علل اصلی تب عبارتند از بیماری‌ها و عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی، کووید-19 یا آنفولانزا. سایر علل ممکن است شامل مصرف داروهای خاص، تومورهای سرطانی، بیماری‌های مربوط به گرما و ایمنی باشد.
به گزارش تکناک، اگر دمای بدن شما بالاتر از حد معمول باشد، ممکن است تب داشته باشید. دمای بدن در طول روز اندکی نوسان می‌کند اما همیشه به معنای تب نیست. برای آشنایی با علل تب، نحوه درمان و زمان مراجعه به پزشک، ادامه این مطلب را بخوانید.
تب چیست؟
تب به معنای دمای بدن بالاتر از حد طبیعی است که معمولاً حدود 37 درجه است. افزایش دمای بدن در طول روز طبیعی است و گاهی اوقات به دلیل گرمی هوا بدن گرم‌تر از حالت عادی می‌شود. در واقع شما تب ندارید مگر اینکه دمای شما 38 درجه یا بیشتر باشد.
این عدد معمولاً نشان می‌دهد که بدن درحال مقابله با یک بیماری یا عفونت است.
نکته: تب در نوزادان و کودکان خردسال به نحوه اندازه‌گیری دمای آنها بستگی دارد. اگر دمای دهانشان 37.5 درجه باشد یا دمای مقعدی آنها 38 درجه باشد، ممکن است تب داشته باشند.
علل تب
علل مختلفی برای تب وجود دارد که معمولاً شامل بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌شود. به خاطر داشته باشید که دمای بدن ممکن است در طول روز کمی افزایش یابد، اما لزوما تب نخواهد بود. ممکن است بعد از ورزش، در طول سیکل قاعدگی یا هنگام پوشیدن لباس‌های سنگین، دمای بدن افزایش پیدا کند.
-
عفونت
عفونت‌های باکتریایی، قارچی یا ویروسی، معمولاً شایع‌ترین علت تب هستند. بدن با افزایش دما به آن مهاجمان خارجی واکنش نشان می‌دهد و یک دمای بالاتر از حد معمول محیطی را ایجاد می‌کند که تداوم آنها را سخت می‌کند.
عفونت‌های سرماخوردگی و آنفولانزا که معمولا باعث تب می‌شوند، عبارتند از:
- برونشیت: التهاب راه‌های تنفسی که هوا را به ریه‌ها و لوله‌های برونش می‌فرستند.
- کووید: عفونت تنفسی ناشی از ویروس SARS-CoV-2
- عفونت گوش: عفونت باکتریایی یا ویروسی گوش میانی که باعث پر شدن آن از مایع و مخاط می شود
- پنومونی: التهاب کیسه‌های هوایی یا آلوئول‌ها در یک یا هر دو ریه
- عفونت‌های سینوسی: تجمع مایع در سینوس‌ها، فضاهایی در گونه‌ها، پیشانی و بینی که معمولاً با هوا پر می‌شوند.
- سل: عفونت باکتریایی ریه‌ها که می‌تواند به مغز، کلیه‌ها یا ستون فقرات گسترش یابد
تب به سیستم ایمنی بدن شما هشدار می‌دهد که به محافظت از شما در برابر میکروب‌های مضر کمک می‌کند. سپس بدن آنتی بادی‌ها و سلول‌های T (سلول های ایمنی) را ایجاد و آزاد می‌کند که با یکدیگر همکاری کار می‌کنند تا از شر میکروب‌هایی که قصد دارند شما را بیمار کنند، خلاص شوند.
-
شرایط التهابی
التهاب بخشی از پاسخ ایمنی بدن است. اگر بر روی پوست خود بریدگی داشته باشید و پوستتان درد کند، متورم شود و قرمز شود، ممکن است متوجه التهاب کوتاه مدت شوید. این واکنش معمولاً زمانی رخ می‌دهد که چیزی مانند میکروب، گرما یا ضربه به بافت‌های شما آسیب برساند. در پاسخ، بافت‌های شما مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که باعث نشت مایعات به بافت‌ها و در نتیجه تورم می‌شود.
