گاهی خال های پوستی بر اثر عواملی از جمله اشعه ماوراء بنفش (UV) دچار تغییراتی می شود که ممکن است نشانه ای از بروز سرطان پوست ملانوما باشد.
به گزارش تکناک، توده‌های پوستی یا خال ها، یکی از پدیده‌های رایج در پوست بدن انسان هستند که در طول زندگی شخص ظاهر می‌شوند. اکثر افراد دارای ۱۰ تا ۴۰ خال صاف و یا برجسته هستند. این خال‌ها ممکن است به رنگ قهوه‌ای، صورتی، سیاه یا آبی باشند و همچنین ممکن است صاف یا چروکیده نیز باشند.
در بیشتر موارد، خال ها شایع و بی ضرر هستند. اما گاهی اوقات، به دلیل قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) نور خورشید یا آفتاب گرفتن های مداوم می‌توانند سرطانی شوند. به عبارت دیگر، زمانی که ظاهر خال از جمله شکل، رنگ و اندازه، به شدت تغییر کند یا یک خال جدید ظاهر شود، ممکن است فرد به سرطان پوست از نوع ملانوما مبتلا شود.
ملانوما در سلول هایی رخ می دهد که معمولاً رنگدانه های پوست را تولید می کنند که این رنگدانه ها ملانوسیت نامیده می شود. در مقایسه با سایر سرطان های پوست مانند سلول های پایه و سنگفرشی، که تنها حدود 1 درصد از همه موارد را تشکیل می دهد، ابتلا به ملانوما عموما شایع نیست. با این حال، طبق گفته انجمن سرطان آمریکا (ACS)، ملانوما کشنده ترین نوع سرطان پوست است.
در این مطلب ما قصد داریم علائم،علل و درمان این نوع سرطان پوست را برای شما بیان کنیم.
خال سرطانی چیست؟
خال، که از نظر علمی به عنوان خال ملانوسیتیک شناخته می شود، یک رشد پوستی شایع است که در دوران کودکی یا بعد از آن در بدن ایجاد می شود. به گفته موسسه ملی سرطان (NCI)، خال ها زمانی ظاهر می شوند که سلول های رنگدانه پوست به صورت خوشه ای رشد و بیش از حد رشد می کنند.
خال‌های معمولی معمولاً کوچک، با سطحی گرد و صاف و گنبدی شکل هستند. رنگ آنها معمولا صورتی یا قهوه ای است و در حقیقت با رنگ چهره شما تطابق دارند. این بدان معناست که افرادی که رنگ پوست روشن‌تر و رنگ موی روشن‌تری دارند، ممکن است خال‌های روشن‌تری داشته باشند، در حالی که افرادی با رنگ پوست و رنگ موی تیره‌تر ممکن است خال‌های تیره‌تری داشته باشند.
دکتر مری ال، استیونسون متخصص پوست می گوید: وقتی در مورد خال صحبت می کنیم، یک سری خال های مادرزادی وجود دارند که کاملاً خوش خیم هستند. علاوه بر آنها، خال های دیسپلاستیک هم وجود دارد، به این معنی که در زیر میکروسکوپ سلول های غیر معمول یا عجیب و غریب را می بینیم.
خال دیسپلاستیک که به عنوان خال آتیپیک نیز شناخته می شود، ممکن است بزرگتر از یک خال معمولی باشد. خال های غیر معمول می توانند صاف یا برجسته باشند و می توانند حاشیه های نامنظم و رنگ های متعدد داشته باشند. از آنجایی که این خال ها حاوی سلول های غیر معمول هستند، احتمال سرطانی شدن آنها نیز بیشتر از خال های معمولی است.
