کم آبی بدن زمانی اتفاق می افتد که بدن شما بیش از آنچه که مایعات دریافت می کند، آن را از دست می دهد. این یک مشکل رایج است که می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.
به گزارش تکناک، کم آبی بدن به طور گسترده ای در میان افراد مسن شایع است. در واقع، تخمین زده می شود که بین 17 تا 28 درصد از کل سالمندان در ایالات متحده آمریکا کم آبی را تجربه می کنند. نوزادان و کودکان خردسال نیز بر اساس برخی عوامل مانند بیماری، سبک زندگی و محیط در معرض خطر بیشتر کم آبی هستند.
انواع مختلفی از کم آبی وجود دارد که تا حد زیادی به این بستگی دارد که آیا آب و سدیم به طور همزمان یا در زمان های متفاوت از بدن دفع می شوند. اگر بدن شما کم آب است، احتمالاً احساس تشنگی شدید می کنید و همچنین ممکن است دائما خسته باشید و ادرار شما هم تیره باشد. کم‌آبی بدن می‌تواند به مشکلی جدی تبدیل شود، زیرا این بیماری یکی از دلایل رایج بستری شدن در بیمارستان ها در سراسر دنیا است. قبل از اینکه این مشکل به مرحله جدی برسد، می توان اغلب با مصرف مایعات آن را درمان کرد.
انواع مختلف کم آبی
سه نوع کم آبی وجود دارد. از آنجایی که ویژگی ها و علل هر کدام از انواع کم آبی متفاوت است، پزشکان نوع آن را تعیین می کنند و درمان را بر اساس آن تنظیم می کنند. در اینجا نگاهی دقیق تر به هر نوع کم آبی آورده شده است:
- کم آبی ایزوتونیک: این نوع کم آبی زمانی رخ می دهد که آب و سدیم با هم از دست بروند. به طور معمول، این نوع کم آبی ناشی از استفراغ، اسهال، تعریق و سوختگی است. بیماری کلیوی، قند خون بالا (هیپرگلیسمی) و بیماری آدیسون نیز می تواند منجر به کم آبی ایزوتونیک شود.
- کم آبی هیپرتونیک: زمانی که از دست دادن آب بیشتر از سدیم باشد، شخص دچار کم آبی هیپرتونیک می شود. تب، افزایش تنفس و بیماری دیابت بی مزه (یک بیماری نادر که باعث می شود شما بیش از حد ادرار تولید کنید) می تواند منجر به کم آبی هیپرتونیک شود.
- کم‌آبی هیپوتونیک: این نوع کم‌آبی بیشتر در نتیجه مصرف دیورتیک‌ها یا داروهای ادرار آور است. هنگامی که کم آبی هیپوتونیک رخ می دهد، سدیم بیشتری نسبت به آب از دست می رود.
علائم کم آبی بدن
شدت کم آبی در بروز علائم نقش دارد. شاخص ترین نشانه کم آبی بدن، تشنگی دائمی فرد است. سایر علائم و نشانه های کم آبی بدن عبارتند از:
- خستگی
- خشکی پوست و لب
- ادرار تیره یا کاهش میزان ادرار
- سردرد
- گرفتگی عضلات
- سبکی سر
- سرگیجه
علائم قابل توجه کم آبی عبارتند از:
- فشار خون پایین
- بی حالی
- کاهش هوشیاری
بسیاری از اوقات، کم آبی بدن خفیف است. اما گاهی اوقات ممکن است آنقدر شدید شود که زندگی فرد را تهدید کند. علائمی که نشان می دهد باید فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید عبارتند از:
- غش کردن
- تپش قلب یا ضربان قلب سریع
- گیجی
- عدم دفع ادرار
- تنفس سریع و پی در پی
در نوزادان و کودکان خردسال، علائم و نشانه های کم آبی بدن می تواند به شرح زیر باشد:
- خشکی دهان و زبان
- عدم تولید اشک هنگام گریه
- ادرار نکردن تا سه ساعت
- تب شدید
- خواب آلودگی غیر معمول
- تحریک پذیری
- چشمان گود رفته
چه چیزی باعث کم آبی بدن می شود؟
آب به بدن شما کمک می کند تا عملکردهای مختلفی را انجام دهد. به عنوان مثال، آب در تنظیم دمای بدن، درست عمل کردن مفاصل و دفع مواد زائد از بدن نقش دارد. با عرق کردن، ادرار کردن و اجابت مزاج، آب از بدن شما خارج می شود.
برای اینکه بدن شما بتواند به عملکرد صحیح خود ادامه دهد، باید آبی را که از دست می دهد جایگزین کند. اگر مایعات کافی برای جبران آب از دست رفته خود مصرف نکنید، ممکن است دچار کم آبی شوید.
خطرات کم آبی بدن
تعدادی از عوامل وجود دارد که می تواند خطر کم آبی بدن را افزایش دهد، از جمله:
- ورزش شدید
- آب و هوای گرم، به خصوص اگر در حال ورزش یا کار هستید
- مصرف برخی از داروهای خاص
- بیماری
- تب
- عدم دسترسی به آب
- بیماری هایی که منجر به افزایش ادرار یا تعریق می شود
شایع ترین دلایل کم آبی بدن، اسهال، تعریق و استفراغ است. نوزادان و کودکان خردسال از آنجا که بیشتر استفراغ می کنند و اسهال دارند، بیشتر در معرض خطر کم آبی هستند.
افراد مسن نیز در معرض خطر کم‌آبی بدن هستند، زیرا با افزایش سن، احساس تشنگی خود را از دست می‌دهند، بنابراین مایعات کافی نمی‌نوشند.