شرایط التهابی یا اختلالات خودایمنی باعث التهاب طولانی مدت می شوند. اگر سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه سلول‌های سالم خود را هدف قرار دهد و به آنها حمله کند، اختلالات خود ایمنی رخ می‌دهند. ممکن است در نتیجه آن پاسخ ایمنی معیوب، علائمی از جمله تب ایجاد شود.
نمونه هایی از اختلالات خود ایمنی عبارتند از:
- بیماری سلیاک: در پاسخ به گلوتن، پروتئین موجود در غلات مانند جو و گندم، به روده کوچک شما آسیب می‌رساند.
- لوپوس: ممکن است چندین قسمت بدن مانند مغز، قلب، کلیه ها و پوست را تحت تاثیر قرار دهد
- مولتیپل اسکلروزیس (MS): به مواد محافظ اطراف سلول های مغز و نخاع آسیب می‌رساند
- آرتروز: مفاصل را دردناک، سفت و متورم می‌کند
- دیابت نوع 1: باعث می شود پانکراس که به انتقال قند (گلوکز) به سلول‌های شما کمک می‌کند، تولید انسولین را متوقف کند.
-
تومور سرطانی
بدن معمولاً رشد سلولی را تنظیم می‌کند و از تکثیر سلول‌های آسیب‌دیده جلوگیری می‌کند. تومورها یا نئوپلاسم‌ها در صورتی تشکیل می‌شوند که سلول‌های غیر طبیعی خارج از کنترل رشد کنند. برخی از تومورها غیر سرطانی (خوش خیم) هستند، در حالی که برخی دیگر سرطانی هستند.
تب‌های نئوپلاستیک گاهی با تومورهای سرطانی رخ می‌دهند. برخی شواهد نشان می‌دهد که بدن در پاسخ به رشد غیر طبیعی سلول، پروتئین‌هایی به‌نام سیتوکین‌ها را آزاد می‌کند.
این پروتئین‌ها معمولاً در پاسخ به یک بیماری یا عفونت، به مغز سیگنال می‌دهند که دمای بدن شما را بالا ببرد. اگر دمای بدن بیش از دو هفته، روزانه 38 یا بالاتر باشد، ممکن است تب نئوپلاستیک داشته باشید.
- ایمن‌سازی
ایمن سازی زمانی رخ می‌دهد که شما یک واکسن تزریق می‌کنید و بدن شما یک پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند که از شما در برابر بیماری‌ها و عفونت‌های خاص محافظت می‌کند. بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که پس از تزریق واکسن، به ارائه این محافظت کمک می‌کنند. در نتیجه ممکن است یک یا دو روز پس از واکسن زدن تب داشته باشید. تب در نوزادان و کودکان خردسالی که واکسن های دوران کودکی را می‌زنند که در برابر سرخک، اوریون، فلج اطفال و سایر عفونت ها محافظت می‌کند، شایع است.
تب ممکن است نشانه‌ای از عملکرد موثر واکسن باشد. مطالعه‌ای که در سال 2022 منتشر شد نشان داد افرادی که پس از تزریق واکسن کووید دچار تب شده‌اند، آنتی‌بادی‌های محافظ بیشتری نسبت به دیگران دارند.
- داروهای خاص
دقیقاً مشخص نیست که چرا داروها ممکن است باعث تب شوند. داشتن حساسیت به داروهای خاص ممکن است یک علت احتمالی باشد. همچنین برخی از داروها ممکن است بر نحوه تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارند.
داروهایی که ممکن است باعث تب شوند عبارتند از:
- آنتی بیوتیک‌ها
- آنتی هیستامین‌ها
- داروهای ضد تشنج
- داروهای فشار خون
- بیماری‌های مرتبط با گرما
هایپرترمی یک اصطلاح کلی است که شامل بیماری‌های مرتبط با گرما می‌شود که اگر بدن نتواند خود را به درستی خنک کند، این بیماری‌ها رخ می‌دهند و در نتیجه دمای به طور خطرناکی افزایش می‌یابد. شدیدترین نوع بیماری مربوط به گرما، گرمازدگی است که باعث دمای 41 درجه یا بالاتر می‌شود.
