این روزها محصولات غذایی پروبیوتیک را همه جا می توانید ببینید. علاوه بر غذاهای پروبیوتیک، مانند ماست و دوغ، مکمل‌های پروبیوتیک و محصولات تقویت‌شده با پروبیوتیک، از نوشیدنی‌ها و نوشابه‌ها گرفته تا غلات، چیپس و شکلات‌های پروبیوتیک نیز وجود دارد.
به گزارش تکناک با توجه به حجم بالای عرضه مواد غذایی حاوی پروبیوتیک ها این سوال پیش می آید که آیا مصرف زیاد پروبیوتیک خطرناک نیست؟
در این مقاله، قصد داریم به بررسی محصولات غذایی پروبیوتیک بپردازیم. ابتدا تعریف دقیقی از این مواد و علت مفید بودن آنها برای بدن ارائه خواهیم داد. سپس به عوارض جانبی و خطراتی که ممکن است در استفاده از پروبیوتیک‌ها وجود داشته باشد، خواهیم پرداخت. در نهایت، بهترین میزان مصرف پروبیوتیک‌ها را بررسی می‌کنیم
پروبیوتیک چیست؟
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده (به اختصار میکروب ها) هستند که فواید زیادی برای سلامتی دارند. بسیاری از میکروب های موجود در محصولات پروبیوتیک، مشابه میکروب هایی هستند که به طور طبیعی در دستگاه گوارش انسان یافت می شوند.
پروبیوتیک‌ها شامل باکتری هایی مانند لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم هستند که به طرق مختلف برای بدن مفید هستند. برخی از باکتری های پروبیوتیک به هضم غذا یا تولید ویتامین کمک می کنند، در حالی که برخی دیگر سلول های عامل بیماری را از بین می برند.
از سایر مزایای پروبیوتیک می توان به جلوگیری از رشد میکرو ارگانیسم های مضر در روده و تقویت سد روده اشاره کرد. پروبیتیوک به تقویت دیواره های دستگاه گوارش کمک می کند تا از جذب ترکیباتی مانند سموم به جریان خون، جلوگیری کند.
مطالعه ای در سال 2019 به 45 مطالعه منتشر شده قبلی در مورد مکمل های پروبیوتیک پرداخت. محققان نتیجه گرفتند که در بزرگسالان سالم، مصرف این مکمل‌ها می‌تواند منجر به پاسخ‌های قوی‌تر سیستم ایمنی، قوام بهتر مدفوع و حرکات سالم تر روده شود. همچنین بررسی آنها استفاده از پروبیوتیک را با بهبود سلامت باروری زنان، از جمله افزایش باکتری‌های مفید واژن مرتبط دانست.
پروبیوتیک را در کجا می توان یافت؟
پروبیوتیک ها به اشکال مختلفی یافت می شوند، اما از نظر فنی ممکن است در برخی از غذاهایی که شما فکر می کنید پروبیوتیک هستند، یافت نشوند.
به عنوان مثال، بسیاری از مردم تصور می کنند که غذاهای تخمیر شده مانند کلم ترش که از طریق رشد کنترل شده میکروب ها تولید می شوند، همیشه حاوی پروبیوتیک هستند. اما برای اینکه یک غذا با تعریف پروبیوتیک که توسط سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی تعیین شده است، مطابقت داشته باشد، باید حاوی میکروب هایی باشد که برای سلامتی مفید باشند.
همه غذاهای تخمیر شده حاوی میکروب هایی نیستند که مزایای سلامتی آنها ثابت شده است. در سایر غذاهای تخمیر شده، میکروب ها ممکن است پس از هضم در روده زنده نمانند و در برخی از غذاهای تخمیر شده، میکروب های زنده در اثر حرارت یا پاستوریزاسیون از بین می روند.
به طور کلی، غذاهای تخمیر شده حاوی میکروب های زنده، عبارتند از:
- کیمچی سنتی
- سبزیجات تخمیر شده، مانند کلم ترش غیر پاستوریزه
- ماست کفیر که روی برچسب آن نوشته شده “حاوی میکروب های فعال”.
اما باز هم، این غذاها ممکن است با تعریف رسمی پروبیوتیک ها مطابقت نداشته باشند. این غذاها ممکن است حاوی مقادیری باشند که برای ارائه مزایای نشان داده شده در آزمایشات بالینی، بسیار کم است.
