فهرست مطالب
با وجود ادعاها درباره اینکه ۳I/ATLAS یک فضاپیمای بیگانه است، ناسا تأکید کرده که این جرم، یک دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای است.
به گزارش تکناک، جرم میان‌ستاره‌ای ۳I/ATLAS در هفته‌های اخیر توجه زیادی از سوی جامعه علمی و عموم مردم جلب کرده است. این دنباله‌دار پس از Oumuamua در سال ۲۰۱۷ و ۲I/Borisov در سال ۲۰۱۹، سومین جسم فضایی است که تاکنون از فضای میان‌ستاره‌ای وارد منظومه شمسی ما شده است. ۳I/ATLAS که این هفته به نزدیک‌ترین نقطه خود به خورشید می‌رسد، تاکنون بزرگ‌ترین جسم میان‌ستاره‌ای دیده‌شده در منظومه شمسی ما است. در حالی که پروفسور آوی لوب از دانشگاه هاروارد ادعا کرده که ممکن است این جسم یک فضاپیمای بیگانه باشد، جامعه علمی بیشتر به پیامدهای عبور چنین جرم بزرگی در همسایگی کیهانی ما علاقه‌مند است.
01
از 04دنباله‌دار ۳I/ATLAS چگونه کشف شد؟
دنباله‌دار ۳I/ATLAS برای نخستین بار به شکل یک نقطه کوچک در آسمان شب توسط تلسکوپ Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS)، تحت حمایت ناسا شناسایی شد. این تلسکوپ در تاریخ ۱ ژوئیه، عبور دنباله‌دار را با سرعت شگفت‌آور ۱۳۰,۰۰۰ مایل در ساعت (۲۱۰,۰۰۰ کیلومتر در ساعت) ثبت کرد. در زمان کشف، فاصله آن از زمین تقریبا ۶۷۰ میلیون کیلومتر بود. اخترشناسان در کمتر از ۲۴ ساعت تأیید کردند که ۳I/ATLAS یک جرم میان‌ستاره‌ای است. این نتیجه از مسیر حرکت دنباله‌دار به دست آمد، چرا که مدار آن هذلولوی است و تحت گرانش خورشید قرار ندارد. چنین وضعیتی تنها در صورتی ممکن است که ۳I/ATLAS از فضای میان‌ستاره‌ای وارد منظومه شمسی شده باشد.
02
از 04چرا ۳I/ATLAS اهمیت فراوانی دارد؟
رصدهای بعدی نشان داد که ۳I/ATLAS بسیار بزرگ است. هرچند تعیین اندازه دقیق دنباله‌دار دشوار است، اما تخمین‌ها نشان می‌دهد که قطر آن بیش از ۵ کیلومتر (۳.۱ مایل) است، یعنی به اندازه جزیره منهتن می‌باشد. جرم آن نیز بسیار بالا است و حداقل ۳۳ میلیارد تن برآورد می‌شود، که هزار تا میلیون‌ها برابر بیشتر از Oumuamua و ۲I/Borisov است. استیون دش، استاد اخترفیزیک دانشگاه ایالتی آریزونا در مصاحبه با Interesting Engineering گفت: «از نظر علمی ۳I/ATLAS فوق‌العاده جذاب است.»
وی تصریح کرد: «به همراه Oumuamua و ۲I/Borisov، این سه جسم تنها اجرام بزرگ‌تر از گرد و غبار در منظومه شمسی ما هستند که از سیستم ستاره‌ای دیگر آمده‌اند و توانسته‌ایم آنها را کشف و رصد کنیم. با گرم شدن ۳I/ATLAS، مواد شیمیایی مختلفی آزاد شد که شناخت ما از ترکیبات شیمیایی آن را کامل‌تر کرد.»
دش بیان کرد: «از ۲I/Borisov و ۳I/ATLAS آموختیم که اجرامی مشابه دنباله‌دارهای منظومه شمسی ما در دیگر سیستم‌های ستاره‌ای بسیار رایج هستند. به نظر می‌رسد که آنها همانند گلوله‌های برفی آلوده شکل گرفته‌اند. اگر فکر می‌کنید که شرایط خاص منظومه ما برای حیات ضروری است، خبر خوب این است که چنین شرایطی در دیگر سیستم‌ها هم رایج است.»