عوارض تب
تب با درجه پایین تا متوسط معمولاً نشانه‌ای از مبارزه بدن شما با یک بیماری یا عفونت است که یک پاسخ سالم است. با این حال، تب با درجه بالا (39 تا 41 درجه) که برای مدت طولانی ادامه دارد، در صورت عدم درمان ممکن است باعث آسیب به اندام‌های داخلی شود.
آسیب مغزی معمولاً تنها زمانی اتفاق می‌افتد که تب بالاتر از 42 درجه باشد.
تب ممکن است در برخی از نوزادان و کودکان خردسال باعث تشنج شود. تشنج‌های ناشی از تب اگرچه ترسناک هستند، اما معمولاً مشکلات طولانی مدت ایجاد نمی‌کنند.
با انجام موارد زیر، کودک را در هنگام تشنج تب ایمن نگه دارید:
- برای جلوگیری از تشنج آنها را نگه ندارید.
- برای جلوگیری از گاز گرفتن زبانشان چیزی در دهانشان نگذارید.
- آنها را روی زمین راحت و در مکانی امن، دور از مبلمان و اشیاء تیز قرار دهید. آنها را تنها نگذارید.
- مطمئن شوید که لباس آنها تنگ نباشد، مخصوصاً دور گردنشان.
- در صورت استفراغ یا داشتن بزاق و مخاط در دهان، آنها را به پهلو یا شکم بچرخانید.
درمان در منزل
معمولاً می توان تب‌های با درجه پایین و متوسط را در خانه درمان کرد. اگر احساس خوبی دارید و علائم دیگری ندارید، ممکن است نیازی به مراجعه به پزشک نداشته باشید. مطمئن شوید که مایعات زیادی می‌نوشید و اگر حالتان خوب نیست، استراحت کنید.
چند راه برای کمک به کاهش تب:
- در یک اتاق راحت استراحت کنید و لباس سبک بپوشید. در صورت احساس سرما، پتو و لباس نپوشید.
- یک دوش آب ولرم بگیرید تا خنک شود. حمام آب سرد نگیرید و الکل یا یخ روی پوست خود نمالید.
- از داروهای کاهش دهنده تب مانند استامینوفن، آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید. به کودکان زیر 18 سال آسپرین ندهید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تب 40 درجه یا بالاتر دارید که با درمان‌های خانگی از بین نمی‌رود، سریعا به پزشک مراجعه کنید. اگر نوزاد شما 3 ماهه یا کوچکتر با دمای مقعدی او 38 درجه یا بالاتر یا تب نوزاد 3 تا 12 ماهه 39 درجه یا بالاتر است، فوراً باید به پزشک مراجعه کنید.
باید به علائم دیگر نیز توجه کنید. این کار می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد چه چیزی ممکن است باعث تب شما شود.
ویروس کرونا همه چیز را در مورد درمان بیماران تب‌دار تغییر داده است. پزشکان معمولاً همزمان با بررسی علل دیگر بیماری، آزمایش کووید هم از بیماران می‌گیرند.
اگر هنگام تب علائم زیر را دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- تبی که پس از 24 تا 48 ساعت از بین نمی‌رود (در کودکان کمتر از 2 سال)
- تبی که بعد از 48 تا 72 ساعت از بین نمی‌رود
- تب‌هایی که از بین می‌روند و بعد یک هفته یا بیشتر دوباره عود می‌کنند
- کبودی یا بثورات جدید
- درد هنگام ادرار
- سفر جدید به خارج از کشور
- علائمی مانند گلودرد، سرفه یا گوش درد (در کودکان)
- وجود یک بیماری زمینه‌ای (مانند مشکلات مزمن ریوی، دیابت و بیماری قلبی)
- سیستم ایمنی ضعیف
هنگام تب چه زمانی باید فورا به اورژانس مراجعه کرد؟
- آبی شدن لب‌ها، ناخن‌ها یا زبان
- عدم توانایی در راحت بیدار شدن
- گیجی
- گریه و ناتوانی در آرام شدن (در کودکان)
- تشنج
- سردرد شدید
- گرفتگی گردن
- مشکل در تنفس
- از داست دادن توانایی راه رفتن
- عدم توانایی حرکت دست و پاها (در کودکان)