اگر مایعات کافی مصرف نکنید، در معرض خطر کم آبی هستید. اگر شرایط زیر را داشته باشید، احتمالا کمتر آب می نوشید:
- بیمار باشید
- حالت تهوع داشته باشید
- گلو درد یا زخمی در دهان داشته باشید
کم آبی چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ راه قطعی برای آزمایش کم آبی وجود ندارد. پزشکان اغلب از روش های مختلفی برای تشخیص کم آبی استفاده می کنند. علاوه بر انجام معاینه فیزیکی و بررسی علائم حیاتی ، پزشک ممکن است آزمایش خون و آزمایش ادرار نیز بگیرد. در زیر برخی از آزمایشاتی که یک پزشک ممکن است برای تشخیص کم آبی استفاده کند آورده شده است:
- آزمایش الکترولیت: پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی میزان الکترولیت ، به ویژه میزان پتاسیم و سدیم تجویز کند. این مواد معدنی به تعادل مایعات در بدن کمک می کنند. هنگامی که میزان آنها مناسب نباشد، ممکن است فرد دچار کم آبی شود.
- آزمایش عملکرد کلیه: گاهی اوقات پزشک آزمایش خون را برای بررسی عملکرد کلیه تجویز می کند. کلیه ها نقش مهمی در دفع آب و مواد زائد از بدن دارند، اما اگر به درستی کار نکنند، ممکن است بدن دچار کم آبی شود.
- آزمایش ادرار: میزان سدیم و همچنین سایر نشانگرها در ادرار می تواند به پزشک کمک کند تا مشخص کنند آیا بدن دچار کم آبی است یا خیر.
- اندازه گیری وزن: به طور معمول، کاهش وزن به میزان 3٪ یا بیشتر در طول هفت روز ممکن است نشان دهنده کم آبی بدن باشد.
درمان های کم آبی بدن
درمان کم آبی بدن (body : physical structure of a living creature) بسته به شدت آن و علت زمینه ای، برای هرکس متفاوت خواهد بود.
برای کسانی که کم آبی خفیف دارند، می توانند مایعات از دست رفته را با مصرف آب جبران کنند. برای آسان‌تر کردن این کار به‌ویژه اگر استفراغ هم داشته باشید و به سختی می‌توانید نوشیدنی بخورید، سعی کنید کم کم آب بنوشید یا تکه‌های یخ را بمکید.
اگر آزمایش خون نشان داد که الکترولیت شما کم است، می توانید یک نوشیدنی ورزشی بنوشید. برای کودکانی که دچار کم آبی هستند، محلول های مخصوص آبرسانی در داروخانه ها در دسترس است.
اگر کم آبی بدن شما شدید است، ممکن است لازم باشد مایعات خود را با تزریق داخل وریدی در بیمارستان بازیابی کنید.
چگونه از کم آبی بدن جلوگیری کنیم؟
بهترین راه برای جلوگیری از کم آبی این است که اطمینان حاصل کنید که هر روز مقدار زیادی آب یا هر نوشیدنی دیگری می نوشید. متخصصان به طور کلی توصیه می کنند که اگر زن هستید، روزانه 9 فنجان مایعات و اگر مرد هستید، روزانه 13 فنجان مایعات بنوشید. البته نیازهای دقیق شما بر اساس سن، شرایط پزشکی و سطح فعالیت شما متفاوت خواهد بود.
اگر به طور منظم در گرمای زیاد کار می کنید، توصیه می شود هر 15 تا 20 دقیقه مقداری آب بنوشید. نوشیدن مایعات در فواصل زمانی کوتاه، کارآمدتر و ایمن تر از نوشیدن مقادیر زیاد مایعات به دفعات کمتر است. در نظر داشته باشید نوشیدن بیش از حد آب هم ممکن است عوارض جانبی داشته باشد.
همچنین یادتان باشد که هنگام بیماری باید مایعات بیشتری بنوشید. نباید منتظر بمانید تا آب بدنتان کم شود و سپس مایعات بنوشید. اگر تب دارید، استفراغ می کنید یا اسهال دارید بیشتر مایعات مصرف کنید.
بیماری های مرتبط
گاهی اوقات کم آبی یکی از عوارض جانبی یک بیماری است. در زیر برخی از بیماری هایی که احتمال کم آبی بدن را افزایش می دهند را برای شما آورده ایم:
- مشکلات بلع: افراد مبتلا به دیسفاژی یا مشکل در بلع، بیشتر مستعد کم آبی هستند. در واقع، شیوع کم آبی در افراد مبتلا به دیسفاژی از 44 تا 75 درصد متغیر است.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت بیشتر مستعد کم آبی هستند، به خصوص زمانی که قند خونشان بالا باشد. علاوه بر این، تجربه تشنگی شدید یکی از اولین علائم دیابت در افراد قبل از تشخیص قطعی است.
- زوال عقل: وقتی فردی مبتلا به زوال عقل است، اغلب قادر به برقراری ارتباط نیست که بگوید تشنه است یا حتی ممکن است احساس تشنگی را تشخیص ندهد. به همین دلیل به شدت مستعد کم آبی هستند.
- سرطان: کم آبی یکی از عوارض جانبی رایج درمان سرطان است. نه تنها پرتودرمانی و شیمی درمانی می تواند باعث کم آبی بدن شود، بلکه افراد اسهال، استفراغ و علائم دیگری را نیز تجربه می کنند که می تواند منجر به کم آبی بدن شود.
- بیماری کلیوی: کلیه ها نقش مهمی در دفع آب و مواد زائد از بدن دارند. اما زمانی که بیماری کلیوی دارید، کلیه‌های شما آنطور که باید عمل نمی‌کنند و خطر کم‌آبی بدن شما را افزایش می‌دهد.