خال سرطانی می تواند در قسمت هایی از پوست که قبلاً فاقد خال بوده اند، ظاهر شود. همچنین می توانند در چشم، دستگاه گوارش یا در سایر نواحی بدن نیز ظاهر شوند. ملانوما کشنده‌ترین نوع سرطان پوست است زیرا می‌تواند به بافت‌های دور و نزدیک داخل بدن مانند ریه‌ها، کبد، استخوان یا مغز حمله کند. این موضوع به عنوان متاستاز نیز شناخته می شود.
چه چیزی باعث ملانوما می شود؟
اکثریت قریب به اتفاق خال های غیر معمولی به ملانوما تبدیل نمی شوند. همچنین همه ملانوم ها از یک خال غیر معمول ایجاد نمی‌شود. محققان در مورد اینکه چرا برخی از خال ها سرطانی می شوند در حالی که برخی دیگر خوش خیم می مانند، مطمئن نیستند.
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، بزرگترین عامل خطرناک برای ایجاد خال های سرطانی است. اشعه ماوراء بنفش باعث آسیب رادیکال های آزاد به سلول های پوست و تبدیل آن به یک سلول غیر معمول می شود.
داشتن تعداد زیادی خال یعنی بیش از 50 خال معمولی یا بیش از پنج خال غیر عادی، می تواند خطر ابتلا به ملانوم را افزایش دهد. سایر عوامل خطرساز شامل سابقه خانوادگی سرطان پوست یا ملانوم، ضعف سیستم ایمنی، افزایش سن می شود.جنسیت نیز یکی دیگر از این عوامل است چراکه مردان بیش از زنان در خطر ابتلا به این سرطان هستند.
علائم هشدار دهنده
توجه به این نکته مهم است که خال های معمولی و غیر معمولی باید اندازه، شکل و رنگ یکسانی داشته باشند. زمانی که هر خال چه قدیمی چه جدید، شروع به تغییر کند، باید به آن توجه ویژه ای کرد.
چند راه مختلف برای بررسی خال ها وجود دارد تا متوجه شد که آیا آنها نگران کننده هستند یا خیر. روش اول، روش ABCDE نام دارد:
- A یا Asymmetry: عدم تقارن خال یعنی یک طرف، شبیه طرف دیگر نیست.
- B یا Border: خال با حاشیه دندانه دار یا نامنظم باشد.
- C یا Color: خال با رنگ هایی مانند قهوه ای، سیاه، سفید یا آبی باشد.
- D یا Diameter: خال با قطر بیشتر از 6 میلی متر یا به اندازه یک پاک کن سر مداد باشد.
- E یا Evolution: خال که در طول زمان تغییر شکل یا ظاهر می دهد و تکامل می یابد.
سایر علائم شایع خال های سرطانی، خارش، درد یا خونریزی در محل خال است.
همچنین باید مراقب خال های جدید روی پوست خود باشید. اگرچه این خال ها شایع هستند، اما بیشتر از بقیه خال ها منجر به ملانوم می شوند. با توجه به گفته های بنیاد مراقبت از پوست، متخصصان پوست، تنها 20 تا 30 درصد ملانوم ها را در خال هایی که در بدو تولد یا در دوران کودکی وجود دارند، پیدا می کنند. 70 تا 80 درصد دیگر ملانوم ها در پوستی ایجاد می شود که قبلاً خال نداشته اند و جدید هستند. بنابراین، اگر خال جدیدی دارید که نگران کننده به نظر می رسد، باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص خال های آتیپیک و ملانوما
فرض کنید شما یا متخصص پوستتان یک خال نگران کننده را کشف کرده اید. متخصص پوست ممکن است یک خال را برای بیوپسی یا همان آزمایش پوست، بردارد. اگر بیوپسی مشخص کند که خال غیر معمول است، متخصص پوست معمولا آن را در یکی از سه دسته قرار می دهد: خفیف، متوسط یا شدید. بسته به نتایج ، متخصص پوست ممکن است تصمیم بگیرد که آن خال را به طور کامل برش دهد و آن را حذف کند.
