بهتازگی محققان یک درمان ژنتیکی تکدوز ایجاد کردهاند که میتواند انسداد پروتئینی که باعث بیماریهای نورون حرکتی که اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و زوال عقل فرونتوتمپورال نام دارند و در نهایت منجر به مرگ میشوند، را از بین ببرند.
به گزارش تکناک، در نورونهای سالم، پروتئین متصل به DNA که تار 43 (TDP ) نام دارد، بهطور طبیعی تولید میشود و برای عملکرد سالم آنها اهمیت دارد. با این حال، TDP-43 ممکن است پس از سنتز تغییر کند و منجر به تجمع در قسمت اشتباه سلولها شود و مانع از کار صحیح آنها شود. این تجمعات با بیماریهای نوروپاتی نابارور مانند بیماری عصب حرکتی یا MND و بیماری شناخت و رفتار جبهه یا FTD مرتبط هستند.
MND یک بیماری به سرعت در حال پیشرفت است که بر توانایی مغز و نخاع برای برقراری ارتباط با عضلات تأثیر میگذارد و باعث ضعف میشود که با گذشت زمان بدتر می شود. FTD گروهی از اختلالات است که با از دست دادن نورونها در لوبهای پیشانی و گیجگاهی مغز مشخص میشود که باعث بدتر شدن رفتار، شخصیت یا مشکل در صحبت کردن یا درک زبان میشود. هر دو این بیماریها غیرقابل درمان هستند و در نهایت منجر به مرگ میشوند.
پس از کشف برای اولین بار، مکانیسمی که توسط آن TDP-43 در بیماریهای MND و FTD تجمع مییابد، محققان دانشگاه مک کواری در استرالیا، یک درمان ژنتیکی برای رفع انسدادها و جلوگیری از تشکیل مجدد آنها ایجاد کردند.
لارس ایتنر که یکی از نویسندگان این مطالعه است، گفت: ما برای اولین بار کشف کردیم که در جایی که TDP-43 پاتولوژیک وجود دارد، پروتئین دوم که 14-3-3 نام دارد نیز افزایش مییابد. این دو پروتئین با هم تعامل دارند و در نتیجه این تجمعات در سلولها ایجاد میشود. ما توانستیم یک پپتید کوتاه را جدا کنیم که این تعامل را کنترل میکند و این همان چیزی است که برای ایجاد CTx1000 استفاده کردیم.
محققان به این نتیجه رسیدند که در موشها، یک دوز CTx1000 تنها TDP-43 بد را هدف قرار میدهد و با نسخه سالم آن کاری ندارد. نه تنها CTx1000 بی خطر بود، بلکه حتی در بهبود علائم زمان درمان نیز موثر بود.
ایتنر گفت: نکته مهم این است که CTx1000 تنها TDP-43 پاتولوژیک را هدف قرار میدهد و به نسخه سالم این پروتئین اجازه میدهد تولید شود و کار خود را بدون مانع انجام دهد. هنگامی که ما آن را در آزمایشگاه تجویز کردیم، تجمعات را حل کرد و پروتئینهای TDP-43 را برای بازیافت توسط بدن علامتگذاری کرد و از تشکیل پروتئینهای جدید جلوگیری کرد.
15 سال طول کشید تا محققان دانشگاه مک کواری به این نقطه برسند.
یازی که، سرپرست این مطالعه بود گفت: در شرایط آزمایشگاهی، CTx1000 از پیشرفت MND و FTD حتی در مراحل بسیار پیشرفته جلوگیری کرد و علائم رفتاری مرتبط با FTD را برطرف کرد.
محققان مشتاقند که ببینند آیا این یافتهها در انسانها نیز کاربرد دارند یا خیر.
او گفت: ما امیدواریم که وقتی این تحقیق در آزمایشهای انسانی موفقیتآمیز شود، نه تنها از مرگ افراد به دلیل MND و FTD جلوگیری کند، بلکه حتی به بیماران اجازه دهد تا بخشی از عملکرد از دست رفته را از طریق توانبخشی بازیابند.
از آنجایی که محققان انواع جهشها را در ژنهای TDP در آزمایشگاه بررسی کردند، این درمان ممکن است کاربردهایی فراتر از این دو بیماری داشته باشد.
آنیکا هامل، یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: ما میخواستیم ثابت کنیم که این تحقیق در موقعیتهای مختلف موثر است و منجر به بهبود واضح علائم و آسیب شناسی مغز میشود. درست است که ما در ابتدا روی MND و FTD تمرکز کردیم، اما حدود 50 درصد از موارد آلزایمر نیز آسیب شناسی TDP را نشان میدهند، بنابراین ممکن است در آینده این درمان برای سایر بیماریهای تخریب کننده عصبی نیز موثر باشد.