یک درمان جدید مبتنی بر آنتی‌بادی به طور مؤثری از میمون‌ها در برابر بیماری شدید ناشی از آنفلوانزای H5N1 محافظت می‌کند و امیدهایی جدید برای واکسن جهانی آنفلوانزا و آمادگی در برابر همه‌گیری‌های آینده ایجاد کرده است.
به گزارش تکناک ، این دستاورد مهم توسط محققان دانشگاه پیتسبورگ و مرکز تحقیقات واکسن NIH در مقاله‌ای در مجله Science اعلام شد.
این آنتی‌بادی، با هدف قرار دادن ناحیه‌ای پایدار از ویروس، توانسته است محافظت وسیعی ایجاد کند که نسبت به تغییرات ویروس کمتر مستعد کاهش اثربخشی باشد. این ویژگی این آنتی‌بادی را قادر می‌سازد که حتی در برابر ویروس‌های جهش‌یافته نیز مؤثر باقی بماند.
این قابلیت مشابه با آن چیزی است که در مورد تکامل ویروس SARS-CoV-2 در طول همه‌گیری ویروی کرونا مشاهده کردیم. این ثبات در عملکرد، پتانسیل محافظت طولانی‌مدت در برابر یک ویروس تنفسی که به سرعت گسترش می‌یابد را تقویت می‌کند.
دکتر داگلاس رید، یکی از نویسندگان اصلی این تحقیق، در این باره گفت: این نوع پیشگیری می‌تواند در کنترل شیوع‌های عفونتی و مهار همه‌گیری آنفلوانزای پرندگان نقش بسزایی داشته باشد. در آزمایش‌های ما، آنتی‌بادی عملکرد بسیار خوبی داشت. این آنتی‌بادی می‌تواند به عنوان یک عامل پیشگیرانه از بیماری‌های شدید در جمعیت‌های آسیب‌پذیر مفید باشد و به ما کمک کرد تا آستانه‌ای برای میزان آنتی‌بادی در خون تعیین کنیم که برای ارزیابی واکسن جهانی آنفلوانزا مفید خواهد بود.
نگرانی‌های جهانی از گسترش و سازگاری H5N1
تا ژانویه 2025، تنها یک مورد ابتلا به H5N1 در ایالات متحده منجر به مرگ شده است، اما سازمان بهداشت جهانی از بیش از 950 مورد ابتلا در سراسر جهان از سال 1997 خبر داده است که بیش از نیمی از آنها منجر به مرگ شده‌اند. نگرانی‌ها درباره گسترش بیشتر این ویروس همچنان ادامه دارد.
علاوه بر گسترش آن میان دام‌ها در ایالات متحده، ویروس H5N1 از پرندگان وحشی به پستانداران در سراسر جهان منتقل شده است، از جمله شیرهای دریایی در آمریکای جنوبی و گورکن‌ها در اروپا. تحقیقات ژنتیکی نشان می‌دهد که ویروس H5N1 در حال سازگار شدن و بهبود توانایی خود در ایجاد بیماری و گسترش در پستانداران است.
محققان دانشگاه پیتسبورگ مدت‌هاست که نگران انتقال آنفلوانزای پرندگان از حیوانات به انسان‌ها هستند و در حال توسعه و آزمایش مداخلات پیشگیرانه مانند واکسن‌ها و آنتی‌بادی‌های محافظتی در نمونه‌های حیوانی هستند که به انسان‌ها شباهت زیادی دارند.
در سال 2023، گروهی از محققان در مجله‌ی iScience مطالعه‌ای منتشر کردند که نشان می‌داد میمون‌های مورد آزمایش، علائم شدید عفونت ناشی از ویروس H5N1 را به دقت شبیه‌سازی می‌کنند. این علائم شامل سندرم دیسترس تنفسی حاد (ARDS) نیز می‌شد که یک آسیب جدی برای ریه‌ها است. این تحقیق به درک بهتر تأثیرات ویروس H5N1 بر بدن کمک می‌کند.
هدف قرار دادن ناحیه‌ای پایدار برای محافظت جهانی
یکی از چالش‌های اصلی در توسعه درمان‌ها و واکسن‌های آنفلوانزا، توانایی ویروس در سازگاری سریع با شرایط جدید است. همانطور که محققان اشاره می‌کنند، ویروس‌های آنفلوانزا به دلیل تغییرات سریع نیاز دارند که واکسن‌های فصلی هر ساله دوباره طراحی شوند تا با سویه‌های جدید هماهنگ شوند.
آنتی‌بادی‌هایی که ناحیه انتهایی هماگلوتینین را هدف قرار می‌دهند، به دلیل حفظ این ناحیه در میان انواع مختلف ویروس‌های آنفلوانزا، قادرند محافظت وسیع‌تری فراهم کنند.
دکتر سایمون بارات-بویز، استاد بیماری‌های عفونی و میکروب‌شناسی در دانشگاه پیتسبورگ، در این باره توضیح داد: این آنتی‌بادی ناحیه‌ای را هدف قرار می‌دهد که در میان ویروس‌های مختلف آنفلوانزا تغییر نمی‌کند. تصور کنید که این ناحیه شبیه به تنه یک درخت است. گونه‌های مختلف درخت‌ها برگ‌ها و تاج‌های متفاوتی دارند، اما تنه درخت‌ها بسیار شبیه به هم است. به همین ترتیب، ناحیه انتهایی ویروس آنفلوانزای پرندگان شباهت زیادی به ساختار مشابه آن در آنفلوانزای فصلی دارد که باعث می‌شود آنتی‌بادی‌های هدف‌گیری شده در این ناحیه، محافظت جهانی فراهم کنند.
در تحقیق جدید، میمون‌هایی که با دوز متوسطی از آنتی‌بادی MEDI8852 پیش از موعد درمان شدند، در برابر بیماری شدید و مرگ محافظت یافتند. این مطالعه همچنین نشان داد که می‌توان حداقل غلظت مورد نیاز آنتی‌بادی در خون برای محافظت را مشخص کرد. این اطلاعات می‌تواند برای تعیین مقدار مورد نیاز واکسن جهانی آنفلوانزا مفید باشد.
آغاز فصلی نو در مبارزه با همه‌گیری‌های آینده
این تحقیق قدمی مهم در جهت توسعه درمان‌های پزشکی برای مقابله با همه‌گیری‌های احتمالی آنفلوانزا در آینده است. سطح داروی MEDI8852 در خون برای مدت ۸ تا ۱۲ هفته ثابت ماند، که نشان می‌دهد این دارو می‌تواند محافظت کافی در برابر ویروس H5N1 ایجاد کند. اگر این درمان به موقع استفاده شود، می‌تواند از افرادی که در مراحل اولیه شیوع این ویروس از بیماران مراقبت می‌کنند، مانند کادر درمان، محافظت کند.