بیشتر پروبیوتیک‌ها به عنوان مکمل های غذایی فروخته می شوند. این محصولات قبل از عرضه به بازار نیازی به تایید سازمان غذا و دارو ندارند. اما برچسب های آنها نمی توانند بدون تاییدیه ادعاهای سلامت خاصی داشته باشند. اگر قرار است یک پروبیوتیک به عنوان دارویی برای درمان بیماری به بازار عرضه شود، باید الزامات سخت گیرانه تری را برآورده کند. این مسئله شامل ایمنی و اثربخشی ثابت شده برای استفاده مورد نظر از طریق مطالعات بالینی و تأیید FDA است.
میزان مصرف مناسب پروبیوتیک چقدر است؟
طبق اظهارات سازمان جهانی گوارش (WGO)، دوز مورد نیاز برای پروبیوتیک‌ها بسته به سویه میکروبی و محصول بسیار متفاوت است. امکان بیان توصیه مصرفی بطور کلی وجود ندارد. برای تعیین میزان مصرف، باید مطالعات انسانی صورت بگیرد. به عبارت دیگر، نوع و میزان مصرف باید برای یک بیماری یا شرایط خاص مطابقت داشته باشد.
برای افرادی که دارای شرایط خاص سلامتی هستند، مطالعات منتشر شده راهنمایی هایی در مورد گونه های پروبیوتیک، سویه ها و دوزهایی ارائه می دهد که ممکن است علائم آنها را کاهش دهد. اما برای بزرگسالان سالم، در حال حاضر هیچ دستورالعمل یا توصیه‌ای در مورد استفاده از پروبیوتیک‌ها برای تعیین نوع یا مقدار، وجود ندارد.
هیچ استانداردی در مورد محصولات پروبیتویکی وجود ندارد. شما هر فروشگاهی که بروید می توانید طیف گسترده ای از مکمل های غذایی با انواع و مقادیر مختلف باکتری و طیف وسیعی از محصولات غذایی که دارای پروبیوتیک‌ها هستند را ببینید. به گفته WGO، کیفیت محصولات پروبیوتیک به شرکت تولید کننده بستگی دارد.
عوارض جانبی پروبیوتیک
به طور کلی، مصرف پروبیوتیک ها اغلب خوب است . عوارض جانبی پروبیوتیک‌ها معمولا جزئی هستند.
با این حال، تا به امروز، مطالعات کمی به جزئیات ایمنی آنها، به ویژه در یک دوره زمانی طولانی، پرداخته است. اگر فرد سالمی هستید، گنجاندن غذاهای‌پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک در رژیم غذایی، برای شما مشکل ساز نخواهد شد. اما با این حال حتما قبل از شروع مصرف مکمل های پروبیوتیک از پزشک خود سوال کنید.
آیا مصرف بیش از حد پروبیوتیک‌ها مانعی دارد؟ طبق اظهارات دکتر متیو ای سیوربا در بخش گوارش در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس، پاسخ این سوال “عموما نه” است.
دکتر سیوربا توضیح میدهد: اگر پروبیوتیک به مقدار زیادی مصرف شود، بسته به نوع آن ، فرد ممکن است دچار ناراحتی گوارشی یا نفخ شود.
دکتر سیوربا اشاره کرد که افرادی که تصمیم به مصرف مکمل های پروبیوتیک برای سلامت دستگاه گوارش خود دارند، باید بررسی کنند که آیا پروبیوتیک مصرفی شان مزایایی مانند کاهش مشکلات دستگاه گوارش دارد یا خیر.
خطرات پروبیوتیک‌ها
شواهد نشان می دهد که خطرات مصرف پروبیوتیک‌ها در افراد مبتلا به بیماری های شدید مانند HIV، یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف از جمله افرادی که تحت شیمی درمانی هستند، بیشتر است.
برخی از موارد ثبت شده خطرات پروبیوتیک‌ها مربوط به افرادی است که به شدت بیمار بودند یا نقص ایمنی داشتند که در آنها استفاده از پروبیوتیک‌ها که میکروب‌های زنده هستند، منجر به عفونت‌های خونی شده است که در نهایت فرد را به طرز شدیدی بیمار کرده بود.
به همین دلیل، استفاده از پروبیوتیک باید نظارت پزشک برای افرادی که عملکرد سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا مبتلا به سایر بیماری‌های جدی زمینه‌ای هستند، مورد استفاده قرار بگیرند و فقط باید از پروبیوتیک‌هایی که با مزایای ثابت شده برای وضعیت بیمار، استفاده شود.
دکتر سیوبا افزود که استفاده از پروبیوتیک نباید جایگزینی برای درمان بیماری ها باشد.
