بیماری سلیاک یک اختلال خودایمنی مزمن است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن، به خود بدن حمله می کند.
به گزارش تکناک، در بیماری سلیاک، محرک حمله سیستم ایمنی، گلوتن است. گلوتن پروتئینی است که در ترکیبات گندم و جو یافت می شود.
هنگامی که فرد مبتلا به بیماری سلیاک گلوتن مصرف می کند، سیستم ایمنی بدن او به روده کوچک آسیب می رساند. این اتفاق می تواند به مشکلات سلامتی مختلفی منجر شود و التهاب ناشی از این پاسخ ایمنی، می تواند باعث بروز علائم مختلفی شود.
این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می تواند هر سیستم بدنی را تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله برخی از رایج ترین علائم بیماری سلیاک که باید در مورد آنها بدانید را برای شما آورده ایم.
علائم شایع بیماری سلیاک
وقتی به بیماری سلیاک فکر می کنید، ممکن است ابتدا به علائم گوارشی (GI) یا علائم مربوط به دستگاه گوارش فکر کنید.
برخی از این علائم عبارتند از:
- یبوست
- اسهال
- گرفتگی عضلات
- نفخ
- گاز
- درد شکم
- مدفوع شل یا بد بو
تمایز این علائم از سایر اختلالات رایج دستگاه گوارش، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، می تواند دشوار باشد. اگرچه علائم گوارشی ممکن است یکی از شایع ترین علائم بیماری سلیاک باشد، اما 40 تا 60 درصد از افراد مبتلا به این بیماری هیچ علامت گوارشی ندارند و فقدان علائم گویا در این بیماری، دلیل شماره یک تشخیص اشتباه یا عدم تشخیص بیماران است.
منگی و گیجی
بیشتر مردم بیماری سلیاک را یک بیماری مغزی نمی دانند، اما گروهی از محققان نشان داده اند مغز افراد مبتلا به سلیاک نیز آسیب می بیند.
افراد مبتلا به بیماری سلیاک، واکنش کندتری دارند. از دست دادن حافظه کوتاه مدت، ناتوانی در تمرکز یا یافتن کلمه مناسب و مشکلات توجه از دیگر علائم عصبی بیماری سلیاک است.
اضطراب و افسردگی
در این بیماری بدن دائماً توسط التهاب مزمن تهدید می شود و ممکن است فرد دچار اضطراب شود. سوء جذب مواد مغذی ناشی از بیماری سلیاک نیز ممکن است بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد و فرد را مستعد افسردگی کند.
در یک مطالعه انجام شده در این مورد نشان داده شد که شرکت کنندگان علائم اضطراب، افکار آسیب رساندن به خود، افسردگی و ناراحتی هایی مرتبط با سلامتی داشتند.
مشکلات هماهنگی و تعادل
همان آنتی بادی هایی که به روده کوچک حمله می کنند را می توان در ناحیه ای از مغز به نام مخچه نیز یافت که هماهنگی و حرکت بدن را کنترل می کند.
بیماران مبتلا به سلیاک ممکن است در تعادل، راه رفتن و حرکات چشم خود هماهنگی ضعیفی داشته باشند. بی حسی، گزگز و ضعف (نوروپاتی) نیز از علائم بیماری سلیاک هستند.
کاهش تراکم استخوان
پوکی استخوان که بیماری است که در آن استخوان ها ضعیف و شکننده می شوند، در صورت ابتلا به بیماری سلیاک یک خطر جدی محسوب می شود. از آنجایی که بدن نمی تواند مواد مغذی را جذب کند، استخوان ها ضعیف تر می شوند.
این موضوع ناشی از سوء جذب کلسیم و ویتامین D3 است. یک رژیم غذایی بدون گلوتن به جذب این مواد مغذی از رژیم غذایی کمک می کند، اما احتمالاً نیاز به مصرف مکمل نیز باشد.
اختلال تیروئید
یکی دیگر از اثرات کمتر شناخته شده عدم جذب مواد مغذی، اختلال در عملکرد تیروئید است. بیماری سلیاک می تواند باعث بیماری های خود ایمنی تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو و بیماری گریوز شود. تصور می شود که چون در این بیماری بدن آهن و ویتامین D را جذب نمی کند، می تواند باعث بیماری های تیروئید شود.
مشکلات دندانی
به گفته دکتر بورکهارت، نقایص مینای دندان مانند لکه های روی دندان، علائم احتمالی بیماری سلیاک هستند.
اگر به طور منظم زخم های دهانی می گیرید یا سایر مشکلات دندانی مانند شکستگی و پوسیدگی دندان را تجربه می کنید، باید غربالگری سلیاک را آغاز کنید. استرس یا التهاب مزمن نیز ممکن است در ایجاد زخم های دهانی نقش داشته باشد. علاوه بر این، سوزش و خشکی زبان ممکن است با سوء جذب ویتامین B12، فولات و آهن مرتبط باشد.