به طور کلی، پزشکان خال‌های غیر معمولی را که در درجه متوسط یا شدید هستند، حذف می‌کنند تا مطمئن شوند که کل ضایعه خارج شده است. اگر آزمایش انجام شده روی پوست، ملانوما را مشخص کند، اقدام سریع ضروری است زیرا ملانوما می تواند به سرعت به سایر بافت ها و اندام ها گسترش یابد.
درمان
جراحی
جراحی، اولین گزینه درمانی برای ملانوم است. جراحی معمولاً قادر به درمان مراحل اولیه این نوع سرطان است. انواع جراحی برای این سرطان شامل اکسیزیون گسترده، جراحی موهس، برش غدد لنفاوی و جراحی ملانوم متاستاتیک است.
برداشت گسترده ملانوم، ناحیه کوچکی از پوست سالم را نیز حذف می کند تا از حذف تمام سلول های سرطانی اطمینان حاصل شود. جراحی موهس توسط متخصص پوست انجام می‌شود که لایه‌های نازک پوست را به اندازه یک‌بعد از بین می‌برد تا زمانی که سلول‌های سرطانی به طور کامل از بین بروند. برش غدد لنفاوی، غدد لنفاوی نزدیک ملانوما را از بین می برد و اگر سرطان به سایر بافت های داخل بدن گسترش یابد، جراحی ملانوم متاستاتیک می تواند درمان موثری باشد.
در برخی شرایط نادر، اگر ملانوم در عمق یک انگشت مانند انگشت دست یا انگشت پا شکل بگیرد، ممکن است نیاز به قطع عضو باشد.
سایر درمان ها
اگر ملانوم، تهاجمی شود، متخصص پوست ممکن است انواع دیگری از درمان را در نظر بگیرد. این درمان ها عبارتند از:
- ایمونوتراپی: شامل دارو برای تقویت سیستم ایمنی بدن و تلاش برای از بین بردن سلول های سرطانی است.
- درمان هدفمند: به طور خاص سلول های سرطانی را علامت گذاری کرده و آنها را از بین می برد.
- شیمی درمانی: با ارسال دارو به صورت داخل وریدی (از طریق جریان خون) عمل می کند.
- پرتودرمانی: از پرتوهای بلند برای خلاص شدن از شر سلول های سرطانی استفاده می کند.
چگونه می توان از سرطان پوست پیشگیری کرد؟
وقتی نوبت به محافظت از خود در برابر سرطان پوست می رسد، پیشگیری بسیار مهم است. این درست است که برخی از عوامل خطرناک از جمله سابقه خانوادگی، جنسیت و سن، خارج از کنترل شما هستند، اما یک سری اقداماتی وجود دارد که شما می توانید برای کاهش احتمال ابتلا انجام دهید.
اولین قدم این است که سعی کنید کم تر در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار بگیرید. این بدان معناست که در بیرون از منزل، ایمنی مناسب در برابر آفتاب را رعایت کنید و از کرم ضد آفتاب با حداقل SPF 30، لباس محافظ، کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید. همچنین باید از آفتاب گرفتن بیش از حد نیز خودداری کنید.
پیگیری ظاهر پوست نیز امری ضروری است. بهتر سالانه به متخصص پوست مراجعه کنید.
بیمارانی که به ملانوما مبتلا می شوند باید هر سه تا شش ماه یکبار به مدت دو سال پس از درمان و سپس هرسال غربالگری شوند. اگر پنج سال پس از جراحی، هیچ سرطان پوست دیگری شناسایی نشد، بهتر است این بیماران دوباره به طور سالیانه غربالگری انجام دهند.
توجه به این نکته ضروری است که در صورت بروز تغییرات پوستی و خال های غیرمعمول، بهتر است فوری به پزشک مراجعه کنید. در صورت تشخیص زودهنگام، خال های نامتعارف بدون هیچگونه خطر تبدیل به سرطان پوست، می توانند به طور کامل برداشته شوند.
