در یک مطالعۀ نوآورانه با حضور بیش از ۲۰,۰۰۰ داوطلب، دانشمندان در حال بررسی تأثیر التهاب و متابولیسم بر کاهش تواناییهای شناختی با هدف تأخیر در ظهور نشانههای زوال عقل هستند.
به گزارش تکناک، این تحقیق با همکاری دانشگاه کمبریج و جامعۀ آلزایمر انجام شده است و با استفاده از آزمونهای شناختی و دادههای ژنتیکی، به تحلیل تغییرات شناختی در طول زمان میپردازد. هدف این مطالعه شناسایی دقیق عوامل مؤثر بر کاهش تواناییهای شناختی و توسعۀ درمانهای نوین است.
بیش از 20000 داوطلب در آزمایشی که قرار است با هدف سرعت بخشیدن به توسعۀ داروهای زوال عقل مورد نیاز انجام شود، شرکت کردهاند.
این تحقیق به دانشمندان این امکان را میدهد تا افراد سالمی که ممکن است در معرض افزایش خطر زوال عقل باشند را در آزمایشهای بالینی مشارکت دهند تا بررسی کنند که آیا داروهای جدید میتوانند کاهش عملکردهای مختلف مغز، از جمله حافظه را کاهش دهند و شروع زوال عقل را به تأخیر بیندازند.
با استفاده از این منبع، دانشمندان قبلاً توانستهاند برای اولین بار نشان دهند که دو مکانیسم مهم بدن، یعنی التهاب و متابولیسم، در کاهش عملکرد مغز با افزایش سن نقش دارند.
پیشبینی میشود تا سال 2050 حدود 139 میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل به زندگی خود ادامه دهند. در سال 2022 در بریتانیا، نخستوزیر این کشور مأموریت دمانس باربارا ویندزور را راهاندازی کرد، که بخشی از تعهد دولت برای افزایش دو برابری بودجۀ تحقیقاتی برای زوال عقل است.
اگرچه به تازگی در تولید داروهایی که رشد بیماری را کُند میکنند، پیشرفتهایی حاصل شده است، امّا دو درمان پیشرو در این زمینه تأثیر کمی دارند و اکثریت قریب به اتفاق روشهای جدید که در مطالعات حیوانی مؤثر بودند، در مورد آزمایشهای بالینی بیمارهای انسانی شکست میخورند.
فهرست مطالب
مشکلات توسعۀ دارو
یک توضیح برای شکستها این است که داروهای مورد تحقیق بر روی افرادی آزمایش میشوند که قبلاً حافظۀ خود را از دست دادهاند و در این مرحله، ممکن است متوقف یا معکوس کردن بیماری خیلی دیر باشد. از این رو، نیازی فوری به درک آنچه پیش از بروز علائم در مراحل اولیۀ بیماری در افراد رخ میدهد، همچنین آزمایش درمانهای جدید قبل از مراجعۀ افراد با مشکلات شناختی نزد پزشک، وجود دارد. این رویکرد مستلزم گروه بزرگی از شرکتکنندگان است که مایل به شرکت در مطالعات بالینی و تجربی زوال عقل هستند.
به همین دلیل، دانشمندان به رهبری محققان دانشگاه کمبریج با همکاری انجمن آلزایمر، در مجلۀ Nature Medicine مینویسند که چگونه 21000 فرد 17 تا 85 ساله را مورد ارزیابی قرار دادند.
NIHR BioResource در سال 2007 برای استخدام داوطلبانی که مشتاق به شرکت در آزمایشهای بالینی هستند، تأسیس شد. حدود نیمی از شرکتکنندگان، مبتلا به بیماریهای خاص هستند، امّا نیمی دیگر شامل عموم مردم میباشد و اطلاعات دقیقی در مورد ژنتیک و ساختار فیزیکی آنها جمعآوری شده است. همۀ آنها رضایت خود را اعلام کردهاند تا در مورد مطالعات تحقیقاتی آینده با آنها تماس گرفته شود.
