چرا زلزله ترکیه مرگبار بود؟

زمین لرزه ترکیه و سوریه یکی از مرگبار ترین زلزله های سال های اخیر بوده است. زمین لرزه 7.8 ریشتری که روز دوشنبه این دو کشور را لرزاند، احتمالاً به عنوان یکی از مرگبارترین زلزله های این دهه به شمار می رود.

به گزارش تک ناک، دانشمندان تخمین زده اند که این زمین لرزه منجر به گسیختگی بیش از 100 کیلومتری بین صفحات آناتولی و عربستان شده است.

کانون زلزله کجا بود؟

مرکز این زمین لرزه در 26 کیلومتری شرق شهر نورداغی ترکیه و 18 کیلومتری زیر سطح زمین در گسل آناتولی شرقی واقع شده است. این زمین لرزه در ساعات اولیه بامداد دوشنبه رخ داد و اثر آن از کانون زمین لرزه به سمت شمال شرق گسترش یافت و نیروی تخریبی را به مرکز ترکیه و سوریه وارد کرد.

سپس حوالی ساعت 13:30 به وقت محلی، زمین لرزه دیگری به بزرگی 7.5 ریشتر از 7 کیلومتری عمق زمین در منطقه البیستان در استان قهرمان مرعش رخ داد و ویرانی های بیشتری را به همراه داشت.

آمار قربانیان و مصدومان

تاکنون مرگ بیش از 15000 نفر بر اثر زمین لرزه تایید شده است و پیش بینی می شود این تعداد افزایش یابد. در بیانیه اخیر، سازمان مدیریت بلایا و اضطرار ترکیه (AFAD) افزود که تاکنون حدود 8,000 نفر از بیش از 4,700 ساختمان ویران شده نجات یافته اند.

زلزله‌ای به بزرگی 7.8 ریشتر در نپال در سال 2015 تقریباً 9000 کشته برجای گذاشت در حالی که هنوز آمار دقیق در مورد تعداد کشته‌شدگان نهایی وجود ندارد.

از بین ده زمین لرزه با قدرت بالا بین سال های 2013 تا 2022، تنها دو مورد به بزرگی زلزله این هفته ترکیه بودند. علاوه بر این، به غیر از دومین زمین لرزه 7.5 ریشتری، این منطقه نیز متحمل پس لرزه های متعددی شده است که یکی از آن ها به بزرگی 6.7 ریشتر است.

راجر موسون، محقق افتخاری در سازمان زمین شناسی بریتانیا، به رویترز در اینباره گفت: آنچه که اکنون شاهد آن هستیم این است که زمین لرزه باعث شده است گسل های همسایه گسل آناتولی نیز فعال شوند. انتظار داریم لرزه خیزی برای مدتی ادامه داشته باشد.

گسل ها ، شکستگی هایی همراه با تغییر مکان نسبی هستند که به موازات سطح گسل انجام گرفته اند . بعضی از گسل ها فقط چند سانتی متر طول دارند و جابجایی آنها در حدود سانتی متر است ، در صورتی که گسل هایی هم با صدها کیلومتر جابجایی در حدود چند کیلومتر و حتی ده ها کیلومتر دیده می شوند .

گسل آناتولی شرقی یک گسل لغزش امتدادی است.این بدان معنی است که دو صفحه سنگی جامد روی یک خط گسل عمودی به یکدیگر فشار می آورند و در طول زمان فشار زیادی ایجاد می کنند. گسل سن آندریاس در کالیفرنیا نیز یک گسل  لغزش امتدادی است و دانشمندان هشدار داده اند که احتمال  وقوع یک زلزله بزرگ در این منطقه وجود دارد

عوامل دیگر شامل مسائل زیرساختی در منطقه و همچنین آب و هوای نامساعدی است که بر تلاش های امداد و نجات تأثیر می گذارد. مصطفی اردیک، استاد رصدخانه و موسسه تحقیقات زلزله کندیلی دانشگاه بوغازیچی در مصاحبه با الجزیره، گفت: یکی از دلایلی که تعداد تلفات بسیار زیاد بوده، کیفیت پایین ساختمان‌ها است.

آیا منطقه مستعد زلزله های بزرگ است؟

به گفته اداره مدیریت بلایا و اضطرار (AFAD) ترکیه در سال 2020 وقوع تقریباً 33000 زمین لرزه در این منطقه ثبت شده است. از این زمین لرزه ها، 332 زلزله با بزرگی 4.0 ریشتر و بالاتر بوده است.

این منطقه در طول تاریخ همواره شاهد زلزله های بزرگ متعددی بوده است . در سال 1822، زلزله ای به بزرگی 7 ریشتر در این منطقه باعث کشته شدن 20000 نفر شد. در سال 1999نیز  زلزله ازمیت در ترکیه به عنوان یکی از مرگبارترین بلایای این کشور رخ داد و حدود 17000 قربانی به برجای گذاشت.