با گذشت زمان، اگر از رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی نکنید، این علائم ممکن است احتمال ابتلا به سرطان های دهان و مری را افزایش دهد.
کم خونی
کم خونی می تواند ناشی از عدم مصرف یا جذب کافی آهن باشد. این ماده مغذی به بدن شما کمک می کند تا هموگلوبین که پروتئینی در خون است که اکسیژن را به اطراف بدن منتقل می کند و برای انرژی لازم است، بسازد. از آنجا که بیماری سلیاک جذب مواد مغذی را برای بدن دشوار می کند، می تواند منجر به کمبود آهن شود.
درمان اصلی کم خونی، مصرف مکمل های آهن است. اگر کم خونی پس از مصرف مکمل بهبود نیابد، نشانه بیماری سلیاک است.
ناباروری
بیماری سلیاک می تواند باردار شدن را سخت کند. دلیل این مسئله این است که آنتی بادی های تولید شده از خوردن گلوتن ممکن است به جفت جنین حمله کنند.
تحقیقات نشان داده است که بین 1 تا 3 درصد از زنان مبتلا به ناباروری غیرقابل توضیح، بیماری سلیاک تشخیص داده نشده داشتند. مطالعات دیگر نشان می دهد که بیماری سلیاک تشخیص داده نشده باعث کاهش باروری در مردان نیز می شود.
یک مطالعه نشان داد که خطر سقط جنین و مرده زایی در افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند اما تشخیص داده نشده اند، بسیار زیاد است.
خستگی و کاهش وزن
با وجود تمام استرس های زندگی روزمره، احساس خستگی یا کاهش وزن، امری طبیعی است. گرچه هردو این موارد رایج هستند، اما می توانند به بیماری های مختلفی از جمله اختلالات خود ایمنی اشاره کنند.
بنابراین، اگر دائما احساس خستگی مفرط می‌کنید یا وزنتان همواره درحال کاهش است، با یک متخصص در مورد غربالگری بیماری سلیاک مشورت کنید.
چگونه متوجه شویم دچار بیماری سلیاک شده ایم؟
یکی از چیزهای سخت در مورد تشخیص بیماری سلیاک این است که علائم بسیاری در سراسر بدن ظاهر می شود. بیش از 250 علامت شناخته شده از بیماری سلیاک وجود دارد. سلیاک در میان تمام اختلالات مزمن خودایمنی، کمتر تشخیص داده شده یا به اشتباه تشخیص داده می شود.
از هر 133 آمریکایی یک نفر مبتلا به بیماری سلیاک است، اما تنها 17 درصد از آن آگاه هستند. اگرچه افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا می شوند استعداد ژنتیکی برای این بیماری دارند، اما باید یک محرک محیطی هم وجود داشته باشد که روند این بیماری را به حرکت درآورد. محرک های این بیماری می توانند شامل بیماری های ویروسی، بارداری، یائسگی یا عوامل غذایی باشند.
از آنجایی که بیماری سلیاک می تواند در خانواده ها ایجاد شود، مهم است که اگر یکی از اعضای درجه یک خانواده یا یکی از اعضای درجه دو خانواده به این عارضه مبتلا باشد، به پزشک خود اطلاع دهید تا بتواند به شما کمک کند زودتر آزمایش های خود را شروع کنید.
اولین قدم برای تشخیص بیماری سلیاک انجام یک آزمایش خون آنتی بادی ساده است. سپس نمونه برداری از روده کوچک می تواند تشخیص را قطعی کند. نکته ای که باید به خاطر داشته باشید این است که اگر برای بیماری سلیاک آزمایش خون می دهید، باید حتما قبل از آزمایش به مصرف گلوتن ادامه دهید تا نتیجه دقیقی بگیرید.
چگونه می توان علائم بیماری سلیاک را مدیریت کرد؟
پس از تشخیص، تنها درمان، پیروی از یک رژیم غذایی سختگیرانه و بدون گلوتن به صورت مادام العمر است. ابتلا به بیماری سلیاک و پیروی نکردن از رژیم غذایی بدون گلوتن، خطر ابتلا به سرطان روده کوچک و مری را افزایش می دهد. همچنین می تواند منجر به باریک شدن روده کوچک به دلیل التهاب شود. علاوه بر این، اگر بیماری سلیاک خود را مدیریت نکنید، خطر ابتلا به پوکی استخوان، ناباروری، نوروپاتی و کمبود چندین ویتامین در بدن شما افزایش می یابد.