03
از 04چرا این هفته برای دنباله‌دار ۳I/ATLAS مهم است؟
دنباله‌دار ۳I/ATLAS در تاریخ ۲۹ اکتبر به نزدیک‌ترین فاصله خود با خورشید می‌رسد. این نقطه که پری‌هلیون نام دارد، اهمیت زیادی دارد، چرا که معمولاً دانشمندان می‌توانند ترکیبات دنباله‌دار را بهتر بررسی کنند. زمانی که دنباله‌دار به پری‌هلیون می‌رسد، گرمای خورشید باعث می‌شود یخ‌های مختلف به گاز تبدیل شوند. به عبارت دیگر، دنباله‌دار در نزدیک‌ترین فاصله به خورشید فعال‌ترین و درخشان‌ترین حالت خود را دارد و بهترین زمان برای رصد علمی است. با وجود این، در مورد ۳I/ATLAS، در نزدیکی خورشید از دید ما پنهان خواهد بود، چرا که در تاریخ ۲۱ اکتبر وارد هم‌پوشانی خورشیدی شده است؛ یعنی در سمت مقابل خورشید نسبت به زمین قرار دارد. ناسا اعلام کرده است که ۳I/ATLAS دوباره از اوایل دسامبر قابل مشاهده خواهد بود.
04
از 04آیا این جرم میان‌ستاره‌ای یک فضاپیمای بیگانه است؟
آوی لوب، ستاره‌شناس و کیهان‌شناس دانشگاه هاروارد گفته است که ۳I/ATLAS می‌تواند یک فضاپیمای بیگانه باشد. او در یک پست اخیر وبلاگ خود نوشته است که در این صورت، پیامدهای آن «می‌تواند برای بشریت جدی باشد». لوب پیش‌تر هم ادعاهای جنجالی مشابهی مطرح کرده است. زمانی که Oumuamua در ۲۰۱۷ کشف شد، او گفت که ممکن است یک قطعه از یک فضاپیمای بیگانه قدیمی باشد. لوب در مورد ۳I/ATLAS، پا را فراتر گذاشته و گفته که دنباله‌دار ممکن است یک «کشتی فضایی بیگانه» باشد. او حتی احتمال داده است که این جرم فضایی زمان پری‌هلیون خود را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده باشد که توسط خورشید از دید زمین پنهان باشد، تا بتواند کاوشگرهایی را بدون رصد فناوری دانشمندان زمین به فضا بفرستد. لوب فهرستی از «ناهنجاری‌ها» را مطرح کرده که باعث شده است او به احتمال بیگانه بودن ۳I/ATLAS باور داشته باشد، که از جمله آنها می‌توان به مسیر برنامه‌ریزی‌شده دنباله‌دار، داشتن نیکل بیشتر از آهن و نمایش دم معکوس اشاره کرد.
جامعه علمی تقریبا یک‌صدا با لوب مخالفت کرده است. به عنوان مثال، استیون دش به Interesting Engineering گفته است: «۳I/ATLAS یک دنباله‌دار از یک منظومه ستاره‌ای دیگر است. فقط رفتارهای معمول دنباله‌داری داشته است. در فاصله‌هایی که انتظار داشتیم، مواد مختلف را آزاد کرده است. نسبت به دنباله‌دارهای منظومه شمسی، نسبت دی‌اکسید کربن به آب آن بیشتر است، اما این همان نوع گازهایی است که انتظار داریم.»
او تصریح کرده که انتشار بخار نیکل را هم پنج سال قبل متوجه شده‌ایم، که دنباله‌دارها به‌طور طبیعی انجام می‌دهند. دش بیان کرد: «این جرم هیچ رفتار غیر دنباله‌داری نداشته است. در چند روز درک شد و هرگونه ادعای خلاف آن علمی نیست و فقط خسته‌کننده و غیرواقعی است. این یک دنباله‌دار است؛ همیشه دنباله‌دار بوده است. این دنباله‌دار از ستاره‌ای دیگر واقعا جذاب و جالب است، اما برای افرادی که عقب مانده‌اند: این یک دنباله‌دار است.» تام استاتلر، دانشمند ارشد ناسا در حوزه اجرام کوچک منظومه شمسی نیز به طور قاطع اعلام کرده که ۳I/ATLAS یک دنباله‌دار با رفتار دنباله‌داری است.
