یک دانشگاه عبری شانه عاج متعلق به 1700 سال قبل از میلاد مسیح را کشف کرده است که روی آن یک درخواست برای خلاص شدن از شر شپش نوشته شده است.
به گزارش تکناک، در این کتیبه آمده است: باشد که این عاج شپش مو و ریش را ریشه کن کند.
این الفبا در حدود 1800 سال قبل از میلاد ساخته شد و توسط کنعانیان و بعدها بسیاری از زبان های دیگر در سراسر جهان استفاده شد. تا همین اواخر، کتیبه‌های کنعانی بسیار کمی در سرزمین های اشغالی یافت شده بود و تنها چند کلمه مجزا کشف شده بود.
با این حال، یک کشف اخیر این را تغییر داده است، زیرا یک جمله کامل به زبان کنعانی بر روی یک شانه کوچک عاج حکاکی شده بود. این جمله که مربوط به حدود 1700 سال قبل از میلاد است و حاوی طلسم علیه شپش می باشد.
شانه عاج کوچک حاوی یک جمله کامل به زبان کنعانی، متعلق به حدود 1700 پیش از میلاد، در تل لاشیش در فلسطین اشغالی توسط تیمی از دانشگاه عبری اورشلیم و دانشگاه ادونتیست جنوبی کشف شد. این تیم توسط پروفسورهای یوسف گارفینکل، مایکل هاسل و مارتین کلینگ بیل رهبری می شد. کتیبه روی شانه توسط دکتر دانیل واینستاب، سنگ نگاره سامی در دانشگاه بن گوریون رمزگشایی شد. این عاج توسط پروفسورهای ریوکا رابینوویچ و یووال گورن آزمایش شد و مشخص شد که از یک عاج فیل گرفته شده است. یافته های این تیم در مجله باستان شناسی اورشلیم منتشر شد.
حروف کتیبه به صورت بسیار کم عمق حکاکی شده بود. این کتیبه در سال 2017 حفاری شده بود، اما نوشته ها تنها در پس بررسی های بعدی در سال 2022 توسط دکتر مادلین مومکو اوغلو مورد توجه قرار گرفت و سپس توسط میریام لاوی تمیز و نگهداری شد.
شانه عاج کوچک است و ابعاد آن تقریباً 3.5 در 2.5 سانتی متر است. شانه در دو طرف دندانه دارد. اگرچه پایه های آنها هنوز قابل مشاهده است، اما خود دندان های شانه در دوران باستان شکسته شده بودند. قسمت مرکزی شانه تا حدودی فرسایش می یابد، احتمالاً به دلیل فشار انگشتان نگهدارنده شانه در حین مراقبت از مو یا برداشتن شپش از سر یا ریش. یک طرف شانه با شش دندان ضخیم برای باز کردن گره های مو استفاده می شد، در حالی که طرف دیگر، با 14 دندانه ظریف، برای از بین بردن شپش و تخم های آنها استفاده می شد، بسیار شبیه به شانه های شپش دو طرفه فعلی که در مغازه ها فروخته می شود.
بر روی شانه 17 حرف کنعانی وجود دارد. آنها از نظر شکل باستانی هستند. از اولین مرحله اختراع خط الفبا آنها هفت کلمه را در زبان کنعانی تشکیل می دهند که خوانده می شود: این عاج شپش مو و ریش را ریشه کن کند.
این اولین جمله ای است که تا به حال به زبان کنعانی در سرزمین های اشغالی یافت شده است. کتیبه شانه ای شواهد مستقیمی از استفاده از الفبا در فعالیت های روزانه در حدود 3700 سال پیش است. این نقطه عطفی در تاریخ توانایی انسان برای نوشتن است.
شانه های باستانی از چوب، استخوان یا عاج ساخته می شدند. عاج یک ماده بسیار گران قیمت و احتمالاً یک شیء لوکس وارداتی بود. از آنجایی که در آن دوره زمانی هیچ فیلی در کنعان وجود نداشت، شانه احتمالاً از مصر آمده بود. این شواهد نشان می‌دهد حتی افراد دارای موقعیت اجتماعی بالا نیز از شپش رنج می‌بردند.
تیم تحقیقاتی خود شانه را از نظر وجود شپش در زیر میکروسکوپ تجزیه و تحلیل کرد و از هر دو طرف عکس گرفته شد. بقایای شپش سر، به اندازه 0.5-0.6 میلی متر، روی دندان دوم یافت شد. با این حال، شرایط آب و هوایی لاچیش امکان حفظ کامل شپش های سر را فراهم نمی کند، بلکه فقط آن هایی که در غشای کیتین بیرونی در مرحله شفیره هستند، حفظ می شوند.
کتیبه روی شانه لاچیش علیرغم اندازه کوچکش دارای ویژگی های بسیار خاصی است که برخی از آنها منحصر به فرد هستند و به شناخت ما نسبت به بسیاری از جنبه های فرهنگ کنعان در عصر مفرغ کمک می کنند.
برای اولین بار، ما یک جمله کلامی کامل داریم که به گویش ساکنان کنعانی لاشیش نوشته شده است، و ما را قادر می سازد تا این زبان را از همه جنبه هایش با سایر منابع آن مقایسه کنیم. دوم، کتیبه روی شانه، برخی از جنبه‌های زندگی روزمره آن زمان، که شامل مراقبت از مو و مقابله با شپش است، روشن میکند.
ثالثاً، این اولین کشف در منطقه کتیبه ای است که نوشته به جنبه وقف یا مالکیت اشاره نمیکند بلکه به هدف ساخت وسیله اشاره میکند. علاوه بر این، مهارت حکاکی در اجرای موفقیت آمیز چنین حروف ریزی (عرض 1 تا 3 میلی متر) واقعیتی است که از این پس باید در هر تلاشی برای جمع بندی و نتیجه گیری در مورد سواد در کنعان در عصر برنز مورد توجه قرار گیرد.
لاشیش در هزاره دوم پیش از میلاد یک ایالت-شهر کنعانیان و دومین شهر مهم پادشاهی یهودا در کتاب مقدس بود. تا به امروز، 10 کتیبه کنعانی در لاکیش پیدا شده است، که بیش از هر مکان دیگری در سرزمین های فلسطین اشغالی است. این شهر برای حدود 600 سال، از 1800 تا 1150 قبل از میلاد، مرکز اصلی استفاده و حفظ الفبا بود.
