سرطان دهان سرطانی است که بافت‌های گلو، لثه، لب‌ها، زیر زبان و قاعده آن را درگیر می‌کند.
به گزارش تکناک، این سرطان همیشه در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی‌کند، اما سلول‌های سرطانی می‌توانند به سرعت پخش شوند. در صورت بروز علائم، علائم رایج این بیماری شامل ایجاد توده، زخم یا لکه های سفید در دهان است.
این وضعیت در صورت گسترش (یا متاستاز) به سایر قسمت‌های بدن، خیلی خطرناک می‌شود که در حدود 3 تا 7 درصد موارد سرطان دهان اتفاق می‌افتد. خوشبختانه اکثر موارد سرطان دهان قابل درمان هستند، به شرطی که تشخیص و درمان به موقع انجام شود.
فهرست مطالب
علائم رایج
اگر سرطان دهان درمان نشود، علائم ممکن است بدتر شوند. مانند سایر سرطان‌ها، متخصصانی مانند پریودنتیست (دندان‌پزشک متخصص در بیماری‌های دهان) یا متخصص گوش و حلق و بینی، بیماری را بر اساس شدت بیماری و میزان گسترش آن بررسی می‌کنند.
در این مراحل، شایع‌ترین علائم هشدار دهنده سرطان دهان عبارتند از:
- زخم‌های مداوم در بافت‌های دهان، لثه، زبان، گلو یا لب ها
- لکه‌های قرمز یا سفید در گلو
- بی‌حسی در قسمت‌هایی از دهان یا زبان
- خونریزی در لثه، زبان و لب
- گلو درد، گرفتگی صدا یا از دست دادن صدا
- درد یا مشکل در جویدن، بلعیدن یا صحبت کردن
- احساس یک توده در گردن
- مشکل در حرکت زبان یا فک
- تورم فک
- گوش درد
علائم مرحله 0
هنگام مرحله‌بندی سرطان دهان، پزشکان از سیستم‌های طبقه‌بندی مانند سیستم TNM که توسط کمیته مشترک سرطان آمریکا (AJCC) تنظیم شده است، پیروی می‌کنند. این سیستم بر اساس سه معیار رشد تومور (T)، میزان گسترش به غدد لنفاوی گردن (N) و متاستاز (M) ، سرطان را از 0 تا 4 مرحله بندی می‌کند. در مرحله 4 که شدیدترین مرحله است، سرطان به سایر قسمت‌های بدن سرایت کرده است.
مرحله 0 که به عنوان کارسینوم درجا نیز شناخته می‌شود، مرحله پیش علامتی سرطان دهان است و هیچ گسترش سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی (مستازیک) وجود ندارد. اگرچه در این مرحله علائمی وجود ندارد، اما پزشکان می‌توانند سلول‌های سنگفرشی غیرطبیعی را شناسایی کنند که سلول‌هایی هستند که دهان، زبان و گلو را پوشانده‌اند. این سلول‌ها پتانسیل تبدیل شدن به سرطان (بدخیم) را دارند.
علائم مرحله اول
در مرحله اول سرطان دهان، تومورها کمتر از 2 سانتی متر قطر و 5 میلی متر یا کمتر عمق دارند. سلول‌های بدخیم در این مرحله در بافت‌های دهان، لب‌ها یا گلو یافت می‌شوند اما هنوز به بافت‌های اطراف، غدد لنفاوی، یا اندام‌های سایر قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها گسترش پیدا نکرده‌اند.
علائم مرحله دوم
دو تعریف از مرحله دوم سرطان دهان وجود دارد. در این مرحله، تومورهای سرطانی بین 2 تا 4 سانتی متر قطر و بین 5 تا 10 میلی‌متر عمق دارند.
در این مرحله، سلول‌های سرطانی شروع به رشد در بافت‌های دیگر نکرده‌اند بنابراین در غدد لنفاوی یا سایر اندام‌ها وجود ندارند. اما ممکن است متوجه علائمی شوید که بر دهان، گلو یا لب‌های شما تأثیر می‌گذارد.
علائم مراحل سوم
در مرحله سوم، سرطان دهان به‌طور قابل توجهی پیشرفت کرده است، در دهان برجسته شده و در برخی موارد شروع به گسترش به غدد لنفاوی می‌کند. همانند مرحله 2، دو تعریف از این مرحله وجود دارد:
- قطر تومورها در دهان یا پایه زبان بیشتر از 4 سانتی‌متر است و هیچ نشانه‌ای از گسترش به غدد لنفاوی یا سایر قسمت‌های بدن وجود ندارد.
- تومورها با هر اندازه‌ای به بافت‌های اطراف گلو و غدد لنفاوی گسترش می‌یابند که تا 3 میلی‌متر یا کمتر متورم می‌شوند، اما نه در جای دیگری.
اگر سرطان دهان به غدد لنفاوی گسترش یابد، می‌تواند منجر به علائمی مانند بلع دردناک و احساس توده در گردن شود.
علائم مرحله چهارم
اگر مرحله چهارم، که پیشرفته‌ترین مرحله سرطان دهان است، قرار دارید، سرطان شروع به گسترش به بافت‌های اطراف، غدد لنفاوی و اندام‌های دورتر کرده است. در طبقه بندی TNM، این مرحله می‌تواند باعث یک یا چند مورد از موارد زیر شود:
- تومورها با هر اندازه‌ای ممکن است به‌طور فعال در بافت‌های اطراف پخش شوند یا نشوند، مانند استخوان‌های فک یا صورت، حنجره، ماهیچه‌ها، سینوس‌ها و پوست روی صورت یا بینی آسیب دیده. ضمنا در این مرحله تورم در غدد لنفاوی مجاور نیز شایع است.
- تومورها به بافت‌ها و همچنین یک گره لنفاوی در همان طرف یا طرف مقابل گسترش می‌یابند. غدد لنفاوی معمولاً به قطر بیش از 3 سانتی‌متر متورم می‌شود.
- تومورها نه تنها به ساختارهای اطراف و غدد لنفاوی بلکه به سایر قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها نیز گسترش می‌یابند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر به سرطان دهان مشکوک هستید، بسیار مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید، زیرا این بیماری می‌تواند به سرعت پیشرفت کند. تشخیص زودهنگام این بیماری به میزان قابل‌توجهی نتایج را بهبود می‌بخشد. در یک مطالعه، 90 درصد از کسانی که مشکل را در مرحله اول تشخیص دادند و تحت درمان قرار گرفتند، پنج سال بعد هنوز زنده بودند. این تعداد در میان افراد دارای مرحله چهارم به 45 درصد کاهش یافت.
اگر علائم سرطان دهان را برای بیش از دو هفته تجربه کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید. زخم‌های مداوم یا لکه‌های متورم، تغییر رنگ، توده‌های روی گردن و سایر علائم معمولی این بیماری می‌تواند به این معنی باشد که شما به کمک نیاز دارید.
سرطان دهان به دلیل عوارض جانبی شدید درمان می‌تواند به یک اورژانس پزشکی تبدیل شود. در صورت تجربه هر یک از موارد زیر، فورا با اورژانس تماس بگیرید:
- تب
- لرز
- بدتر شدن عوارض جانبی ناشی از پرتودرمانی یا شیمی درمانی مانند حالت تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
- سردرد شدید
- سفتی گردن
- ادرار خونی
