دو دانشمند آمریکایی به دلیل کشف microRNA، قطعات کوچکی از ماده ژنتیکی که نحوه عملکرد ژن‌ها را در سطح سلولی تغییر می‌دهد، موفق به دریافت جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی شدند.
به گزارش تکناک و به نقل از AP ویکتور امبروس و گری رووکان، دو دانشمند آمریکایی، به دلیل تحقیقاتشان که “به طور بنیادی برای درک نحوه توسعه و عملکرد موجودات زنده مهم است” از سوی هیئت نوبل مورد تقدیر قرار گرفتند.
این تحقیقات در زمینه ژن‌هایی انجام شد که زمان‌بندی تحولات ژنتیکی مختلف را در موجودات کنترل می‌کنند. کشف آنها در نهایت یک بعد جدید در تنظیم ژن‌ها را آشکار کرد که برای تمام موجودات پیچیده، از جمله انسان‌ها، ضروری است.
microRNA برخلاف RNA مرسوم، که وظیفه حمل دستورالعمل‌های ساخت پروتئین از DNA به کارخانه‌های سلولی را دارد، خود پروتئین نمی‌سازد. اما نقش مهمی در کنترل عملکرد سلول‌ها و روشن و خاموش کردن ژن‌های حیاتی دارد.
این کشف به دانشمندان اجازه داده تا به درک بهتری از نحوه تنظیم و کنترل ژن‌ها در سطح سلولی برسند.
امبروس و رووکان دو سویه جهش‌یافته از کرم‌ها را به عنوان مدل‌های تحقیقاتی مورد بررسی قرار دادند. هدف اصلی آنها شناسایی ژن‌های جهش یافته‌ای بود که در توسعه سلولی این موجودات نقش داشتند.
در نهایت، آنها به مکانیسمی دست یافتند که نشان می‌دهد microRNA چگونه ژن‌ها را تنظیم می‌کند و این مکانیسم به موجودات زنده اجازه داده است تا طی میلیون‌ها سال تکامل یابند.
فهرست مطالب
اهمیت MicroRNA در درمان بیماری‌ها
مطالعات اخیر نشان می‌دهد که microRNA می‌تواند نقش مهمی در درمان بیماری‌های مختلف از جمله سرطان ایفا کند. به گفته دکتر کلر فلچر، مدرس انکولوژی مولکولی در کالج امپریال لندن، microRNA می‌تواند به توسعه داروهایی که به تنظیم ژن‌ها کمک می‌کنند و همچنین به عنوان شاخص‌های احتمالی بیماری‌ها استفاده شود.
این محققان متوجه شدند که microRNA با کنترل ژن‌هایی که به تولید پروتئین می‌پردازند، می‌تواند در تنظیم فعالیت ژن‌های مرتبط با بیماری‌ها مانند سرطان نقش مؤثری داشته باشد.
فلچر توضیح داد:
“برای مثال، در سرطان ممکن است ژنی بیش از حد فعال باشد و در حالت جهش‌یافته عمل کند. با استفاده از microRNA می‌توانیم این فعالیت بیش از حد را کنترل کنیم و مانع از تأثیرگذاری منفی این ژن جهش‌یافته بر سلول‌ها شویم.”
اریک میسکا، ژنتیک‌دان دانشگاه کمبریج، کشف این دانشمندان را غیرمنتظره توصیف کرد و گفت:
“این یک شوک بود که یک دسته جدید از ژن‌ها وجود دارند که می‌توانند microRNA تولید کنند و تا به امروز نادیده گرفته شده بودند.” تحقیقات جاری در مورد microRNA در بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت و بیماری‌های عصبی نیز در حال انجام است و این کشف می‌تواند راه‌های جدیدی برای درمان این بیماری‌ها فراهم کند.
به گفته دکتر فلچر، در حال حاضر تحقیقات زیادی در حال انجام است تا از microRNA برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان پوست استفاده شود. با این حال، هنوز هیچ داروی مبتنی بر microRNA توسط نهادهای نظارتی تأیید نشده است، اما او پیش‌بینی می‌کند که این امر در پنج تا ده سال آینده تغییر کند.
واکنش دانشمندان به دریافت جایزه نوبل
گری رووکان درباره دریافت این جایزه گفت: “این جایزه همه چیز را تغییر می‌دهد.” او افزود که تأثیر این جایزه نوبل در زندگی او به مراتب بیشتر از هر جایزه دیگری است و آن را یک جهش کوانتومی در حرفه‌اش توصیف کرد.
این سومین باری است که رووکان به مراسم نوبل دعوت می‌شود؛ او پیش از این در سال 2002 برای مشاهده دریافت جایزه نوبل توسط استادش رابرت هوروویتز و در سال 2009 برای همکارش جک سوزتاک در این مراسم حضور یافته بود.
ویکتور امبروس نیز دریافت این جایزه را تجربه‌ای شگفت‌انگیز توصیف کرد و گفت که انتظار دریافت این جایزه را نداشته است. او اضافه کرد: “این جایزه نشان‌دهنده ارزش سرمایه‌گذاری‌های عمومی در علوم پایه است. این سرمایه‌گذاری‌ها واقعاً نتایج فوق‌العاده‌ای به همراه دارند.”
سال گذشته، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی به کاتالین کاریکو و درو وایسمن به دلیل تحقیقات آنها در زمینه mRNA و تولید واکسن‌های کووید-19 اعطا شد.
جایزه نوبل امسال با جایزه نقدی 11 میلیون کرون سوئد (1 میلیون دلار آمریکا) همراه است. سایر جوایز نوبل در روزهای آینده در رشته‌های فیزیک، شیمی، ادبیات و صلح جهانی اعطا خواهد شد.
