تولید زباله‌های الکترونیکی ناشی از هوش مصنوعی تا سال 2030 به میلیون‌ها تن خواهد رسید، مگر اینکه اقدامات فوری انجام شود.
به گزارش تکناک، سرمایه‌گذاری و توجه به هوش مصنوعی، مانند برنامه‌های ChatGPT و Midjourney، در چند سال اخیر به شدت افزایش یافته و مزایا و معایب زیادی به همراه داشته است.
با وجود این، در کنار نگرانی‌های بزرگ‌تر مانند تهدیدها و اطلاعات نادرست، یک مشکل عملی مهم وجود دارد که کمتر به آن پرداخته شده است: با حجم زیادی از زباله‌های الکترونیکی که تولید می‌کنیم، چه باید کرد؟
محققی به نام آساف تزخور در این خصوص گفت: «اگر تدابیری برای کاهش این زباله‌ها اتخاذ نشود، زباله‌های الکترونیکی تولید شده توسط هوش مصنوعی، به خصوص مدل‌های زبانی بزرگ، می‌تواند تا سال 2030 به 2.5 میلیون تن در سال برسد.»
تزخور و همکاران او دریافتند که میزان زباله‌های الکترونیکی از سرورهای رایانه‌ای هوش مصنوعی مولد می‌تواند تا پایان دهه به 5 میلیون تن برسد، که این میزان حدود 2000 برابر میزان تولیدشده در سال 2023 می‌باشد.
زباله‌های الکترونیکی در حال حاضر یک مشکل بزرگ هستند. طبق گفته سازمان ملل، در سال 2022 حدود 62 میلیون تن زباله الکترونیکی تولید شده، که معادل 1.55 میلیون کامیون 40 تنی است. این تعداد می‌تواند خطی از کامیون‌ها را تشکیل دهد که به اندازه محیط دایره استوا طول داشته باشد.
مقابله با این مشکل می‌تواند دو فایده بزرگ داشته باشد. اول اینکه از مرگ میلیون‌ها نفر، از جمله کودکان، به دلیل تماس با مواد شیمیایی سمی و آلودگی جلوگیری می‌شود. دوم اینکه زباله‌های الکترونیکی پر از مواد معدنی و منابع ارزشمند هستند که می‌توان از آنها بهره‌برداری کرد.
محققی به نام لیزا مک‌لین عنوان کرد: «در یک تن آیفون، بیشتر از یک تن سنگ معدن، طلا و نقره وجود دارد.»
با پیش‌بینی اینکه تا سال 2030 میزان زباله‌های الکترونیکی معادل میلیاردها دستگاه هوشمند خواهد بود، تلاش برای حل این مشکل خیلی سخت به نظر می‌رسد.
لیسا مک‌لین گفت: «ما در حال تمام کردن منابع هستیم و بدون داشتن یک اقتصاد چرخشی، نمی‌توانیم به هدف کاهش صفر زباله‌های الکترونیکی برسیم.»
این مطالعه نشان می‌دهد که استفاده از استراتژی‌های اقتصاد چرخشی می‌تواند تولید زباله‌های الکترونیکی را تا 86 درصد کاهش دهد.
البته این بهترین حالت است و امکان دارد فقط کاهش 16 درصدی اتفاق بیفتد، اما این آمار نشان می‌دهد که چنین اقداماتی می‌توانند تأثیر زیادی داشته باشند.
ساوراب گوپتا، بنیان‌گذار سازمان Earth5R در هند گفت: «کاهش زباله‌های الکترونیکی بین 16 تا 86 درصد، نشان‌دهنده پتانسیل زیاد این استراتژی‌ها است، به خصوص اگر با سیاست‌هایی پشتیبانی گردند و در صنایع و مناطق مختلف اجرا شوند.»
وی تصریح کرد: «اگر این روش‌ها به طور گسترده پذیرفته شوند، یک فرصت بزرگ برای کاهش زباله‌های الکترونیکی خواهند بود. این مطالعه نشان می‌دهد که بحران زباله‌های الکترونیکی جهانی است، بنابراین مدیریت بهتر این زباله‌ها بسیار اهمیت دارد.»
پس راه‌حل چیست؟ در واقع هیچ راه‌حل فوری وجود ندارد، اما تزخور چند پیشنهاد برای کاهش زباله‌های الکترونیکی دارد.
اول، باید سعی کنیم عمر دستگاه‌های موجود را بیشتر کنیم، یعنی از آنها برای مدت طولانی‌تری استفاده نماییم و به محض آمدن یک مدل جدید آنها را دور نیندازیم. دوم، باید به فکر استفاده مجدد یا بازسازی دستگاه‌ها و قطعات باشیم، این یعنی سخت‌افزارها باید طوری طراحی شوند که این کار راحت‌تر باشد.
تزخور هشدار داد که رسیدگی به مشکلات زباله‌های الکترونیکی مرتبط با هوش مصنوعی در حال حاضر خیلی راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر است، البته قبل از اینکه این مشکلات از کنترل خارج شوند.
