قسمتی از بدن که از پایین قفسه سینه تا باسن در سمت چپ یا راست ستون فقرات کشیده شده است، به عنوان پهلو شناخته می‌شود.
به گزارش تکناک، درد در این ناحیه بسیار شایع است و ممکن است به دلایل مختلفی مانند آسیب، عفونت یا بیماری زمینه‌ای، در پهلو احساس ناراحتی کنید.
بسته به علت، درد پهلو ممکن است مانند یک درد مبهم باشد که مدت زیادی طول می‌کشد یا یک درد شدید باشد که می‌آید و می‌رود.
کدام اندام‌ها در پهلو قرار دارند؟
چندین اندام در شکم در زیر دنده‌ها قرار دارند. مشکل یا بیماری زمینه‌ای در یکی از این اندام‌ها در ناحیه پهلو می‌تواند منجر به درد پهلو شود:
- کلیه‌ها: اکثر افراد دارای دو کلیه هستند: یکی در هر طرف ستون فقرات زیر قفسه سینه. این اندام‌های لوبیایی شکل هر کدام به اندازه یک مشت هستند. کلیه‌ها بخشی از سیستم ادراری هستند که وظیفه مهمی را برای تصفیه کردن مواد زائد از خون و دفع آن به خارج از بدن از طریق ادرار انجام می‌دهند.
- کبد: کبد اندامی بزرگ و مخروطی شکل است که در ناحیه بالا سمت راست، درست بالای معده و کلیه راست قرار دارد. کبد بسیاری از وظایف حیاتی را در بدن انجام می‌دهد، از جمله کمک به هضم و تصفیه خون.
- کیسه صفرا: کیسه صفرا در زیر کبد در سمت راست بدن قرار دارد. این اندام کوچک از صفرای ساخته شده توسط کبد برای کمک به بدن برای هضم چربی‌های غذا استفاده می‌کند.
- پانکراس: پانکراس با کشش در زیر سمت چپ کبد، قند خون را تنظیم می‌کند و به هضم کمک می‌کند.
- روده ها: قسمت‌هایی از روده کوچک و بزرگ در ناحیه پهلو قرار دارند. غذا و مواد زائد در مسیر خروج از بدن از طریق روده‌ها حرکت می‌کنند.
درد پهلو چه احساسی دارد؟
بر اساس علت ناراحتی پهلو، ممکن است درد مبهم یا شدیدی را تجربه کنید. این درد می‌تواند مانند یک درد، یک گرفتگی یا یک احساس چاقو خوردن احساس شود. درد می‌تواند به سرعت بیاید و از بین برود، یا می‌تواند برای مدت طولانی ادامه یابد. درد پهلو معمولاً در سمت چپ یا راست شکم رخ می‌دهد، اما ممکن است در هر دو طرف نیز وجود داشته باشد.
در موارد شدید، درد پهلو ممکن است همراه با علائم دیگر مانند حالت تهوع، تب، لرز، مشکل در ادرار کردن یا ضربان قلب سریع رخ دهد.
علل احتمالی درد پهلو
بسیاری از بیماری‌های نختلف یا مشکلات اندامی می‌تواند منجر به درد پهلو شود. شدت این شرایط از خفیف تا مرگبار متغیر است.
سنگ کلیه
سنگ کلیه (از نظر علمی به عنوان نفرولیتیازیس شناخته می‌شود) یکی از علل شایع درد پهلو است. سنگ‌های کلیه مجموعه‌های سختی از کریستال‌ها هستند که معمولاً از کلسیم ساخته شده‌اند و در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. هنگامی که سنگ‌ها شروع به حرکت از طریق حالب‌ها به داخل مثانه می‌کنند، ممکن است باعث درد پهلو شوند. سنگ‌های کوچک معمولاً خود به خود دفع می‌شوند، اما سنگ‌های بزرگتر ممکن است نیاز به درمان داشته باشند.
سنگ‌های بزرگ کلیه خود به خود دفع نمی‌شوند می‌توانند منجر به انسداد حالب (لوله ای که ادرار را از کلیه به مثانه می‌رسانند) شود. این انسداد اجازه نمی‌دهد ادرار به درستی از کلیه خارج شود. در نتیجه کلیه ممکن است عفونی یا ملتهب شود و باعث درد پهلو، حالت تهوع و استفراغ شود.
مشکلات کیسه صفرا
مانند سنگ کلیه، سنگ‌های صفراوی مجموعه‌های سختی از مواد در کیسه صفرا هستند که می‌توانند منجر به درد پهلو شوند. بیماری‌ها یا عفونت‌های کیسه صفرا (مانند کوله سیستیت) نیز می‌توانند باعث درد در طرفین شکم و کمر شوند.
مشکلات کمر
درد پهلو اغلب از مشکلات استخوان‌ها، ماهیچه‌ها یا اعصاب ستون فقرات ناشی می شود. بیماری‌های مزمن (طولانی مدت) مانند آرتریت نخاعی یا اسپوندیلیت آنکیلوزان و مشکلات حاد (کوتاه مدت) مانند شکستگی و اسپاسم عضلانی می‌توانند منجر به درد پهلو شوند.
بیماری‌های دستگاه گوارش
بیماری‌های دستگاه گوارش (GI) که لوله بلندی است که اندام‌ها را از دهان به مقعد متصل می‌کند، می‌تواند باعث درد مکرر پهلو شود. بیماری‌هایی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می‌تواند باعث ایجاد طیفی از ناراحتی‌های شکمی از جمله درد پهلو شود. انسداد، عفونت یا سوراخ شدن روده نیز ممکن است منجر به درد شدید در ناحیه پهلو شود.
