شرکت بریتانیایی SPhotonix اعلام کرد که فناوری ذخیرهسازی شیشهای پنجبعدی موسوم به 5D Memory Crystal را با دوام ۱۳٫۸ میلیارد سال از مرحله آزمایشگاهی خارج کرده است.
به گزارش سرویس فناوری تکناک، این شرکت بیان کرد که این فناوری را برای استفاده آزمایشی در دیتاسنترها طی دو سال آینده آماده میکند، که ظرفیتی معادل ۳۶۰ ترابایت را در یک دیسک ۵ اینچی ارائه میدهد.
این اعلام بر اساس گفتوگوی مدیران SPhotonix با رسانه The Register منتشر شده و همزمان با ارائه جزئیات نخستین دور جذب سرمایه خارجی این شرکت صورت گرفته است. شرکت SPhotonix از دل پژوهشهای University of Southampton شکل گرفته و در سال ۲۰۲۴ بهطور رسمی فعالیت خود را آغاز کرده است.
فناوری ذخیرهسازی شیشهای پنجبعدی توسعهیافته توسط این شرکت، از شیشه fused silica ساخته شده است و دادهها را با استفاده از لیزر فمتوثانیه ثبت میکند. این لیزر، اطلاعات را به صورت ساختارهای نانومقیاس درون شیشه رمزگذاری میکند. فناوری پنجبعدی به این معنا است که دادهها تنها در سه بعد فضایی x، y و z ذخیره نمیشوند، بلکه جهتگیری و شدت ساختارهای نانویی نیز به عنوان دو بعد اضافی در نظر گرفته میشوند.
سیستم خواندن اطلاعات در این فناوری، بهصورت نوری و با استفاده از نور قطبیده انجام میشود. شرکت SPhotonix ادعا میکند که این روش، امکان دستیابی به چگالی بسیار بالای ذخیرهسازی را فراهم میسازد و در عین حال، پایداری دادهها را در مقیاس زمانی کیهانی تضمین میکند. بر اساس برآورد این شرکت، در صورت نبود آسیبهای خارجی، دادههای ذخیرهشده میتوانند تا سن تخمینی جهان بدون افت باقی بمانند.
با وجود این مزایا، نمونههای اولیه فعلی از نظر سرعت عملکرد هنوز فاصله زیادی با سامانههای آرشیوی رایج دارند. شرکت SPhotonix اعلام کرده است که سرعت نوشتن داده در نمونههای کنونی حدود ۴ مگابایت بر ثانیه و سرعت خواندن حدود ۳۰ مگابایت بر ثانیه است. این ارقام، در مقایسه با فناوریهای ذخیرهسازی سرد موجود، پایین محسوب میشوند.
هرچند، این شرکت نقشه راهی را منتشر کرده است که بر اساس آن، طی سه تا چهار سال آینده سرعت پایدار خواندن و نوشتن به ۵۰۰ مگابایت بر ثانیه خواهد رسید. شرکت SPhotonix امیدوار است با بهبود سامانههای اپتیکی و فرایندهای نوشتن لیزری، این شکاف عملکردی را کاهش دهد.
از نظر هزینه، این شرکت قیمت تقریبی دستگاه نویسنده را حدود ۳۰ هزار دلار و قیمت دستگاه خواننده را حدود ۶ هزار دلار اعلام کرده است. به گفته SPhotonix، نسخه قابل استفاده میدانی از دستگاه خواننده طی حدود ۱۸ ماه آینده در دسترس قرار میگیرد. این شرکت تاکنون ۴٫۵ میلیون دلار سرمایه جذب کرده و اکنون در حال گذار از سطح آمادگی فناوری TRL 5 به TRL 6 است، که شامل اعتبارسنجی در محیطهای عملیاتی واقعی میشود.
شرکت SPhotonix فناوری ذخیرهسازی شیشهای پنجبعدی خود را ذاتا air-gapped توصیف میکند. این دستگاه برای نگهداری دادهها به منبع برق نیاز ندارد و برای آرشیوهایی مناسب است که تأخیر دسترسی ۱۰ ثانیه یا بیشتر در آنها قابل قبول است. به همین دلیل، تمرکز اصلی این فناوری بر ذخیرهسازی سرد و آرشیوی است.
این شرکت تنها بازیگر این حوزه نیست. شرکت مایکروسافت پیشتر در قالب پروژه Project Silica آزمایشهایی روی ذخیرهسازی شیشهای انجام داده است. همچنین استارتآپهایی مانند Cerabyte، راهکارهای ذخیرهسازی مبتنی بر سرامیک را برای استفاده در کتابخانههای رباتیک توسعه میدهند.
تفاوت اصلی رویکرد SPhotonix با رقبا، تمرکز این شرکت بر صدور مجوز رسانه و پلتفرم نوری برای ادغام در معماریهای فعلی دیتاسنترها است. این شرکت قصد ندارد یک سرویس ذخیرهسازی یکپارچه ارائه دهد و ترجیح میدهد فناوری خود را در اختیار اپراتورهای موجود قرار دهد.
موفقیت یا شکست شیشه پنجبعدی SPhotonix به این بستگی دارد که آیا این فناوری میتواند از مرحله نمایش چگالی بالا عبور کند و به عملکرد رقابتی در مقیاس صنعتی برسد یا خیر. نتیجه این مسیر مشخص خواهد کرد که این راهکار به یک ابزار آرشیوی خاص محدود میشود یا به گزینهای عملی در دیتاسنترهای مدرن تبدیل خواهد شد.