محققان از ترکیب تستهای شناختی و دادههای ژنتیکی، همراه با سایر دادههای سلامت و اطلاعات جمعیتشناختی استفاده کردند تا اولین مطالعه در مقیاس تغییرات شناختی را امکانپذیر کنند. این کار به محققان اجازه میدهد تا شرکتکنندگان را برای مطالعات زوال شناختی و درمانهای جدید برای این کار مورد ارزیابی قرار دهند.
به عنوان مثال: یک شرکت داروسازی با یک داروی جدید امیدوارکننده برای کاهش سرعت زوال شناختی، میتواند افراد را از طریق BioResource بر اساس مشخصات آنها استخدام کند و از آنها دعوت کند تا به آزمایش بالینی بپیوندند. داشتن یک اندازهگیری پایه برای عملکرد شناختی آنها به دانشمندان این امکان را میدهد که مشاهده کنند آیا این دارو روند زوال شناختی مورد انتظار آنها را کاهش میدهد یا خیر.
پروفسور پاتریک چینری که این پروژه را رهبری کرده است، گفت: ما منبعی را ایجاد کردهایم که در هیچ جای دیگر جهان نظیر آن وجود ندارد و افرادی را به خدمت گرفتهایم که هیچ نشانهای از زوال عقل را نشان نمیدهند. این کار به ما این امکان را میدهد که افراد را با مطالعات خاص مطابقت دهیم و توسعۀ داروهای جدید مورد نیاز برای درمان زوال عقل را تسریع کنیم.
مکانیسمهای مؤثر بر سلامت شناختی
با استفاده از این تحقیق، محققان دو مکانیسم را شناسایی کردند که به نظر میرسد با افزایش سن بر شناخت تأثیر میگذارد و میتواند به عنوان اهدافی برای کاهش زوال شناختی و در نتیجه به تأخیر انداختن شروع زوال عقل مؤثر باشند. اولین مورد التهاب است که با سلولهای ایمنی خاص به مغز و سیستم عصبی مرکزی معروف به میکروگلیا، باعث زوال تدریجی مغز و در نتیجه اختلال در توانایی آن برای انجام عملکردهای شناختی کلیدی میشود. مکانیسم دوم به متابولیسم، به ویژه شیوۀ تجزیه کربوهیدراتها در مغز برای آزاد کردن انرژی مربوط میشود.
پروفسور چینری تصریح کرد: زوال شناختی یک فرآیند طبیعی است، امّا زمانی که از یک آستانۀ خاص پایین میآید، نشاندهندۀ وجود یک مشکل است و در این لحظه ما زوال عقل را تشخیص میدهیم. اگر بتوان شروع زوال عقل را از سال 65 به 75 یا حتی 85 به تعویق انداخت، تفاوت بزرگی در سطح فردی و جمعیتی ایجاد خواهد شد.
دکتر ریچارد اوکلی، دانشیار مدیر تحقیقات و نوآوری در انجمن آلزایمر نیز گفت: این مطالعۀ هیجانانگیز که توسط انجمن آلزایمر تأمین شده است، گام مهمی در کمک به ما برای درک بهتر بیماریهایی است که باعث زوال عقل میشوند، همچنین توسعۀ درمانهای جدید که مراحل اولیۀ این بیماریها را هدف قرار میدهند را به دنبال خواهد داشت.
اوکلی افزود: دادههای بیش از 20000 داوطلب به ما کمک میکند تا ارتباط میان ژنهای شرکتکنندگان و زوال شناختی را بهتر درک کنیم و امکان تجزیه و تحلیل پیشگامانهتر را در آینده فراهم میآورد.
از هر سه نفری که امروز در بریتانیا متولد میشوند، یک نفر در طول زندگی خود به زوال عقل مبتلا میشود، امّا تحقیقات بر زوال عقل غلبه خواهند کرد.