بیماری‌های کبد
علائم بیماری کبد گاهی ممکن است شامل درد پهلو باشد. انواع بسیاری از بیماری‌های کبدی از جمله هپاتیت، بیماری کبد چرب و سیروز وجود دارد. همچنین تجربه تورم، حالت تهوع و یرقان در کنار درد کبد رایج است.
زونا
زونا یک بثورات پوستی است که توسط همان ویروسس ایجاد می‌شود که منجر به آبله مرغان می‌شود. در بزرگسالی، افرادی که حامل ویروس هستند ممکن است به طور ناگهانی به زونا مبتلا شوند. زونا اغلب باعث علائم پوستی دردناک می‌شود، اما ممکن است بر اعصاب نیز تاثیر بگذارد و درد پهلو ایجاد کند.
آنوریسم آئورت شکمی
آئورت شریان اصلی (رگ خونی) است که خون را از قلب به بقیه بدن می‌رساند. آنوریسم آئورت یک برآمدگی در دیواره آئورت است که به دلیل ضعیف شدن دیواره رگ‌های خونی ایجاد می‌شود و اگر به درستی درمان نشود، این برآمدگی ممکن است رشد کرده و به سایر قسمت‌های شکم فشار بیاورد و باعث درد پهلو شود. برآمدگی در نهایت ممکن است ترکیده شود و شرایط مرگباری را رقم بزند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
برخی از علل درد پهلو ممکن است موقتی باشند و خود به خود برطرف شوند. با این حال، برخی دیگر از علل پلو درد نیاز به درمان فوری دارند. اگر درد پهلو با علائم دیگری مانند موارد زیر همراه باشد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- تب
- لرز
- حالت تهوع یا استفراغ
- وجود خون در ادرار
- مشکل در ادرار کردن
- تورم شکم
- افزایش ضربان قلب
اگر درد شما ظرف چند روز به خودی خود از بین نرفت، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص
هنگامی که درد پهلو را به پزشک خود گزارش می‌دهید، ابتدا در مورد علائم و سابقه سلامتی شما سؤال می‌کنند. می‌توانید انتظار داشته باشید که پزشک سوالات زیر را بپرسد:
- درد شما کجاست؟
- درد چه زمانی رخ می‌دهد؟
- آیا درد می‌آید و می‌رود؟
- درد چه حسی دارد؟
- درد شما چقدر طول کشیده است؟
- آیا اخیراً آسیب دیده‌اید یا بیماری داشته‌اید؟
همچنین پزشک ممکن است آزمایش‌های خاصی را برای جستجوی علت خاص درد پهلو تجویز کند. آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تست‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا سونوگرافی شکم یا پشت
- آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه و کبد
- آزمایش ادرار برای بررسی بیماری‌های زمینه‌ای که می‌تواند باعث درد پهلو شود
درمان
اگر علت درد پهلوی شما نیاز به درمان داشته باشد، برنامه درمانی دقیق شما به بیماری زمینه‌ای شما بستگی دارد. شایان ذکر است که بسیاری از موارد درد پهلو به خودی خود برطرف می‌شود. بسیاری از موارد را می‌توان با روش‌های خانگی ساده مانند مصرف داروهای مسکن بدون نسخه و استراحت درمان کرد.
بسته به علت، پزشک شما ممکن است درمان‌های زیر را برای درد پهلو توصیه کند:
- فیزیوتراپی برای اسپاسم عضلانی یا آرتریت
- مصرف داروهای ضد درد، افزایش مصرف مایعات یا جراحی برای سنگ کلیه
- جراحی کیسه صفرا برای خارج کردن سنگ کیسه صفرا
- مصرف آنتی بیوتیک برای عفونت‌ها
- مصرف داروهای ضد ویروسی برای زونا
اگر شرایطی مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی، IBS یا بیماری التهابی روده (IBD) باعث درد پهلو شما شود، پزشک شما این بیماری‌ها را برای کمک به کاهش علائم درد شما درمان می‌کند.
چگونه از درد پهلو جلوگیری کنیم
شما می‌توانید با حفظ سلامت کلی خود از درد پهلو پیشگیری کنید. به طور کلی، حفظ سلامت کلی شامل سیگار نکشیدن، داشتن یک رژیم غذایی مغذی، ورزش منظم و اتخاذ عادات خواب خوب است. همچنین خیلی مهم است که آب کافی مصرف کنید، به خصوص اگر در معرض خطر سنگ کلیه یا سنگ کیسه صفرا هستید.
ادامه زندگی با درد مزمن
درد پهلو معمولاً به دلیل یک بیماری قابل درمان مانند سنگ کلیه یا عفونت ایجاد می‌شود. هنگامی که بیماری زمینه‌ای درمان شود، درد احتمالا از بین می‌رود. با این حال، برخی از دردها ممکن است مزمن شوند و نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشند. زندگی با درد مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مصرف داروهای مسکن برای کاهش درد
- انجام فیزیوتراپی برای افزایش تحرک
- استفاده از رویکردهای مکمل مانند طب سوزنی و یوگا برای مدیریت علائم
در صورت عدم درمان، درد پهلو ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است منجر به نارسایی کلیه، نارسایی کبد، عفونت و سایر عوارض شود.
اگر درد شما مزمن شد، حتما مراقب سلامت روان خود نیز باشید. درد می تواند استرس زا و ناراحت کننده باشد. سرگرمی جدیدی را در نظر بگیرید، با عزیزان خود در مورد وضعیت خود صحبت کنید یا با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید تا راهبردهای مقابله‌ای را بیاموزید.
