عقل رخ می دهد.
- زوال عقل مختلط: یک بیمار می تواند همزمان انواع مختلفی از زوال عقل را داشته باشد که به آن زوال عقل مختلط می گویند. علائم زوال عقل مختلط متفاوت است زیرا این شکل از زوال عقل بسته به فرد می تواند بر قسمت های مختلف مغز تأثیر بگذارد.
اگرچه هیچ درمان شناخته شده ای برای زوال عقل وجود ندارد، اما درک نوع زوال عقل می تواند برای مدیریت علائم مهم باشد.
چه زمانی مشکلات حافظه باعث نگرانی می شود؟
در حالی که فراموش کردن گاه به گاه مسائل دلیلی برای نگرانی نیست، اما خیلی مهم است که در مورد مشکلات مکرر حافظه یا نقص حافظه که زندگی روزمره را مختل می کند، پیگیر باشید.
همه افراد گهگاه کلیدهای خود را فرامش می کنند، اما زمانی که هر یک از مواردی که بالاتر گفتیم، بسیار بیشتر از قبل اتفاق بیوفتد، می تواند شروع یک مشکل مغزی را نشان دهد.
علائم اولیه زوال عقل می تواند فراتر از نقص در حافظه یا عملکرد ذهنی گسترش یابد. متأسفانه افرادی که در مراحل اولیه زوال عقل هستند، بیشتر تغییرات در شکل مغزشان شکل می گیرد و کمتر احتمال دارد علائم دیگر، مانند تغییرات شخصیتی و مشکل در روابط را تجربه کنند.
در هر صورت، اگر هرگونه تغییری در خود حس کردید، بهتر است زودتر مورد ارزیابی قرار بگیرید تا در مورد درمانی که ممکن است به شما کمک کند و برای آینده برنامه ریزی کنید، مشاوره مناسبی دریافت کنید. به تعویق انداختن مراجعه به متخصص، ممکن است سلامت و رفاه شما را در معرض خطر قرار دهد.
رد سایر علل احتمالی
اگرچه تغییرات در حافظه و روابط می تواند به عنوان نشانه های اولیه زوال عقل باشد، اما در موارد دیگر ممکن است نشانه سایر بیماری های خفیف یا برگشت پذیر باشد.
از آنجایی که سایر بیماری‌ها می‌توانند شبیه زوال عقل باشند، اما مهم است که اگر شما یا کسی که دوستش دارید علائم فراموشی یا سردرگمی را از خود نشان داد، به پزشک مراجعه کنید و مورد ارزیابی قرار بگیرید. یک نوع از زوال عقل برگشت پذیر شامل بیمای هایی مانند آپنه یا خفگی در خواب، عفونت هایی مانند آنسفالیت و مننژیت، تومورها، کم کاری تیروئید و عوارض جانبی برخی داروها است.
همچنین تحقیقات نشان می دهد که برخی از بیماری های مزمن، ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به دیابت که به طور مزمن قند خون بالایی دارند، در معرض افزایش خطر ابتلا به زوال عقل هستند.
همچنین دیابت یکی از 12 عامل قابل تغییر در زمینه پیشگیری از زوال است که طی تحقیقات نشان داده است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد. 11 عامل خطرناک دیگر عبارتند از:
- فشار خون
- اختلال شنوایی
- تحصیلات پایین
- چاقی
- افسردگی
- سیگار کشیدن
- عدم تحرک بدنی
- ارتباطات اجتماعی کم
- آلودگی هوا
- مصرف زیاد الکل
- آسیب تروماتیک مغز
پزشک شما می تواند شما را ارزیابی کند تا متوجه شود که آیا یکی از این عوامل خطرناک و شرایط مزمن، دلیل بروز تغییرات در حافظه است یا خیر. اگر چنین باشد، آنها ممکن است درمانی برای این بیماری توصیه کنند تا ببینند آیا علائم ضعف حافظه، کاهش می یابد یا به طور کل از بین می رود یا خیر.
